Οι 4 πιο κοινές απάτες σε αγγελίες για δουλειά και πώς να προστατευτείτε

Το ποσοστό ανεργίας της Ελλάδας εξακολουθεί να θεωρείται ως το υψηλότερο στην Eυρωπαϊκή Ένωση, οποιαδήποτε αγγελία για θέση εργασίας, μοιάζει με όαση και προσελκύει δεκάδες ενδιαφερόμενους.

Όπου όμως προκύπτει κάποια ανάγκη, ελλοχεύει και η αντίστοιχη πιθανότητα εξαπάτησης. Μπορεί λοιπόν η κρίση να δημιουργεί ευκαιρίες, «γεννά» όμως και τους απανταχού τυχοδιώκτες, οι οποίοι ψάχνουν την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν την απόγνωση χιλιάδων ανέργων.

Η συνηθέστερη μορφή απάτης για όσους αναζητούν εργασία- κυρίως μέσω Διαδικτύου- είναι η εξωραϊσμένη προσφορά εργασίας. Πλουσιοπάροχοι ή εξωπραγματικοί μισθοί, θέσεις εργασίας σε κορυφαίες εταιρείες στο εξωτερικό, εύκολη και κερδοφόρα εργασία ακόμη και από το σπίτι. Όμως, όλα αυτά δυστυχώς ακούγονται πολύ καλά για να είναι αληθινά.

Οι προσφορές απατηλής εργασίας γίνονται με δύο τρόπους:

α) Αποστολή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Τα μηνύματα για προσφορά εργασίας έχουν προέλευση από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι. Αποστολείς μπορεί επίσης να είναι άτομα που προσποιούνται πως εργάζονται σε αξιόπιστες ιστοσελίδες αναζήτησης εργασίας.

β) Μέσω ιστοσελίδων: Γνωστές ιστοσελίδες που γνωρίζουν και εμπιστεύονται οι ενδιαφερόμενοι. Σημειώνεται ότι σε αυτές τις ιστοσελίδες ο καθένας μπορεί να δημοσιεύσει όσες προσφορές εργασίας θέλει και με όποιον τρόπο επιθυμεί εκείνος, πληρώνοντας βέβαια το ανάλογο κόστος ανάρτησης. Παρά την προσπάθεια των κατόχων ιστοσελίδων να ελέγξουν την αληθοφάνεια των δημοσιευομένων αγγελιών, οι scammers (απατεώνες) βρίσκουν συχνά τρόπους να τους ξεγελούν.

4 κοινές απάτες σε αγγελίες για θέσεις εργασίας

1) Ψεύτικες αγγελίες ή απατηλές προσφορές εργασίας σε Ελλάδα και εξωτερικό
Απατηλές προσφορές εργασίας στο Διαδίκτυο, κυρίως σε ιστοσελίδες που φιλοξενούν αγγελίες εύρεσης εργασίας. Περιγράφουν ιδιαίτερα ελκυστικές θέσεις εργασίας, με μεγάλες οικονομικές απολαβές και κίνητρα εξέλιξης, οι οποίες αφορούν μεγάλες εταιρείες της Ελλάδας ή και του εξωτερικού. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι scammers δημιουργούν ακόμη και αληθοφανείς ιστοσελίδες των σχετικών εταιρειών, στις οποίες αναρτούν πληροφορίες για την απατηλή αγγελία, προκειμένου να γίνει ακόμη πιο πειστική. Σε άλλες περιπτώσεις οι εταιρείες οι οποίες αναφέρονται στις αγγελίες είναι πραγματικές, ωστόσο, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις θέσεις εργασίας που προσφέρουν, οι οποίες είναι παραπλανητικές.

2) Εmail για αποστολή προσωπικών στοιχειών ή και χρημάτων
Επιτήδειοι ζητούν τη γνωστοποίηση και την αποστολή προσωπικών στοιχείων των ενδιαφερόμενων, όπως στοιχεία ταυτότητας, Α.Φ.Μ., τραπεζικό λογαριασμό για την καταβολή αμοιβής, ασφαλιστικό φορέα και μητρώο ασφαλισμένου, καθώς και όλα τα στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνει μία σύμβαση πρόσληψης. Αρκετές φορές στέλνουν μέσω email μία εικονική σύμβαση με όλα τα στοιχεία της υποτιθέμενης εταιρείας την οποία υπογράφει τόσο η εταιρεία -«φάντασμα» όσο και το άτομο που υποτίθεται ότι μόλις προσλήφθηκε από αυτήν. Κατά τη διάρκεια της σύντομης εργασίας του, αποστέλλονται χρήματα στον εργαζόμενο και του ζητείται αφού κρατήσει τη δική του αμοιβή (π.χ. 5% επί του συνολικού ποσού), να μεταφέρει το υπόλοιπο χρηματικό ποσό σε άλλο λογαριασμό, επικαλούμενοι φορολογικούς ή λόγους τραπεζικής λειτουργίας. Ο τελικός λογαριασμός προορισμού ανήκει στους απατεώνες κι έτσι τα θύματα χρησιμοποιούνται ως ενδιάμεσοι για ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Στη συνέχεια γίνεται αμφισβήτηση της συναλλαγής και το θύμα καλείται από την τράπεζά του να επιστρέψει τα χρήματα (περιλαμβανομένης και της αμοιβής), καθόσον είναι προϊόν παράνομης δραστηριότητας, ενώ αυτά έχουν καταλήξει σε λογαριασμό των δραστών. Εν ολίγοις, τα άτομα που μέχρι πρότινος αναζητούσαν απλά και μόνο μία θέση εργασίας, χρησιμοποιούνται ως ενδιάμεσοι μεταφορείς παράνομου χρήματος (money mules) και μεταφέρουν, εν αγνοία τους, παράνομα αποκτηθέντα χρήματα σε λογαριασμούς τρίτων- συνήθως σε άλλες χώρες-, κρατώντας ένα ποσοστό ως προμήθεια.

