Το παιχνίδι σε κίνδυνο

Γράφει η Αβδελίδου Εύη, Ψυχολόγος συνεργάτης του doctoranytime.gr

Παρά την ευρέως αναγνωρισµένη σηµασία του παιχνιδιού για τη σωµατική, κοινωνική, γνωστική, δηµιουργική και συναισθηµατική ανάπτυξη των παιδιών, το παιχνίδι, και ειδικότερα το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους, έχει περιοριστεί σηµαντικά τα τελευταία χρόνια. Οι παράγοντες για τον περιορισµό του παιχνιδιού είναι ποικίλοι και αλληλοδιαπλεκόµενοι.

Παρότι τα οφέλη από το παιχνίδι, για την υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών, είναι αδιαµφισβήτητα, η σύγχρονη έρευνα αποκαλύπτει ανησυχητικά δεδοµένα σχετικά µε τη

µείωση του παιχνιδιού.

Παράγοντες για τη μείωση του παιχνιδιού στις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες

Στη σύγχρονη κοινωνία, είναι πολλές οι µονογονεϊκές οικογένειες καθώς και οι οικογένειες όπου εργάζονται και οι δύο γονείς, χωρίς να υπάρχουν άτοµα από το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον να προσέχουν τα παιδιά. Έτσι, τα παιδιά περνούν τη µέρα τους σε παιδικούς σταθµούς ή άλλα πλαίσια, από µικρή ηλικία.Ταυτόχρονα, οι κοινωνικές συνθήκες, ιδιαίτερα στις µεγάλες πόλεις, καθιστούν ανέφικτο το παιχνίδι των παιδιών έξω, χωρίς την επίβλεψη κάποιου ενήλικα. Ο χώρος γύρω από το σπίτι, στον οποίο τα παιδιά επιτρέπεται να κινηθούν αυτόνοµα, έχει µειωθεί κατά 90% από τη δεκαετία του 1970 (Moss, 2012). Οι οργανωµένες δραστηριότητες µετά το σχολείο και οι µορφωτικές δραστηριότητες αποτελούν δηµοφιλείς εναλλακτικές, ώστε να παρέχεται στα παιδιά επίβλεψη από κάποιον ενήλικα.

Αυτή η εξάλειψη της δυνατότητας των παιδιών να παίξουν αυτόνοµα στη γειτονιά, σε συνδυασµό µε την έλλειψη χρόνου των γονέων, έχουν παίξει πολύ σηµαντικό ρόλο στη µείωση του παιχνιδιού σε εξωτερικούς χώρους. Επιπλέον, οι χώροι παιχνιδιού που είναι διαθέσιµοι για τα παιδιά, είναι λίγοι και σε αρκετές περιπτώσεις αφύλακτοι, κακοσυντηρηµένοι και βρόµικοι. Αρκετές δε από τις παιδικές χαρές, έχουν σχεδιαστεί µε τρόπο που δεν προάγει το παιχνίδι και τη φαντασία, κάνοντάς τες µη ελκυστικές για τα παιδιά.

Σε αντιδιαστολή, τα περισσότερα παιδιά καταναλώνουν χρόνο κατά τη διάρκεια της µέρας µπροστά από την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η έλευση των φορητών ηλεκτρονικών µέσων, όπως τα smartphones και τα tablets, τα τελευταία χρόνια, έχουν εντείνει σηµαντικά το φαινόµενο, καθώς οι οθόνες είναι πλέον προσβάσιµες στα παιδιά, όχι µόνο εντός του σπιτιού, αλλά και σε εξωτερικούς χώρους. Η παρατεταµένη χρήση τους από τα παιδιά περιορίζει το χρόνο δηµιουργικού παιχνιδιού και ενισχύει την παθητικότητα.

Ταυτόχρονα, οι γονείς αγχώνονται πολύ για τη σχολική επίδοση των παιδιών τους, από πολύ µικρή ηλικία. Στο σχολικό πλαίσιο, ο χρόνος παιχνιδιού συνεχώς µειώνεται και το παιχνίδι αντιµετωπίζεται είτε ως µέσο ανάπτυξης δεξιοτήτων, είτε ως χρόνος διαλείµµατος από την πραγµατική µάθηση. Το ελεύθερο, αδόµητο παιχνίδι κάποιες φορές θεωρείται χαµένος χρόνος, ενώ στην πραγµατικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο για την ανάπτυξη και τη µάθηση των παιδιών (Hewes, 2006).

Υπάρχει η πίεση οι γονείς να παράγουν για την κοινωνία «υπερ-παραγωγικά παιδιά», τάση που ενισχύεται και από τα ΜΜΕ, που προωθούν το µοντέλο του γονέα που θυσιάζεται, προκειµένου να τους προσφέρει όσο το δυνατό περισσότερα ερεθίσµατα, µε τη µορφή µορφωτικών, αθλητικών ή καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων. Η άποψη ότι τα παιδιά χρειάζονται συνεχώς κάποιον επαγγελµατία, ώστε να τα διδάσκει γνώσεις και δεξιότητες, ενισχύει το αίσθηµα αποδυνάµωσης των γονιών για τον δικό τους ρόλο στην αλληλεπίδραση µε το παιδί τους.

Τα παιδιά έχουν, λοιπόν, πολύ περιορισµένο ελεύθερο χρόνο και ωθούνται προς όλο και περισσότερες δοµηµένες και κατευθυνόµενες από ενήλικες δραστηριότητες, από όλο και µικρότερη ηλικία. Ακόµη, όµως, κι όταν ο χρόνος υπάρχει, οι ενήλικες κάποιες φορές αποφεύγουν να εκθέτουν τα παιδιά σε παιχνίδι έξω, λόγω φόβων πως θα κρυώσουν, θα λερωθούν, θα χτυπήσουν ή θα εκτεθούν σε µικρόβια. Είναι σηµαντικό, όµως, να γνωρίζουµε, πως ο περιορισµός του παιχνιδιού έχει σηµαντικές βλαπτικές επιπτώσεις στην υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών.

The post Το παιχνίδι σε κίνδυνο appeared first on Doctoranytime Blog.