Ταγίπ Ερντογάν : Πώς έχτισε την «καριέρα» του μέσα από το χάος και τα πραξικοπήματα

Η πολιτική σταδιοδρομία του Προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει διαμορφωθεί από στρατιωτικά πραξικοπήματα, πραγματικά ή φανταστικά, για περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες. Η προσπάθεια της Παρασκευής είναι πιθανό να έχει περισσότερες συνέπειες και, ενδεχομένως, να του δώσει μεγαλύτερη δύναμη.

Όποιοι και αν ήταν οι στόχοι των πραξικοπηματιών, ίσως τελικά να πέτυχαν να ενισχύσουν τη θέση του Ερντογάν σε μια περίοδο πολλαπλών προκλήσεων για τη δημοτικότητά του, κυρίως λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων του ισλαμικού κράτους, του πολέμου με τους Κούρδους μαχητές,

της αποτυχημένης εξωτερικής πολιτικής και της αποδυναμωμένης οικονομικής ανάπτυξης.

Όταν η απόπειρα πραξικοπήματος έφτασε στο αποκορύφωμά της την Παρασκευή το βράδυ, μερικοί από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Ερντογάν, εισάκουσαν την έκκλησή του να βγουν στους δρόμους. Δεν υπήρξε καμία τέτοια αντίστοιχη δημόσια επίδειξη υποστήριξης προς τους πραξικοπηματίες, ακόμη και από τους απελπισμένους από την αυταρχική διακυβέρνηση του Ερντογάν.

Ως αποτέλεσμα, ο Ερντογάν, νιώθει πλέον πιο ισχυρός να εντείνει τις προσπάθειες να αλλάξει το πολιτικό σύστημα της Τουρκίας από κοινοβουλευτική σε προεδρική δημοκρατία, επιταχύνοντας τη συγκέντρωση της εξουσίας στο νέο προεδρικό του μέγαρο.

«Ο Ερντογάν θα χρησιμοποιήσει προς όφελός του την συμπάθεια προς το πρόσωπό του, που προέκυψε από το πραξικόπημα», δήλωσε ο Henri Barkey, διευθυντής ανατολικών σπουδών στο Wilson Center στην Ουάσιγκτον. Αλλά προειδοποίησε, επίσης, ότι υπάρχουν κίνδυνοι για τον Ερντογάν και την Τουρκία: Το πραξικόπημα ήταν επίσης ένα σημάδι της βαθιάς δυστυχίας που επικρατούσε μέσα στο στρατό, και αν ο πρόεδρος πάρει πολύ σκληρά μέτρα εναντίον των ορκισμένων εχθρών του, θα μπορούσε να αποδειχθεί μια «πύρρειος νίκη».

Το πραξικόπημα της Παρασκευής, για το οποίο ο Ερντογάν κατηγόρησε έναν πρώην σύμμαχο και νυν ορκισμένο εχθρό του, τον Fethullah Gulen, δεν θα είναι το πρώτο πραξικόπημα που δημιουργεί πολιτικές ευκαιρίες γι 'αυτόν.

Γιος αυταρχικού καπετάνιου, ο Ερντογάν μπήκε στην πολιτική το 1970. Εκείνη την εποχή, η 50χρονη τουρκική δημοκρατία είχε μόλις υποστεί ένα δεύτερο πραξικόπημα από το στρατό και ήταν σε μια κατάσταση σχεδόν αναρχίας. Υπερεθνικιστές, κομμουνιστές και, σε μικρότερο βαθμό, ισλαμιστές πολέμησαν στους δρόμους, αφήνοντας κατ 'εκτίμηση 5.000 νεκρούς.

Ο Ερντογάν μπήκε στους ισλαμιστές. Δύο από τους φίλους του σκοτώθηκαν, ο ένας από βόμβα, ο άλλος από πυροβολισμό, όπως ο ίδιος υπενθύμισε σε μια συνέντευξη του 2011. Παράλληλα, είχε μια δουλειά στην αρχή μεταφορών της Κωνσταντινούπολης, αλλά μετά από ένα τρίτο στρατιωτικό πραξικόπημα, το 1980, αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Ο νέος αρχηγός, ένας συνταγματάρχης του στρατού, διέταξε τους άνδρες να ξυρίσουν τις γενειάδες τους, που θεωρούνταν σημάδι θρησκευτικότητας και ο Ερντογάν αρνήθηκε. Το νέο καθεστώς απαγόρευσε επίσης την ισλαμιστική πολιτική ομάδα στην οποία ανήκε, το Κόμμα Εθνικής Σωτηρίας.

Ο στρατός, ήταν ένας φυσικός εχθρός για τον Ερντογάν. Αλλά το πραξικόπημα και η καταστολή που ακολούθησε, επίσης, συνέβαλαν σε μια αλλαγή για τον ίδιο και για τους ισλαμιστές συναδέλφους του, οι οποίοι άρχισαν να μετριάζουν το θρησκευτικό ριζοσπαστισμό τους για να επιβιώσουν πολιτικά.

Η θητεία του Ερντογάν ως δημάρχου διακόπηκε από μια περαιτέρω παρέμβαση από τις ένοπλες δυνάμεις, το λεγόμενο «μεταμοντέρνο» πραξικόπημα του 1997, κατά το οποίο οι στρατιωτικοί διοικητές ανέφεραν τις καταγγελίες τους για την ισλαμική ηγεσία της κυβέρνησης συνασπισμού σε ένα μνημόνιο, με το οποίο την ανάγκαζε να να παραιτηθεί. Στην σύρραξη που ακολούθησε, ο Ερντογάν φυλακίστηκε, για την ανάγνωση ενός ποιήματος που συνέκρινε μιναρέδες με... ξιφολόγχες.

Η τετράμηνη φυλάκιση του Ερντογάν ενίσχυσε το πολιτικό του προφίλ. Μάλιστα, τον είχαν κατακλύσει με γράμματα και δώρα στη φυλακή, τόσο πολύ που έβγαλε μέχρι και CD κάνοντας ανάγνωση των ποιημάτων του. Μετά την απελευθέρωσή του, ο Ερντογάν συν-ίδρυσε το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ή AK, το οποίο αποδέχθηκε ρητά τον κοσμικό χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, βοηθώντας τον να κερδίσει ακόμα περισσότερους οπαδούς.