3) Διαφημίσεις για εργασία από το σπίτι
Αν στην οθόνη των υπολογιστών σας ξεπροβάλλουν συχνά διαφημίσεις οι οποίες “υπόσχονται”: «έξτρα εισόδημα από το σπίτι, εύκολα, γρήγορα κι απλά», κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για απάτη αν: α) Υπόσχονται υπερβολικά υψηλούς μισθούς, β) δεν περιλαμβάνουν διεύθυνση των γραφείων της εταιρείας, γ) δεν διευκρινίζουν τις απαιτήσεις ούτε το αντικείμενο της προσφερόμενης εργασίας.

4) Ψεύτικες ιστοσελίδες του ΑΣΕΠ
Ιστοσελίδες με λογότυπο και διεύθυνση επιτήδεια κατασκευασμένα, ώστε να δίνεται η εντύπωση ότι προέρχονται από το ΑΣΕΠ κυκλοφορούν κατά καιρούς στο Διαδίκτυο και ιδιαίτερα σε σελίδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Μάλιστα, τον περασμένο Ιανουάριο,σε ανακοίνωσή του, ο ΑΣΕΠ διευκρίνισε ότι η ιστοσελίδα του είναι αποκλειστικά η www.asep.gr, και ενημερώνει ότι οι οποιεσδήποτε συμβουλευτικές υπηρεσίες του, είτε μέσω της ιστοσελίδας του, είτε μέσω του Γραφείου Εξυπηρέτησης Πολιτών, παρέχονται στους πολίτες δωρεάν.

Μαρτυρίες λίγο πριν την εξαπάτηση

«Mετακόμισα από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο και ξεκίνησα κατευθείαν να ψάχνω για δουλειά» λέει στη HuffPost η 23χρονη Ηλιάνα Κ.

«Την αγγελία τη βρήκα αρχές Νοέμβρη. Έλεγε πως εταιρεία marketing ζητά άτομο μέχρι 30 ετών για τη θέση της γραμματείας, με πλήρη ασφάλιση και πως το ωράριο ήταν κυλιόμενο και ευέλικτο. Έστειλα βιογραφικό και με πήραν τηλέφωνο την επόμενη μέρα το πρωί. Πήγα στην εταιρεία και είδα ότι περίπου άλλα 6-7 άτομα ήταν στην αναμονή. Στη συνέχεια μας έπαιρνε έναν - έναν η διευθύντρια προσωπικού στο γραφείο της και μας ενημέρωσε ότι η θέση είναι για τηλεφωνική πώληση γιατί η εταιρεία marketing ήταν τελικά call center. Μου είπε 2-3 πράγματα για τη δουλειά και πως θα παρέχει εκπαίδευση δύο ημερών. Πήγα μόνο στην πρώτη ημέρα της εκπαίδευσης, κατά την οποία μας έβαλαν να υπογράψουμε πρόσληψη, χωρίς να έχουν κανένα στοιχείο εκτός από ονοματεπώνυμα. Μετά από λίγες ημέρες μίλησα και με μία άλλη κοπέλα που δούλευε εκεί για ένα δεκαπενθήμερο (μετά παραιτήθηκε και εκείνη) και μου είπε πως στην εν λόγω εταιρεία δεν κάνουν καν πρόσληψη. Υπογράφεις απλά ένα τυπικό συμφωνητικό και σου βάζουν ένσημα μόνο αν εργάζεσαι εκεί πάνω από 3 μήνες. Και όλα αυτά την ώρα που στην αγγελία έλεγε γραμματειακή υποστήριξη με φουλ ασφάλιση και βασικό μισθό. Αντίστοιχα η ίδια κοπέλα μου είπε πως είχε βρει ολόιδια αγγελία με άλλο όνομα εταιρείας που ήταν όντως εταιρεία marketing, αλλά η αγγελία ήθελα εντέλει πωλητές πόρτα- πόρτα, που θα πληρώνονταν με ποσοστά, 30% από το κάθε πρόγραμμα που θα πουλούσαν. Στην αρχή δεν είχα πολυκαταλάβει τι γινόταν, ένιωσα λίγο χαζή και αρκετά αφελής όταν πήρα χαμπάρι τι παίζει. Απλά στη συνέχεια έγινα όλο και πιο επιφυλακτική με αυτό το θέμα. Έψαχνα προσεκτικά τις αγγελίες, προσπαθούσα να βρω αν επαναλαμβάνονται και κοιτούσα πολύ συγκεκριμένα ποιες λέξεις χρησιμοποιούσαν. Σίγουρα όλο αυτό σε απογοητεύει, ειδικά αν σκεφτεί κανείς, ότι έψαχνα 3 μήνες για δουλειά και δεν έβρισκα τίποτα».

