Το «μάτι της Κωνσταντινούπολης» στην... Αθήνα - Μια μέρα με τον Αρά Γκιουλέρ

Άρωμα Κωνσταντινούπολης θα αποκτήσει η οδός Πειραιώς στις 12 Μαΐου, καθώς το Μουσείο Μπενάκη φιλοξενεί εκδήλωση της Τουρκικής πρεσβείας αφιερωμένη στην προσωπικότητα και το έργο του Τούρκου φωτογράφου Αρά Γκιουλέρ (Ara Güler).

Στο επίκεντρο της βραδιάς, η προβολή του βραβευμένου σε διεθνή φεστιβάλ ντοκιμαντέρ «Το μάτι της Κωνσταντινούπολης», το οποίο αναφέρεται στην ιστορία του Γκιουλέρ, κατά την προετοιμασία της αναδρομικής έκθεσής του στην Κωνσταντινούπολη.

Την προβολή της ταινίας θα συνοδεύει έκθεση 40 φωτογραφιών του, μέσα από τις οποίες απαθανατίζει καθημερινά στιγμιότυπα, με πρωταγωνιστές απλούς ανθρώπους και φόντο την Κωνσταντινούπολη.

Οξυδερκής, πνευματώδης και φιλοσοφημένος. Αν και έγινε γνωστός από την αποτύπωση της ζωής των ανθρώπων και των σημαντικών ιστορικών γεγονότων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο στην Κωνσταντινούπολη και την Τουρκία, έκανε διεθνή καριέρα για περισσότερα από εξήντα χρόνια και έχει δημιουργήσει περισσότερες από ένα εκατομμύριο φωτογραφίες.

Τουρκο-αρμένιος, γεννήθηκε στην Πόλη πριν από 88 χρόνια και μεγάλωσε μέσα στην Ιστικλάλ και το Μπέγιογλου. Φωτογράφισε όλη την Τουρκία και κάλυψε γεγονότα σε πολλές γωνιές του κόσμου. Ο πρώτος ανταποκριτής του περιοδικού Life στην Εγγύς Ανατολή, από τους καλύτερους φωτογράφους στον κόσμο, με διακρίσεις και εκθέσεις διεθνώς. Εκτός από τους ανώνυμους κατοίκους της Πόλης, έχει φωτογραφίσει τον Τσόρτσιλ, την Γκάντι, τον Χίτσκοκ, τον Νταλί, τον Πικάσο κ.α. Ένα τριώροφο σπίτι στο κέντρο του Πέραν, στο Γαλατάσαραϊ, κληρονομιά του φαρμακοποιού πατέρα του, έχει μετατραπεί σήμερα σε μουσείο-αρχείο με 800.000 φωτογραφίες του. Κανένας άλλος δεν έχει φωτογραφίσει την Πόλη των δεκαετιών του '50 και του '60 με τον τρόπο που το έχει κάνει ο Αρά Γκιουλέρ.

Δεν φωτογραφίζει τα τοπία της Πόλης, αλλά τους ανθρώπους μέσα στο τοπίο. Πιστεύει ότι, πρώτα υπάρχουν οι άνθρωποι της Πόλης και μετά η ίδια η Πόλη.

Συναντηθήκαμε μεσημέρι με ψιλόβροχο, στο καφέ «Ara», ένα από τα ωραιότερα στέκια της Πόλης, σ' ένα στενό δίπλα στην Ιστικλάλ. Κάθεται σε ένα συγκεκριμένο τραπέζι. Κάτω από τα τεράστια κάδρα με τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του, δεκαετίας του '50, που τον καταξίωσαν διεθνώς. Κάποιες από αυτές, τις είδαμε στη μεγάλη έκθεση που φιλοξένησε το 2010 το Μουσείο Μπενάκη.

«...Εσύ ποια είσαι;». Πριν προλάβω να απαντήσω, ο Αρά Γκιουλέρ με «κάρφωσε» μ' ένα ταχύτατο βλέμμα και αμέσως μου' κανε νόημα να κάτσω δίπλα του. Παραγγέλνει τσάγια, τηγανητά μπορέκια με γέμιση κιμά, ελιές, τυρί και ντομάτα.

«Τρώγε» μού είπε, στοργικά. Σα να γνωριζόμασταν χρόνια.

«Θέλω να λέμε γι' αυτό που ζούμε αυτή τη στιγμή, εδώ, μιλάμε, πίνουμε, τρώμε. Αυτό είναι η Ζωή! Σήμερα βγήκα από το νοσοκομείο, θα κάνω αιμοκάθαρση τρεiς φορές την εβδομάδα..»

Συστήνομαι. «Α....Ελληνίδα, γειτόνισσα δηλαδή. Να σου την αλήθεια, προτιμώ να κάτσουμε μαζί.. παρά να πάω μέσα που με περιμένει ένα τηλεοπτικό συνεργείο από την Ολλανδία. Τους βαριέμαι... Τούρκοι και Έλληνες είμαστε ίδιοι. Μιλάμε με τα μάτια.».

«Ήμουν στην Αθήνα το 2010 στις διαδηλώσεις, στο πλευρό των Ελλήνων»

Κοιτάζω το σουπλά, εκτύπωση από μια εκπληκτική φωτογραφία του '58, ενός καφενείου στη στοά Χατζόπουλου, στο Πέρα. «Πόλη ίσον Ιστορία. Να είσαι κάτοικος της Κωνσταντινούπολης είναι στάση ζωής», λέει.

