Νέες τάσεις στο χώρο της εξωσωματικής γονιμοποίησης

Γράφει ο Δημητρακόπουλος Ιωάννης, Γυναικολόγος – Μαιευτήρας συνεργάτης του doctoranytime.gr

Τα ποσοστά επιτυχίας στην εξωσωματική ακολουθούν ανοδική πορεία με την πάροδο των ετών. Σήμερα, εξειδικευμένα κέντρα εξωσωματικής γονιμοποίησης μπορούν να προσφέρουν σε ορισμένα υπογόνιμα ζευγάρια πιθανότητα εγκυμοσύνης σε ποσοστό 40-60% ανά κύκλο θεραπείας.

Οι σύγχρονοι στόχοι σχετικά με την τεχνική της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι κυρίως:

να περιοριστεί το ποσοστό των πολύδυμων κυήσεων (κυρίως των τρίδυμων) με τη μεταφορα λιγότερων εμβρύωννα ελαττωθεί η πιθανότητα υπερδιέγερσης των ωοθηκών εφαρμόζοντας ηπιότερα πρωτόκολλα για τη διέγερση τους.

Τέλος, η επιστήμη μας δίνει τη δυνατότητα να καταψύξουμε ωάρια γυναικών που, κυρίως για λόγους υγείας, κινδυνεύουν να χάσουν την ικανότητα μελλοντικής γονιμοποίησης.

Σ’ αυτήν την περίπτωση, συλλέγουμε τα υγιή ωάρια ή και ωοθηκικό ιστό και τα καταψύχουμε μέχρι να τα χρησιμοποιήσει ξανά η γυναίκα. Ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας, τον αριθμό αλλά και την ποιότητα των εμβρύων που έχουμε στη διάθεση μας, τοποθετούμε από 1 έως 3 έμβρυα κατά την εμβρυομεταφορα. Σημαντικό είναι να αποφύγουμε τις πολύδυμες κυήσεις που έχουν αυξημένα προβλήματα και μπορεί να χρειαστεί να γίνει μείωση εμβρύων. Εάν έχουμε αρκετά έμβρυα στη διάθεση μας, τότε, όσα δεν τοποθετούνται μέσα στη μήτρα κατά την εμβρυομεταφορά, καταψύχονται. Με αύτη την μέθοδο, σε περίπτωση αποτυχίας, το ζευγάρι μπορεί να χρησιμοποιήσει τα κρυοσυντηρημένα έμβρυα χωρίς η γυναίκα να λάβει ξανά ορμονοθεραπεία.Ανάλογα, σε περίπτωση εγκυμοσύνης, και εάν το ζευγάρι επιθυμεί και άλλο παιδί, μπορεί να προσπαθήσει με αυτά τα έμβρυα, για επίτευξη μεταγενέστερης εγκυμοσύνης, χωρίς να υποβληθεί εκ νέου σε θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης

Ως σημαντικές εξελίξεις στον τομέα της εξωσωματικής γονιμοποίησης σήμερα θεωρούνται :

Α) Προεμφυτευτικός έλεγχος (PGS Pre-Genetic Screening)

Ο προεμφυτευτικός Έλεγχος συμβάλλει στην επιλογή εμβρύων χωρίς χρωμοσωμιακές ανωμαλίες .Ο προεμφυτευτικός έλεγχος ενδείκνυται επίσης σε ζευγάρια με επανειλημμένες αποτυχίες στην εξωσωματική γονιμοποίηση και σε περιπτώσεις επανειλημμένων αποβολών.

Β) Προεμφυτευτική Διάγνωση (PGD Pre-Genetic Diagnosis)

Είναι μια μέθοδος κατά την όποια γίνεται βιοψία στο έμβρυο, πριν το τοποθετήσουμε στη μήτρα, και ελέγχουμε για συγκεκριμένες χρωμοσωμιακές βλάβες ή συγκεκριμένες κληρονομικές παθήσεις.

Γ) Κατάψυξη ωαρίων και ωοθηκικού ιστού

Οι ταχέως εξελισσόμενες τεχνικές της μοριακής βιολογίας και της γενετικής προσφέρουν τη δυνατότητα πληρέστερου γενετικού έλεγχου της ποιότητας των ωαρίων που συλλέγονται από τις ωοθήκες.Η επιστήμη μας δίνει τη δυνατότητα να καταψύξουμε ωάρια γυναικών. Σ’ αυτήν την περίπτωση, συλλέγουμε τα υγιή ωάρια και τα καταψύχουμε μέχρι να τα χρησιμοποιήσει η γυναίκα.

