Στην τελική ευθεία των αμερικανικών εκλογών

Χίλαρι Κλίντον και Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζουν με εντατικό ρυθμό την καμπάνια τους. Τι περιλαμβάνει η προεκλογική ατζέντα και ποιες δυναμικές διαμορφώνονται;

«Γεια σας. Καλώς ήλθατε στο χειρότερο προεδρικό debate όλων των εποχών», λέει η δημοσιογράφος προτού αρχίσει ο πρώτος γύρος ερωτήσεων στους δύο υποψηφίους για την προεδρία των ΗΠΑ. Όχι, δεν έπαθε κάποια κρίση ειλικρίνειας... Επρόκειτο για το εισαγωγικό σχόλιο στο σατιρικό debate στο δημοφιλές talk show "Saturday Night Live".

Τα πράγματα, βέβαια, μπορεί να μην είναι τόσο άσχημα, όμως οι φετινές αμερικανικές εκλογές είναι ίσως οι πιο αμφιλεγόμενες των τελευταίων χρόνων. Και αυτό όχι τόσο για την πολιτική ατζέντα που πρέπει να συζητηθεί (η οποία είναι εξαιρετικά ευρεία και αφορά θέματα από τη σταθεροποίηση της παγκόσμιας οικονομίας και το Ισλαμικό Κράτος μέχρι τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες και το μεταναστευτικό), όσο για τα πρόσωπα που συμμετέχουν.

Στη μία γωνιά του ρινγκ στέκεται ο Ντόναλντ Τραμπ. Κανένας δεν τον είχε πάρει στα σοβαρά όταν είχε ξεκινήσει η κούρσα για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, και όμως, ο Αμερικανός μεγιστάνας κατάφερε να κόψει πρώτος το νήμα της κούρσας και να είναι αυτός πλέον ο άνθρωπος που θα διεκδικήσει την προεδρία εκ μέρους του "Grand Old Party". Όχι ότι η υποψηφιότητά του κατάφερε να συσπειρώσει το κόμμα. Το αντίθετο. Οι εξελίξεις προκάλεσαν τριγμούς στους Ρεπουμπλικάνους και πολλοί είναι αυτοί που συζητούν ήδη ποια θα πρέπει να είναι η επόμενη ημέρα. Παράλληλα, ο Τραμπ κατάφερε να αποξενώσει ολόκληρες κοινωνικές ομάδες με τα έργα και τις ημέρες του: γυναίκες, λατινοαμερικάνους, μουσουλμάνους - και η λίστα δεν τελειώνει εδώ.

Στην άλλη γωνιά, στην πλευρά των Δημοκρατικών, συναντάμε τη Χίλαρι Κλίντον. Απέναντι σε έναν τόσο τραυματισμένο αντίπαλο είναι το φαβορί. Όμως και η ίδια αντιμετωπίζει προκλήσεις. Σε επίπεδο πολιτικής κουτσομπολιού, η κατάσταση της υγείας της έχει δώσει τροφή σε ένα σωρό θεωρίες συνωμοσίας. Πιο σοβαρό είναι το σκάνδαλο των e-mails. Ακόμα πιο σοβαρή είναι η πρόκληση να αποδείξει στους ψηφοφόρους τι μπορεί να κάνει διαφορετικά ως πρόεδρος σε σύγκριση με την ως τώρα πολυετή παρουσία της στο πολιτικό προσκήνιο.

Ως εκ τούτου, δεν είναι τυχαία η αναφορά στα σημαντικά μειονεκτήματα ("major liabilities") που βλέπουν οι ψηφοφόροι στους δύο υποψηφίους από τον Άλεκ Μάλι, επικεφαλής για τη διεθνή οικονομία του Foresight Strategy and Communications, στο πλαίσιο της συζήτησης που οργάνωσε πριν από λίγες ημέρες η Κοινότητα Διαλόγου Σύνθεσις, με τίτλο «Αμερικανικές Εκλογές 2016: Αλλαγή και Ισορροπίες».