Έχει αλλάξει η Πόλη από τότε; «Πολύ. Και ξέρεις γιατί; Τα νέα παιδιά που μεγαλώνουν εδώ, δεν ενδιαφέρονται πια για την ιστορία της. Το να ζεις στην Κωνσταντινούπολη και να μην ξέρεις τι συνέβη σε αυτά τα χώματα, είναι θλιβερό. Γιατί έτσι δεν μπορείς να αντλήσεις κάτι από τη σοφία της. Όμως το ίδιο συνάντησα και στην Αθήνα. Οι Έλληνες «κοιτάζουν» την Ακρόπολη. Γνωρίζουν όμως την αρχαιότητα σε βάθος; Αμφιβάλλω! Σήμερα οι άνθρωποι έχουν κάνει θεό τους το χρήμα. Δεν σκέφτονται σχεδόν καθόλου. Αλίμονο αν αφήσουμε την Ιστορία μόνο στα χέρια των ιστορικών. Πρέπει να σηκώνει ο καθένας μας το βάρος που του αναλογεί».

Ρίχνω μια ματιά στο μαγαζί, οι περισσότεροι νεολαίοι...

«Οι νέοι σήμερα είναι πιο έξυπνοι και πιο μορφωμένοι από μας. Σε πολλά πράγματα όμως είναι πιο επιφανειακοί. Νομίζεις ότι νιώθουν; Κάθονται στο μαγαζί και ασχολούνται με το κινητό τους τηλέφωνο ή τον υπολογιστή, ενώ μπροστά τους υπάρχει η πραγματική ζωή, η πόλη, οι άνθρωποι».

Ενημερωμένος για την κρίση στην Ελλάδα. Με κριτική ματιά απέναντι στην Ευρώπη.
«Το σώμα μας μπορεί ν' ανήκει στη Δύση, η καρδιά όλων μας είναι δεξιά στο χάρτη, χτυπά στην Ανατολή. Τούρκων, Ελλήνων, Αρμενίων. Θα βρούμε τον τρόπο να ξαναγεννηθούμε από τις στάχτες μας. Οι Έλληνες μαζί με τους Τούρκους».

Ο Γκιουλέρ δε μασάει τα λόγια του... είναι ο πρωταγωνιστής του ντοκιμαντέρ "The Eye of Istanbul" των Μπινούρ Καραεβλί και Φατίχ Καϊμάκ. Οι σκηνοθέτες δανείζονται τον τίτλο απ' το παρατσούκλι του, ο οποίος έχει γίνει γνωστός ως «το μάτι της Κωνσταντινούπολης»

«Έχω πάντα κρεμασμένη στο λαιμό τη μηχανή μου. Δεν είμαι φωτογράφος, αλλά δημοσιογράφος. Η φωτογραφία είναι τα πάντα, εκτός από τέχνη. Συναίσθημα, μνήμη, στιγμή. Παίρνει ένα κομμάτι από τη ζωή και το κάνει αθάνατο. Οι εικόνες μου λένε πάντα την αλήθεια. Ποτέ δεν συμπάθησα φωτογράφους που σκηνοθετούν αυθόρμητες στιγμές για να γίνουν διάσημοι. Η μηχανή μου είναι η ερωμένη μου. Ακόμη και σήμερα κάνω κλικ σε ότι μ' εντυπωσιάζει. Βγήκα το '47 στους δρόμους και φωτογράφιζα παιδιά που τρέχουν σε λασπωμένα δρομάκια στις φτωχές και βρώμικες συνοικίες της Πόλης, εργάτες που περιμένουν το τρένο στον σταθμό του Σίρκετζι, φτωχοί και βασανισμένοι άνθρωποι, με φόντο υπέροχα οθωμανικά κτίρια ή αμερικανικές μπουίκ που περνούν τη γέφυρα του Γαλατά, βαρκάρηδες που τραβάνε κουπί μεταφέροντας επιβάτες από τη μια όχθη του Κεράτιου στην άλλη, οδηγοί των πρωινών ντολμούς, πωλητές φρούτων που σπρώχνουν τις χειράμαξες, χαμάληδες και σκουπιδιάρηδες μπροστά σε ετοιμόρροπα σπίτια, άνδρες που περιμένουν καρτερικά στα καφενεία, γυναίκες με μαντίλα να προσεύχονται σε τζαμιά, οίκους ανοχής...».

Βράδιασε. «Δεν θα φύγεις ακόμη». Περνάμε απ' το σπίτι του, ένα ρετιρέ στον 6ο όροφο στο Τζιχάνγκιρ, με θέα στο Βόσπορο. «Πάμε να φάμε μεζέδες, σ' ένα μαγαζί, ενός φίλου μου Αρμένη».

Μεσάνυχτα... Σηκώνεται από την καρέκλα, με τη δυσκολία των 88 χρόνων...

Τελικά τι ενώνει τους Έλληνες με τους Τούρκους κ. Γκιουλέρ;

«Η Ζωή! Ίδια ζούμε εμείς και ίδια οι Γερμανοί; Τα ίδια πράγματα θέλουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι;». Αποχαιρετιόμαστε. «Ξαναπέρνα όποτε θες, εδώ θα' μαι...Είμαι πάντα με το μέρος των ανθρώπων, όχι των πολιτικών. Οι πρώτοι δημιουργούν κόσμους, οι δεύτεροι τους καταστρέφουν»

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.