Αλλά και η 41χρονη Φαίη Γ. αφηγήθηκε στη HuffPost τη δική της ιστορία εξαπάτησης, από ανθρώπους που βρίσκουν στην αγωνία όσων αναζητούν δουλειά πρόσφορο έδαφος για εκμετάλλευση.

«Πέρυσι το καλοκαίρι είχα ανεβάσει το βιογραφικό μου στο bayt. Μετά από λίγες μέρες είδα ότι μου ειχαν στείλει στο email μου μία προσφορά εργασίας για διοικητική θέση σε εταιρεία στο Ντουμπάι, στην οποία ζητούσαν έγγραφα και χρήματα. Η αγγελία φαινόταν νορμάλ και σε αυτήν αναγραφόταν όλες οι λεπτομέρειες: 5.000 δολάρια/μήνα, συν κάλυψη εξόδων στέγασης και αεροπορικών εισιτηρίων, συν ασφάλεια υγείας. Αλλά για όλα αυτά θα έπρεπε πρώτα να πληρώσω 500 δολάρια για τα τέλη θεώρησης εισόδου (visa). Μάλιστα είχαν φτιάξει site με την υποτιθέμενη αληθινή εταιρεία. Ευτυχώς εγώ στάθηκα τυχερή γιατί είχα ένα δικό μου άτομο στο Ντουμπάι, το οποίο και με ενημέρωσε ότι πρόκειται περί απάτης. Το ίδιο θέμα αντιμετώπισα και με μία θέση εργασίας στην Ευρώπη. Βρήκα αγγελία στην οποία ζητούσαν υπάλληλο για ξενοδοχείο στο Γιβραλτάρ, αλλά όταν επικοινώνησα με το ξενοδοχείο με ενημέρωσαν πως δεν υπάρχει κενή θέση για κάλυψη εργασίας. Έχω 15 χρόνια προϋπηρεσίας στον τομέα των δημοσίων σχέσεων. Όταν ζεις σε μία κατεστραμμένη χώρα όπως η Ελλάδα και προσπαθείς με κάποιον τρόπο να ξεφύγεις όλο αυτό σε γεμίζει με ένα απέραντο συναίσθημα απογοήτευσης. Κατά την άποψή μου είναι μάταιο να ψάχνεις για δουλειά μέσω αυτών των ιστοσελίδων ευρέσεως εργασίας.»

Οι επιπτώσεις στην ήδη εύθραυστη ψυχολογία των ανέργων

Είναι γνωστό ότι οι παραπλανητικές προσφορές εργασίας στοχεύουν κυρίως στο συναίσθημα απελπισίας και αγωνίας των ατόμων για εργασία. «Οι αγγελίες είναι δομημένες με τέτοιο τρόπο, ώστε τα άτομα να δυσκολεύονται να τις ερμηνεύσουν με γνωστικές διεργασίες αλλά να ανελκύουν ασυνείδητα τις συναισθηματικές. Λειτουργούν ως "σειρήνες" ιδανικής επαγγελματικής επιλογής δημιουργώντας τον ενθουσιασμό και την φαντασίωση στο άτομο - κυρίως στους νέους - ότι μπορούν να κατακτήσουν την ιδανική θέση εργασίας», όπως εξηγεί στη HuffPost, η Κοινωνιολόγος - Ψυχολόγος, Μανουσία Κυπραίου.

Σε νέους με ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση η μη επίτευξη των επαγγελματικών στόχων φαντάζει τρομαχτική, ενώ η άκαρπη αναζήτηση εργασίας πλήττει την αυτοαξία τους, κυρίως όταν παραμένουν μακροχρόνια άνεργοι.

«Οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις σε νέους με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, είναι η απογοήτευση, η θλίψη, η αίσθηση της απώλειας της ταυτότητας τους. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εκφραστεί μέσα από έντονα ψυχοσωματικά προβλήματα όπως αγχώδεις διαταραχές, κρίσεις πανικού, απομόνωση, διατροφικές διαταραχές, συμπτώματα κατάθλιψης, απομόνωση, κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών ή ακόμα και στην ολιστική παραίτηση από οποιαδήποτε κοινωνική δραστηριότητα», σημειώνει χαρακτηριστικά η κυρία Κυπραίου.