Ο κ. Μάλι υπογράμμισε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και τα δύο μεγάλα κόμματα και επεσήμανε την έλλειψη ενδιαφέροντος του εκλογικού σώματος, ενώ στη συνέχεια έκανε αναφορές στις προεκλογικές καμπάνιες και την ατζέντα των δύο υποψηφίων. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν εξελίξεις στο διεθνές σκηνικό, με τον κ. Μάλι να επισημαίνει τις πρωτοβουλίες του Βλάντιμιρ Πούτιν στη Συρία, ο οποίος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την αδράνεια που έχει προκύψει λόγω προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ. Επίσης, ο κ. Μάλι μάς περιέγραψε την εμπειρία του από το πρόσφατο ταξίδι στη Φλόριντα, την τρίτη σημαντικότερη πολιτεία των ΗΠΑ: «Με απογοήτευσε το γεγονός ότι είδα τόσο πολλούς λευκούς με υψηλό εισόδημα και εκπαίδευση να υποστηρίζουν τον κ. Τραμπ. [...] Υπάρχει πολύ μεγαλύτερη υποστηρικτική βάση σε σχέση με αυτό που παρουσιάζεται στα ΜΜΕ, επομένως μην εκπλαγείτε αν τα ποσοστά του [Τραμπ] είναι υψηλότερα από όσο νομίζαμε. [...] Με αιφνιδίασε επίσης η μεγάλη απήχηση του κ. Τραμπ στην ελληνοαμερικανική κοινότητα, η οποία κανονικά υποστηρίζει τους Δημοκρατικούς».

Ο κ. Μάλι είχε και ορισμένες εκτιμήσεις ως προς το πώς θα συμπεριφερθεί ο κάθε υποψήφιος εάν αναλάβει την προεδρία όσον αφορά στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Η κ. Κλίντον θα επισκεφτεί σίγουρα τη χώρα μας αν εκλεγεί. Ο Τραμπ από την πλευρά του θα εγκαταλείψει τις πιέσεις για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους που ασκεί η τρέχουσα διοίκηση - και ενδεχομένως θα μπορούσε να συνεχιστεί και επί ενδεχόμενης προεδρίας Κλίντον.

Στη συζήτηση, την οποία συντόνισε ο πρόεδρος της Κοινότητας Διαλόγου Σύνθεσις, Χρήστος Τριαντόπουλος, συμμετείχαν επίσης ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και Πρόεδρος του ΙΔΙΣ, Χάρης Παπασωτηρίου και ο δημοσιογράφος και ιδρυτής του China and Greece Γιώργος Τζογόπουλος. Ο πρώτος ανέλυσε εκτενώς τις εξελίξεις στο κόμμα των Ρεπουμπλικάνων, εστιάζοντας στην ιδεολογική και πολιτική «στροφή» που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια στο εν λόγω κόμμα και η οποία αποκλίνει πλέον από τις φιλελεύθερες αντιλήψεις και τάσεις των προηγούμενων δεκαετιών, αναδεικνύοντας στην κορυφή της πολιτικής του ατζέντας ζητήματα όπως ο προστατευτισμός και η αντίδραση στην παγκοσμιοποίηση, αλλά και η εναντίωση στη μετανάστευση.

Από όσα έχουμε διαβάσει και δει ως τώρα, ο κ. Τραμπ προσπαθεί να δημιουργήσει μία Αμερική κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσή του: ένα άτομο με μικρά χέρια (για να θυμηθούμε λίγο και ένα από τα αγαπημένα του θέματα) - και επομένως περιορισμένη εμβέλεια. Ο κ. Τζογόπουλος προσπάθησε να προσφέρει μία πιο διεισδυτική ματιά σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Επιχείρησε να κάνει μία σύντομη σύγκριση της ατζέντας του Τραμπ και της Κλίντον σε θέματα όπως οι ζώνες ελεύθερου εμπορίου, το ΝΑΤΟ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ρωσία, η Κούβα, το Ισραήλ, η Συρία, το Ιράκ και το Ιράν.

Κατά την άποψή του, μία νίκη της Κλίντον δεν θα φέρει μεγάλες αλλαγές στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, με εξαίρεση ίσως την επιθυμία δημιουργίας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από τη Συρία και τη σκλήρυνση της ρητορικής της Ουάσιγκτον απέναντι στην Κίνα, Αντίθετα, μία νίκη του Τραμπ θα σηματοδοτήσει την έναρξη μιας άγνωστης περιόδου, καθώς είναι αδύνατον να γίνει πρόβλεψη για το κατά πόσο θα τηρήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το Κέντρο Ευρωπαϊκής Διακυβέρνησης (ΚΕΔΙΑ) του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (ΙΔΙΣ) και την ιστοσελίδα China and Greece, ενώ χορηγός ήταν ο Συνεταιρισμός Νέας Αγχιάλου «Η Δήμητρα».

* Ο Χρήστος Τσαπακίδης είναι δημοσιογράφος