Εξηγώντας την Αγγειοχειρουργική: Mια συνέντευξη με τον Αγγειοχειρούργο Χρήστο Παπασιδέρη

Αγαπητέ κ. Παπασιδέρη αρχικά θα ήθελα να σας ρωτήσω πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την Αγγειοχειρουργική; Πως, δηλαδή, διαλέξατε να ασκήσετε αυτή την ειδικότητα της Ιατρικής;

Όπως γνωρίζετε, στη χώρα μας, υπάρχουν περίπου 40 διαφορετικές ιατρικές ειδικότητες. Αυτές οι ειδικότητες χωρίζονται σε 3 μεγάλες κατηγορίες, τις παθολογικές ειδικότητες, τις εργαστηριακές ειδικότητες και τις χειρουργικές ειδικότητες. Από την αρχή της ενασχόλησής μου, όταν αποφάσισα να γίνω γιατρός, είχα ήδη αποφασίσει ότι θα εξασκούσα μία χειρουργική ειδικότητα. Η Αγγειοχειρουργική, επειδή ασχολείται με την κυκλοφορία και τη διάχυση του αίματος σε όλο τον οργανισμό, έχει πολλά στοιχεία φυσικής και αιμοδυναμικής, κάτι που μου άρεσε επίσης.
Έτσι, λοιπόν, αποφάσισα την Αγγειοχειρουργική, ως μία χειρουργική ειδικότητα, που κάλυπτε και πολλά άλλα ενδιαφέροντά μου. Επίσης, άλλο ένα σημαντικό στοιχείο, που με έκανε να ασχοληθώ με αυτή, είναι ότι ο Αγγειοχειρουργός είναι παράλληλα χειρουργός , αλλά θεραπεύει και μέσω φαρμάκων, χωρίς δηλαδή να χειρουργήσει τον ασθενή. Έτσι λοιπόν, έχει μία σφαιρική άποψη των παθήσεων των αγγείων και των τρόπων, με τους οποίους θα θεραπεύσει έναν ασθενή.

Μιας και το αναφέρατε, να σας ρωτήσουμε με τι ασχολείται η Αγγειοχειρουργική;
Η Αγγειοχειρουργική έχει ως αντικείμενο της, την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των παθήσεων των αγγείων. Τα αγγεία, στο ανθρώπινο σώμα, είναι οι αρτηρίες, οι φλέβες και τα λεμφαγγεία. Είναι, δηλαδή, οι αγωγοί, τα σωληνάκια, μέσα στα οποία κυκλοφορεί αίμα ή λέμφος και διαχέουν αυτά τα υγρά σε κάθε σημείο του οργανισμού.

Δηλαδή, ποιες είναι οι παθήσεις των αγγείων;
Οι παθήσεις των αγγείων είναι πάρα πολλές. Μπορούμε, όμως, να χωρίσουμε σε κάποια βασικά κεφάλαια την Αγγειοχειρουργική, σε σχέση με τις παθήσεις που εμφανίζονται συχνότερα και ιδιαίτερα στη χώρα μας, γιατί όπως γνωρίζετε η κάθε χώρα μπορεί να έχει συχνότερα μία πάθηση από μία άλλη. Άρα, λοιπόν, για την Ελλάδα, μπορούμε να πούμε ότι η Αγγειοχειρουργική ασχολείται με τις παθήσεις των καρωτίδων, της αορτής και των αγγείων των άκρων.
Οι καρωτίδες είναι οι αρτηρίες που μεταφέρουν το αίμα προς τον εγκέφαλο, και όταν νοσούν οι καρωτίδες, το συχνότερο αποτέλεσμα είναι το Ισχαιμικό Εγκεφαλικό επεισόδιο. Η αορτή είναι ο κεντρικός σωλήνας του οργανισμού, που μεταφέρει αίμα από την καρδιά σε όλο το υπόλοιπο σώμα και αποτελείται από τη θωρακική μοίρα, που βρίσκεται στο θώρακα, δίπλα στους πνεύμονες δηλαδή, και την κοιλιακή μοίρα, που είναι η συνέχεια της αορτής μέσα στην κοιλιά. Το συνηθέστερο πρόβλημα του αγγείου αυτού είναι το ανεύρυσμα, η ρήξη του οποίου εκθέτει σε θανάσιμο κίνδυνο τους ασθενείς. Οι παθήσεις των άκρων, ιδιαίτερα των κάτω μπορεί να αφορούν τις αρτηρίες, τις φλέβες ή τα λεμφαγγεία.

