Οι Αμερικανοί και τα όπλα τους – Μια αμφιλεγόμενη σχέση… «αγάπης» και αίματος

Στις 03:30 τα ξημερώματα της 23ης Νοεμβρίου του 2013, μια αδέσποτη σφαίρα έσπασε το παράθυρο ενός διαμερίσματος στην Ιντιανάπολις όπου ένα ζευγάρι έβλεπε τηλεόραση ενώ το δύο μηνών μωρό τους κοιμάται στην κούνια.

Τέσσερις μήνες αργότερα, στην ίδια πόλη, το μεγαλύτερο λόμπι υπέρ της οπλοκατοχής, η NRA, θα πραγματοποιούσε την ετήσια διάσκεψή της με τίτλο «Σήκω και πολέμα». Αν άκουγε κανείς την ομιλία του προέδρου της ένωσης Wayne LaPierre, θα πίστευε ότι μιλάει για έναν λαό που βρίσκεται σε καθεστώς πολέμου. «Υπάρχουν τρομοκράτες, εισβολείς των σπιτιών μας, καρτέλ ναρκωτικών, κλέφτες αυτοκινήτων,

βιαστές, μισάνθρωποι, μαζικοί δολοφόνοι… Σας ρωτώ: εμπιστεύεστε την κυβέρνηση για να σας προοστατεύσει; Είμαστε μόνοι μας. Όλα όσα μας ενδιαφέρουν αλλάζουν. Γι’ αυτό τον λόγο όλο και περισσότεροι Αμερικανοί αγοράζουν όπλα και πυρομαχικά», δήλωνε τότε.

Το ερώτημα που παραμένει είναι γιατί η Αμερική συνεχίζει να διατηρεί τόσο χαλαρούς νόμους σχετικά με την οπλοκατοχή όταν οι στυγερές μαζικές δολοφονίες έχουν γίνει κοινός τόπος. Ο σύνδεσμος μεταξύ φόβου και ασφάλειας είναι ισχυρός. Μάλιστα, ο σύνδεσμος αυτός ξεπερνάει τα ίδια τα όπλα και τους νόμους που τα ελέγχουν και αγγίζει κάποια από τα βαθύτερα συναισθήματα, τους πιο καλά ριζωμένους μύθους, ακόμη και την ίδια την ψυχοσύνθεση των Αμερικανών.

H λατρεία των Αμερικανών προς τα όπλα έχει αποτυπωθεί σε πολλές και διαφορετικές περιπτώσεις. Άλλωστε η επιμονή ορισμένων κυβερνήσεων να διατηρήσουν τους ισχύοντες εξαιρετικά χαλαρούς κανόνες οπλοκατοχής, αλλά και η αδυναμία άλλων να τους αλλάξουν, αποδεικνύουν ότι παρά τα απίστευτης ακρότητας βίαια περιστατικά, όπως για παράδειγμα οι μαζικές δολοφονίες σε σχολεία, πανεπιστήμια, λατρευτικούς ναούς, χώρους ψυχαγωγίας κλπ., η ανάγκη των Αμερικανών να κατέχουν όπλα, υπερτερεί απέναντι σε κάθε επιχείρημα που σε κάποιον Ευρωπαίο θα φαινόταν λογικό.

Μόνο το 2016 περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις ΗΠΑ ως αποτέλεσμα της ένοπλης βίας.

Οι Αμερικανοί σε αρκετές περιπτώσεις κινητοποιούνται εναντίον της οπλοκατοχής κατά χιλιάδες. Ιδιαίτερα μετά την τραγωδία σε σχολείο στο Πάρκλαντ, όπου 17 μαθητές βρήκαν τραγικό θάνατο από τα πυρά πρώην συμμαθητή τους, εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικανοί διαδήλωσαν υπέρ της αυστηροποίησης του νομικού πλαισίου που αφορά στην οπλοκατοχή.

Όμως η αμερικανική κοινωνία δεν είναι ενωμένη σε αυτή την προσπάθεια. Σύμφωνα με έρευνες οι Αμερικανοί εμφανίζονται ακόμη αρκετά διχασμένοι σχετικά με το ζήτημα της νομοθεσίας περί οπλοκατοχής, παρά το γεγονός ότι η τελευταίες μαζικές επιθέσεις έχει δώσει ώθηση σε όσους υποστηρίζουν τον έλεγχο της αγοράς των όπλων.

Τι είναι όμως αυτό που δένει τόσο τους Αμερικανούς με τα όπλα τους;

Η γέννηση ενός έθνους μέσα από τις κάνες

Για πολλούς Αμερικανούς τα όπλα αντιπροσωπεύουν την καρδιά της ίδρυσης και της ταυτότητας του έθνους τους και αποτελούν σύμβολο της ελευθερίας τους.