Η τεχνική της κατάψυξης ωαρίων επίσης εφαρμόζεται σε γυναίκες που, κυρίως για λόγους υγείας, κινδυνεύουν να χάσουν την ικανότητα μελλοντικής γονιμοποίησης πχ. γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία η ακτινοθεραπεία που θα προκαλέσουν βλάβη στις ωοθήκες τους.

Τέλος, η τεχνική της κατάψυξης ωαρίων εφαρμόζεται και σε γυναίκες που για λόγους κοινωνικούς ή καριέρας μεταθέτουν χρονικά την τεκνοποίηση.

Δ) IVM (In Vitro Maturation: Ωρίμανση Ωαρίων στο Εργαστήριο)

Γίνεται σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις. Πρόκειται για τη λήψη ανώριμων ωαρίων χωρίς τη χρήση φαρμακευτικής αγωγής από τη γυναίκα. Στη συνέχεια ακολουθεί η ωρίμανση τους στο εργαστήριο.Τα ωάρια συλλέγονται από μικρά θυλάκια χωρίς διέγερση των ωοθηκών και αφού ωριμάσουν στο εργαστήριο, ακολούθως γονιμοποιούνται. Έτσι αποφεύγεται η χρήση γοναδοτροπινων με τις επιπλοκές που εμπεριέχει..

Ε) Μικρογονιμοποίηση Ωαρίων (ICSI)

Τεχνική κατά την οποία το σπερματοζωάριο εισάγεται τεχνητά με ειδική βελόνα μέσα στο ωάριο και αναπτύσσονται έμβρυα, τα όποια εμφυτεύονται στη μήτρα.

Η Μικρογονιμοποίηση Ωαρίων εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ανδρών των οποίων το σπέρμα δεν μπορεί να γονιμοποιήσει αφεαυτό (ολιγο- ασθενο- ή αζωοσπερμία). Σχετικά με την αζωοσπερμία, παλιότερα υπήρχαν δυο επιλογές , το σπέρμα δότη και η υιοθεσία. Σήμερα η ιατρική δίνει στους άνδρες τη δυνατότητα να αποκτήσουν το δικό τους γενετικό παιδί.Αρχικά, ο άνδρας υποβάλλεται σε ειδικές εξετάσεις. Ακολούθως, ο άνδρας μας δίνει το σπέρμα του ή, με τη βοήθεια ειδικών χειρουργικών τεχνικών, γίνεται λήψη σπέρματος από τους ορχείς η την επιδιδυμίδα. Εν συνεχεία, με την τεχνική της μικρογονιμοποίησης των ωαρίων (ICSI), κατά την οποία το σπερματοζωάριο εισάγεται τεχνητά με ειδική βελόνα μέσα στο ωάριο, δημιουργούνται έμβρυα, τα όποια εμφυτεύονται στη μήτρα. Γυναίκες οι οποίες δεν έχουν αποθέματα ωαρίων μπορούν να αποκτήσουν παιδί με τη βοήθεια δωρεάς ωαρίων, τα όποια γονιμοποιούνται με το σπέρμα του συζύγου ή συντρόφου της λήπτριας και ακολούθως μεταφέρονται στη μήτρα της.

Γυναίκες που έχουν ωοθήκες αλλά δεν έχουν μήτρα μπορούν να αποκτήσουν τοδικό τους γενετικό παιδί με τη βοήθεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης και με την τεχνική της παρένθετης μητέρας.

ΣΤ) Time Lapse Embryo Imaging

Πρόκειται για τεχνική που μας βοηθάει να προβλέψουμε ποια έμβρυα έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να δώσουν μια επιτυχή εγκυμοσύνη. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούνται μορφολογικά κριτήρια και συγκεκριμένα, μορφοκινητικοί αλγόριθμοι (μοντέλα επιλογής) σύμφωνα με τους οποίους ξεχωρίζουμε τα βιώσιμα έμβρυα, τα οποία δεν έχουν χρωμοσωμιακές ανωμαλίες , από τα έμβρυα με χρωμοσωμιακές ανωμαλίες (ανευπλοιδίες) τα οποία και είναι μη βιώσιμα. Συνεπώς αποφεύγουμε την μεταφορά μη βιώσιμων ανευπλωιδικών εμβρύων στην μήτρα και αυξάνουμε κατά πολύ τις πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης από την οποία θα γεννηθεί ένα υγιές μωρό.

Ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο μπορεί να αποτύχει η Εξωσωματική Γονιμοποίηση, είναι οι χρωμοσωμιακές ανωμαλίες (γνωστές και ως ανευπλοιδίες) λόγω των οποίων περίπου το 70% των εμβρύων χάνονται πριν την γέννηση, είτε πρόκειται για έμβρυα που προκύπτουν από Εξωσωματική Γονιμοποίηση, είτε από φυσική σύλληψη.

Ζ) IMSI (Intracytoplasmic Morphologically Selected Sperm Injection)

Η τεχνική IMSI (Intracytoplasmic Morphologically Selected Sperm Injection) στα Ελληνικά Ενδοκυτταροπλασματική Εισαγωγή Μορφολογικά Επιλεγμένων Σπερματοζωαρίων με ‘Ένεση, χρησιμοποιείται για να βελτιώσει τις πιθανότητες επιτυχίας Εξωσωματικής Γονιμοποίησης μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες. Τελείται προκαταρκτική επιλογή σπέρματος με την χρήση μικροσκοπίου που είναι 15 φορές πιο ισχυρό από ό,τι συνήθως (Μεγέθυνση Χ400). Η χρήση του παραπάνω μικροσκοπίου μας επιτρέπει να διακρίνουμε την εσωτερική μορφολογία των σπερματοζωαρίων και να αποκλείσουμε εκείνα που παρουσιάζουν μορφολογικές ανωμαλίες. Στην συνέχεια κατάλληλο σπερματοζωάριο, το οποίο δεν παρουσιάζει μορφολογικές ανωμαλίες, εισάγεται στο κυτταρόπλασμα του ωαρίου με κατάλληλη βελόνα, πάντα υπό παρακολούθηση κάτω από μικροσκόπιο.Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η γονιμοποίηση του ωαρίου και αυξάνονται κατά πολύ οι πιθανότητες επιτυχούς εμφύτευσης του εμβρύου μετά την εμβρυομεταφορά.

Η) Metabolomics

Πρόκειται για σύνολο τεχνικών που χρησιμοποιούνται στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση,ως μη επεμβατική μέθοδος επιλογής βιώσιμων εμβρύων με τις μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης. Βασίζεται στην ανακάλυψη ότι το μεταβολικό προφίλ των βιώσιμων εμβρύων διαφέρει από εκείνο των μη βιώσιμων εμβρύων και επίσης έμβρυα ίδιας μορφολογίας μπορεί να διαφέρουν στην μεταβολική τους δραστηριότητα.. Η μη επεμβατική μεταβολική αξιολόγηση του εμβρύου εφαρμόζεται συνήθως συμπληρωματικά με τις μη επεμβατικές μεθόδους προεμφυτευτικής επιλογής εμβρύων βάσει της ποιότητας αυτών ανάλογα με τα μορφολογικά τους χαρακτηριστικά. Η επιλογή εμβρύων βάσει της μορφολογίας τους και μόνο, πρακτικά έχει περιορισμένη αξία ως προς την πρόγνωση της πραγματικής ικανότητας ανάπτυξης και εμφύτευσης αυτών. Για τον λόγο αυτό αναπτύχθηκαν και διερευνήθηκαν διάφορες μη επεμβατικές μέθοδοι προσδιορισμού της βιωσιμότητας των εμβρύων, εκτός της μεταβολικής τους αξιολόγησης, η πλειοψηφία των οποίων, δυστυχώς εγκαταλείφτηκε διότι είχαν μειονεκτήματα όπως για παράδειγμα είτε είχαν μεγάλο κόστος, είτε απαιτούσαν εξειδικευμένο εξοπλισμό και προσωπικό, είτε απαιτούσαν μεγάλα χρονικά διαστήματα για να ολοκληρωθούν, κάτι που δεν επέτρεπε να χρησιμοποιηθούν κατά την Εξωσωματική Γονιμοποίηση.

The post Νέες τάσεις στο χώρο της εξωσωματικής γονιμοποίησης appeared first on Doctoranytime blog | Ενημερώση για όλα τα θέματα υγείας.