Δηλαδή, οι παθήσεις είναι οι ίδιες σε όλα τα σημεία του οργανισμού;
Όπως σας είπα, οι παθήσεις είναι πολλές, αλλά οι κυριότερες παθήσεις, αν θέλουμε να τις χωρίσουμε σύμφωνα με το τι πρόβλημα παρουσιάζουν τα αγγεία, μπορούμε να πούμε ότι είναι οι στενώσεις ή αποφράξεις και το ανεύρυσμα.
Στην 1η περίπτωση, τη στένωση δηλαδή, το αγγείο, στο οποίο ρέει το αίμα, σιγά-σιγά στενεύει σε κάποιο σημείο, λόγω αύξησης της αθηρωματικής πλάκας, οπότε δεν μπορεί να περάσει πολύ αίμα να πάει στον προορισμό του. Τις στενώσεις τις μετράμε επί τις % του αυλού, δηλαδή, 10,20,30,70,90% στένωση, και όπως καταλαβαίνετε όσο μεγαλύτερη είναι η στένωση, τόσο και πιο μεγάλο είναι το πρόβλημα στον οργανισμό. Αν το πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί θα φτάσουμε σε πλήρη απόφραξη, στο σημείο δηλαδή που βουλώνει τελείως το αγγείο και δε μπορεί να πάει καθόλου αίμα, οπότε κινδυνεύει με καταστροφή το όργανο που αιματώνει το αγγείο.Το άλλο, το οποίο μπορεί να εμφανιστεί σε ένα αγγείο, είναι το ανεύρυσμα (από τη λέξη εύρος). Στην περίπτωση αυτή μεγαλώνει το εύρος του αγγείου και γίνεται σαν ένα μικρό μπαλονάκι, το οποίο είναι επικίνδυνο είτε να σπάσει και να έχουμε αιμορραγία στο σημείο αυτό, είτε να θρομβωθεί, να γεμίσει θρόμβο, δηλαδή να πήξει το αίμα μέσα σε αυτό και πάλι να μην μπορεί να περάσει το αίμα.
Έχουμε, τέλος, και την ανεπάρκεια ενός αγγείου, που συνήθως εμφανίζεται στις φλέβες των κάτω άκρων, οπότε το αίμα δεν μπορεί να προχωρήσει, και έτσι το αίμα λιμνάζει σε κάποιο σημείο, χωρίς να μπορεί να φτάσει πάλι στον προορισμό του και να κινδυνεύει να θρομβωθεί.
Προσπαθώ, όπως καταλαβαίνετε, να τα εξηγήσω όσο πιο απλά γίνεται για να τα καταλάβει ο κόσμος και να μη χρησιμοποιήσω ιδιαίτερα ιατρικούς όρους, αλλά πιο πολύ όρους της καθημερινής μας ζωής, διότι σε τελική ανάλυση η κατανόηση των παθήσεων των αγγείων δεν είναι κάτι δύσκολο, έχει να κάνει με τη φυσική που συναντάμε στην καθημερινότητα μας.