Άλλωστε, με αυτά κατάφεραν να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους το 1776 από την -τότε- αποικιοκρατική υπερδύναμη της Βρετανίας και βασισμένοι σε αυτή την κορυφαία στιγμή της ιστορίας τους πιστεύουν ότι έχουν κληρονομήσει «το δικαίωμα να κατέχουν και να φέρουν όπλα», όπως λέει χαρακτηριστικά η Δεύτερη Τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος.

Με τη συγκεκριμένη αναφορά, οι ιδρυτές του αμερικανού έθνους, οι «Πατέρες» του, όπως συνηθίζουν να τους αποκαλούν, θέλησαν να προστατεύσουν το νεόδμητο έθνος τους από την τυραννική κυριαρχία του «παλαιού κόσμου». Άλλωστε, με το Σύνταγμα στο ένα χέρι και το όπλο στο άλλο, οι «πρωτοπόροι» κατάφεραν να κυριαρχήσουν στην Άγρια Δύση, ενώ ταυτόχρονα μια νέα εθνικότητα, με πολλές διαφορές από τις ήδη γνωστές, γεννιόταν.

Δύο αιώνες αργότερα, η οπλοκατοχή είναι ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που προσπαθεί να λύσει η αμερικανική κοινωνία. Για ορισμένους, το δικαίωμα στην οπλοκατοχή ξεπερνάει ακόμα και το ίδιο το Σύνταγμα, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για ανθρώπινο δικαίωμα δοσμένο από τον Θεό. Τη θέση αυτή την εδράζουν στην άποψη ότι ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα να αμύνεται και να ζει ελεύθερος, με τα όπλα να είναι το μέσο, μέσα από το οποίο ο άνθρωπος εξασφαλίζει τα δικαιώματα αυτά.

Από την άλλη, δε θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε ότι ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Ομπάμα, λίγο πριν την ολοκλήρωση της θητείας του είχε παραδεχτεί δημόσια ότι η αποτυχία του να περάσει κάποιους λογικούς νόμους ελέγχου της οπλοκατοχής ήταν η μεγαλύτερη απογοήτευσή του από την προεδρική του θητεία.

Η οπλοκατοχή σε αριθμούς

Σε πληθυσμό 321.000.000 κατοίκων στις ΗΠΑ, υπολογίζεται ότι υπάρχουν 270.000.000 όπλα που κατέχονται νόμιμα από πολίτες. Για να γίνει σαφής η διαφορά στην τάξη μεγέθους στην οπλοκατοχή στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού αρκεί να πούμε ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε πληθυσμό 64.000.000 κατοίκων κατέχονται νόμιμα από πολίτες μόλις 4,06 εκατομμύρια όπλα.

Συγκεκριμένα, στις ΗΠΑ υπάρχουν 88,8 όπλα ανά 100 κατοίκους, σε αντίθεση με τα 6,2 όπλα ανά 100 κατοίκους που κατέχονται στη Βρετανία.

Τέλος, ένα από τα πιο σοκαριστικά στοιχεία είναι ότι μόνο το 2014 στις ΗΠΑ σκοτώθηκαν από όπλα 12.570 άνθρωποι, ενώ στη Βρετανία κατά τη διετία 2013-2014 σκοτώθηκαν από όπλα μόλις 30 άνθρωποι. Άλλωστε, μόνο το 2015 έγιναν 59 ένοπλες επιθέσεις σε αμερικανικά σχολεία.

Η σύγκριση με τη Βρετανία

Η σύγκριση της οπλοκατοχής των ΗΠΑ με την αντίστοιχη στη Βρετανία δεν είναι τυχαία. Εκτός από το γεγονός ότι είναι μια αντιπροσωπευτική ευρωπαϊκή χώρα ως προς την πολιτισμική αντιμετώπιση της οπλοκατοχής, η Βρετανία βρέθηκε στη δυσάρεστη θέση να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο ζήτημα το 1996.

Το περιστατικό που άλλαξε δραματικά τη σχετική νομοθεσία στη Βρετανία ήταν η δολοφονία 16 παιδιών στη σκωτσέζικη πόλη Dunblane. Τότε ένας 43χρονος άνδρας που είχε κατηγορηθεί για ανάρμοστη συμπεριφορά προς νεαρά αγόρια, είχε μπει σε ένα σχολείο σκοτώνοντας 16 παιδιά και μια δασκάλα πριν αυτοκτονήσει ο ίδιος.

Μέχρι και σήμερα αυτή παραμένει η πιο πολύνεκρη μαζική δολοφονία στη Βρετανία.

Ωστόσο, ύστερα από τη λεγόμενη «Σφαγή του Dunblane» η βρετανική κυβέρνηση απαγόρευσε άμεσα την οπλοκατοχή μέσω της πιο σκληρής και αυστηρής σχετικής νομοθεσίας στον κόσμο.

Υπολογίζεται ότι παραδόθηκαν τότε σχεδόν 23.000 όπλα σε όλη τη χώρα. Άλλωστε, όποιος εντοπιζόταν να παρανομεί θα αντιμετώπιζε πολύ αυστηρές τιμωρίες.

Πηγές: BBC, Guardian, Wikipedia