Πολύ ωραία, ας τα πάρουμε όμως ένα-ένα για να διευκολύνουμε και την κατανόηση από τους αναγνώστες. Ας ξεκινήσουμε με τις καρωτίδες, που μας είπατε ότι μεταφέρουν το αίμα στον εγκέφαλο. Τι μπορούν να πάθουν και ποια πρέπει να είναι η αντιμετώπιση;
Όπως σας είπα στην αρχή, η Αγγειοχειρουργική ασχολείται εκτός από τη θεραπεία και με την πρόληψη. Άρα, λοιπόν, όπως η σύγχρονη Ιατρική υπαγορεύει, όσον αφορά τις καρωτίδες που επαναλαμβάνω είναι τα αγγεία που βρίσκονται μέσα στο λαιμό και μεταφέρουν αίμα από την καρδιά προς τον εγκέφαλο, το πρώτο πράγμα που πρέπει να ασχοληθούμε είναι η πρόληψη. Αλλά, θα προτιμούσα την πρόληψη να την αναλύσω σε μία άλλη ερώτηση.
Οι καρωτίδες, λοιπόν, σιγά-σιγά με την πάροδο των ετών και μεγαλώνοντας ο άνθρωπος, αρχίζουν σε κάποια σημεία τους να στενεύουν. Δηλαδή, αρχίζει μία στένωση από 20-30%, η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι και την πλήρη απόφραξη, να κλείσουν δηλαδή τελείως. Αυτό, στην αρχή, μπορεί να μην έχει κανένα σύμπτωμα και να ανακαλυφθεί τυχαία, σε κάποια εξέταση του ασθενούς. Συγκεκριμένα, με ένα triplex καρωτίδων, που δεν είναι τίποτα άλλο από ένας υπέρηχος, έγχρωμος, ο οποίος βλέπει και τη ροή του αίματος, και όχι μόνο το αγγείο, και εκεί να φανεί το πρόβλημα. Υπάρχει, όμως, περίπτωση η στένωση αυτή σιγά-σιγά να μεγαλώσει και να φτάσει σε ένα σημείο, όπου ο εγκέφαλος δεν παίρνει το αίμα το οποίο χρειάζεται για να συνεχίσει τις λειτουργίες του και έτσι ξαφνικά, ο ασθενής να πάθει ένα ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, όπου φυσικά πηγαίνει στο νοσοκομείο και εκεί ανακαλύπτεται ότι αυτό οφείλεται στη στένωση ή απόφραξη της καρωτίδος.
Όσον αφορά τη θεραπεία, όσο η στένωση είναι μικρή και κρίνει ο Αγγειοχειρουργός ότι δεν πρέπει να επέμβει χειρουργικά, απαιτείται παρακολούθηση, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, του βαθμού της στένωσης με τρίπλεξ, κατάλληλες οδηγίες για τον τρόπο ζωής του ασθενούς και κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Η βλάβη από τη στιγμή που θα εμφανιστεί μπορεί να παραμείνει σταθερή, οπότε και δεν θα χρειαστεί κάποια επέμβαση είτε να μεγαλώσει και να πρέπει να επέμβει ο Αγγειοχειρουργός, ώστε να αποκαταστήσει τη βλάβη και να προλάβει την εμφάνιση εγκεφαλικού επεισοδίου, να δράσει δηλαδή πριν αυτό συμβεί, γιατί σίγουρα εάν συμβεί, η πρόγνωση είναι πολύ χειρότερη από το να έχει προληφθεί.

Όταν λέτε επέμβαση, τι ακριβώς εννοείτε;
Με αυτό ακριβώς θα συνέχιζα και εγώ. Όταν κριθεί ότι η στένωση είναι πολύ μεγάλη και διατρέχει κίνδυνο ο ασθενής, τότε ο Αγγειοχειρουργός θα του προτείνει, σύμφωνα με κάποια κριτήρια, μία χειρουργική επέμβαση, η οποία θα "ανοίξει" το αγγείο, έτσι ώστε να μπορεί να περνάει περισσότερο αίμα. Αυτό παραδοσιακά γίνεται με το να φτάσει ο Αγγειοχειρουργός στην καρωτίδα, στο σημείο της στένωσης, να την "ανοίξει", να βρει το σημείο, όπου υπάρχει η εναπόθεση αυτής της αθηρωματικής πλάκας, που στενεύει τον αυλό του αγγείου, να την απομακρύνει, να την καθαρίσει δηλαδή, να ξανακλείσει τον αυλό του αγγείου και έτσι το αγγείο αυτό να είναι ανοιχτό και να περνάει το αίμα, το οποίο χρειάζεται ο εγκέφαλος.

Η εξέλιξη της Αγγειοχειρουργικής, τα τελευταία 25 χρόνια, ανέδειξε και μία άλλη μέθοδο, τη μέθοδο της Αγγειοπλαστικής, με μπαλόνι και με ενδονάρθηκα, τα λεγόμενα stent, τα οποία μπορούν να μπουν στην καρωτίδα. Αυτή, ναι μεν είναι μία νεότερη μέθοδος, ναι μεν είναι λιγότερο αιματηρή, σχετικά με ίδια αποτελέσματα με την παλαιότερη μέθοδο και για τον ασθενή, πιο εύκολη, όμως υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια, που θα κρίνει ο Αγγειοχειρουργός, σε ποιους ασθενείς θα προτείνει τη νεότερη μέθοδο και σε ποιους θα προτείνει την παλαιότερη μέθοδο.

Δηλαδή, δεν μπορούν όλοι οι ασθενείς να κάνουν και τις δύο μεθόδους και να διαλέξουν εκείνοι;
Πολύ ωραία ερώτηση, γιατί πρέπει να διευκρινιστεί αυτό ακριβώς. Επειδή, οι δύο μέθοδοι είναι εφάμιλλες στα αποτελέσματά τους και δεν είναι η μία καλύτερη από την άλλη, που αυτό θα σήμαινε ότι ο γιατρός θα έπρεπε να επιλέξει πάντα αυτή που έχει καλύτερα αποτελέσματα, υπάρχουν άλλοι ασθενείς, που θα έχουν καλύτερα αποτελέσματα με τη μία μεθοδο και άλλοι με την άλλη μέθοδο. Άρα, λοιπόν, αυτό δεν μπορεί να το αποφασίσει ο ασθενής, αλλά πρέπει να το αποφασίσει ο ειδικευμένος Αγγειοχειρουργός, που γνωρίζει και όλες τις εξελίξεις, διότι όπως σας ανέφερα η νεώτερη μέθοδος ουσιαστικά εφαρμόζεται τα τελευταία 20-25 χρόνια, άρα δεν έχει δοκιμαστεί τόσο πολύ όσο η παραδοσιακή και συνεχώς, βγαίνουν καινούρια δεδομένα για το που πρέπει να εφαρμόζεται και που όχι.

Κα, όσον αφορά το ανεύρυσμα της αορτής, που μας αναφέρατε;
Στο άλλο μεγάλο κεφάλαιο της Αγγειοχειρουργικής, που είναι η ανευρυσματική νόσος, όπως προανέφερα, η πιο συχνή εντόπιση, είναι στην κοιλιακή αορτή, για αυτό και μιλάμε για ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής. Σε κάποιους, λοιπόν, ασθενείς που έχουν κάποια προδιάθεση - κληρονομικότητα, ή συγκεκριμένο τρόπο ζωής και προδιαθεσικούς παράγοντες αυξάνεται το εύρος, δηλαδή η διάμετρος της κοιλιακής αορτής, από τα 2 εκατ. που είναι περίπου το φυσιολογικό σε 3-4-5, ακόμα και 10 εκατ. (μπορεί να φτάσει και παραπάνω).

Όσο το εύρος παραμένει μικρό, με τις μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, έχει αποδειχθεί ότι το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής έχει πολύ μικρό κίνδυνο να σπάσει. Όπως είπαμε παραπάνω, αυτό που φοβόμαστε στο ανεύρυσμα είναι το να σπάσει αυτό το μπαλονάκι που μεγαλώνει στην κοιλιά (εμείς το ονομάζουμε ρήξη της κοιλιακής αορτής), οπότε έχουμε πολύ δυσοίωνα αποτελέσματα για τον ασθενή (οι στατιστικές μιλάνε ότι το 90% των ασθενών, στους οποίους θα επέλθει η ρήξη αυτή, θα χάσουν τη ζωή τους και μόνο το 10% θα ζήσει).

Και πώς θα μπορέσει ο Αγγειοχειρουργός να αποκαταστήσει τη βλάβη αυτή;
Και εδώ, πάλι έχουμε δύο μεθόδους: την παλαιότερη χειρουργική, όπου πάλι ο Αγγειοχειρουργός φτάνει στην κοιλιακή αορτή, την "ανοίγει" και βάζει ένα μόσχευμα, σαν σωλήνα καινούργιο, μέσα στην κοιλιά του ασθενούς, έτσι ώστε το αίμα να κυκλοφορεί μέσα από το μόσχευμα και να μην υπάρχει κίνδυνος ρήξης στο μέλλον. Υπάρχει, όμως, και η νεότερη μέθοδος, με την οποία δεν χρειάζεται ο Αγγειοχειρουργός να "ανοίξει" την αορτή, αλλά πηγαίνει από το πόδι και βλέποντας συνεχώς εικόνες της κοιλιάς με ακτίνες Χ, βάζει ένα μόσχευμα μέσα στον αυλό της αορτής, ενδαγγειακά το ονομάζουμε εμείς. Η μέθοδος αυτή είναι λιγότερο επώδυνη για τον ασθενή, απαιτεί πολύ μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο και έχει λιγότερες επιπλοκές. Βέβαια, και αυτή η μέθοδος είναι καινούργια και ενώ έχει αποδειχθεί το ίδιο αποτελεσματική με την παραδοσιακή, τα υλικά τα οποία χρησιμοποιούνται συνεχώς εξελίσσονται και πρέπει ο Αγγειοχειρουργός πάντα να είναι ενημερωμένος για όλες τις καινούργιες εξελίξεις στον τομέα αυτό, για να θεραπεύσει σωστά τον ασθενή του. Η τάση, όμως εδώ, είναι σιγά-σιγά όλοι οι ασθενείς να χειρουργούνται με τη νεότερη μέθοδο και πολύ λίγοι, οι οποίοι για κάποιους λόγους δεν μπορούν να επωφεληθούν από τη μέθοδο αυτή, να χειρουργούνται με την κλασική χειρουργική μέθοδο.

Έχουμε, επίσης, όπως είπατε και τα κάτω άκρα και τις παθήσεις τους.
Όσον αφορά τα κάτω άκρα, πρέπει να διακρίνουμε τις παθήσεις των αρτηριών και τις παθήσεις των φλεβών. Οι αρτηρίες, που μεταφέρουν το αίμα στα κάτω άκρα, σιγά-σιγά με την πάροδο του χρόνου, σε κάποιους ανθρώπους στενεύουν, προκαλώντας αυτό που ονομάζουμε «Περιφερική Αγγειακή Νόσο». Αυτό, στα αρχικά στάδια, εμποδίζει τον ασθενή να περπατήσει, προκαλώντας του πόνο μετά από κάποια μέτρα περπατήματος, στη συνέχεια, όμως, αν η νόσος μείνει χωρίς αντιμετώπιση μπορεί να προκληθούν έλκη – πληγές στα πόδια, γάγγραινα, και τελικά να χάσει ο ασθενής το άκρο του.

Τι μπορεί να κάνει, δηλαδή, ο Αγγειοχειρουργός, γι’ αυτό;
Αρχικά, θα δώσει φαρμακευτική αγωγή και θα παρακολουθήσει τον ασθενή. Μετά, αν χρειαστεί, θα τον χειρουργήσει, δημιουργώντας μία παράκαμψη (bypass) ή θα χρησιμοποιήσει τις νεότερες ενδαγγειακές τεχνικές, ανοίγοντας τη στένωση με ένα αεροθάλαμο (μπαλόνι) ή βάζοντας έναν ενδονάρθηκα (stent).

Δηλαδή για τις φλέβες των κάτω άκρων, είναι διαφορετική η αντιμετώπιση;
Βεβαίως, γιατί οι φλέβες μεταφέρουν το αίμα από τα κάτω άκρα προς την καρδιά. Συνεπώς, είναι διαφορετική η κατασκευή τους και υποφέρουν από διαφορετικές παθήσεις. Οι πιο συχνές είναι η φλεβική ανεπάρκεια των κάτω άκρων και η φλεβική θρόμβωση. Φλεβική ανεπάρκεια έχουμε όταν το αίμα δεν μπορεί με ευκολία να ανέβει προς τα πάνω και έτσι «λιμνάζει» στα κάτω άκρα, οπότε ως συμπτώματα έχουμε το οίδημα (πρήξιμο), πόνο και διατεταμένες φλέβες, οι οποίες μπορεί να είναι από πολύ λεπτές (ευρυαγγείες) ή αρκετά πιο μεγάλες, τις οποίες ονομάζουμε κιρσούς κάτω άκρων. Οι κιρσοί είναι επίφοβοι γιατί μπορεί να θρομβωθούν και έτσι να έχουμε και φλεβική θρόμβωση. Φλεβική Θρόμβωση έχουμε όταν το αίμα θρομβώνεται, δηλαδή πήζει μέσα στις φλέβες.

Και ποια είναι η αντιμετώπιση;
Για τη φλεβική θρόμβωση, χορηγείται φαρμακευτική αντιπηκτική αγωγή. Για δε τη φλεβική ανεπάρκεια, αν είναι ευρυαγγείες, διορθώνονται με σκληρυντικές ενέσεις ή laser. Η πιο σοβαρή κατάσταση που είναι οι κιρσοί, χειρουργούνται είτε με την κλασική μέθοδο είτε με τις νεότερες τεχνικές, όπως π.χ. laser, ραδιοσυχνότητες κ.α. Τελειώνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι για οποιαδήποτε πάθηση, που αφορά τα αγγεία, ειδικός είναι ο Αγγειοχειρουργός. Οι ασθενείς πρέπει να απευθύνονται είτε για να προλάβουν είτε για να θεραπεύσουν κάποια νόσο των αγγείων σε κάποιον Αγγειοχειρουργό, ο οποίος και θα τους κατευθύνει κατάλληλα, σύμφωνα με τις αρχές της σύγχρονης Ιατρικής επιστήμης.
Ευχαριστούμε πολύ κ. Παπασιδέρη

-- This feed and its contents are the property of The Huffington Post, and use is subject to our terms. It may be used for personal consumption, but may not be distributed on a website.