Οι Βρετανοί ψηφίζουν: Πέντε σενάρια και οι επιπτώσεις τους

Οι Βρετανοί ψηφίζουν για νέα Βουλή και κυβέρνηση, στις εκλογές που προκηρύχθηκαν λόγω brexit, κυριαρχούνται από το brexit και πέραν αυτού, μόνο η ασφάλεια των πολιτών μετά τα απανωτά τρομοκρατικά κτυπήματα έχει θέση στην προεκλογική αντιπαράθεση.

Οι πρώτες ενδείξεις για το αποτέλεσμα θα έρθουν στις 10 μ.μ. ώρα Λονδίνου (μεσάνυχτα ώρα Ελλάδας), όταν τα βρετανικά Μέσα

Ενημέρωσης θα δημοσιοποιήσουν τα exit polls. Ενώ οι έρευνες αυτές ήταν γενικά ακριβείς στο παρελθόν, σε αυτές ειδικά τις εκλογές οι περισσότεροι συμφωνούν ότι τα τελικά αποτελέσματα δεν αθ γίνουν γνωστά πριν από τις πρωινές ώρες της Παρασκευής.

Η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι προκήρυξε τις εκλογές με σκοπό να αυξήσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία της και να εξασφαλίσει ότι το brexit θα εξελιχθεί σύμφωνα με τον τρόπο που επιθυμούν οι Βρετανοί Συντηρητικοί. Ωστόσο, μια σειρά πολιτικών σφαλμάτων μείωσε τη διαφορά με τους Εργατικούς, ενώ συγχρόνως οι δύο τρομοκρατικές επιθέσεις άλλαξαν τον τόνο και την κατεύθυνση της εκστρατείας. Ο κύριος αντίπαλός της, Ο Τζέρεμι Κόρμπιν, ένας σοσιαλιστής παλαιάς κοπής και ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, κέρδισε δυναμική καθώς κινήθηκε προεκλογικά δίνοντας έμφαση στην ανισότητα, στην ελεύθερη εκπαίδευση και στα δισεκατομμύρια που ξοδεύονται στις δημόσιες δαπάνες.

Με τις δημοσκοπήσεις να καταγράφουν συρρίκνωση της αρχικής ευρείας υπεροχής των Συντηρητικών, οι επενδυτές βλέπουν ότι γίνεται πιο δύσκολο να διαπιστώσουν πώς θα διαμορφωθούν τα τελικά αποτελέσματα. Η πλειοψηφία της Μέι στη Βουλή των Κοινοτήτων την εποχή που προκήρυξε τις εκλογές ήταν 330 έδρες από τις συνολικά 650. Η επιτυχία για την πρωθυπουργό θα μετρηθεί με αυτό το σημείο αναφοράς.

Ακολουθούν πέντε σενάρια.

α) Συντηρητική πλειοψηφία με 100 βουλευτές

Εάν ο στόχος των εκλογών ήταν να δώσει στην Τερέζα Μέι μια «απρόσβλητη θέση για τα επόμενα πέντε χρόνια», τότε ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα επικυρώσει την επιδίωξη, και θα θέσει εκτός μάχης τους επικριτές της προβληματικής, όπως διαμορφώθηκε, εκστρατείας της πρωθυπουργού.

Η Μέι θα μπορεί να οργανώσει το brexit, με τον τρόπο που εκείνη επιλέγει, θεωρώντας δεδομένο ότι η κοινοβουλευτική πλειοψηφία των Συντηρητικών βουλευτών θα είναι πιστή στις προωθυπουργικές επιλογές. Ναι, έχει προειδοποιήσει ότι είναι πρόθυμη να απομακρυνθεί από μια «κακή» συμφωνία και ότι ο έλεγχος της μετανάστευσης αποτελεί προτεραιότητα. Όμως, η μεγαλύτερη πλειοψηφία δίνει επίσης το περιθώριο να διαπραγματευθεί αποφασιστικά ένα εμπορικό σύμφωνο μετά το brexit και μια μεταβατική περίοδο, παράμετροι που θα ωφελήσουν τη βρετανική οικονομία.

«Με αυτή την πλειοψηφία το κόμμα μπορεί να πει «λάθη έγιναν, αλλά το αποτέλεσμα είναι πολύ θετικό », δήλωσε ο Ουίν Γκραντ, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Warwick. «Έτσι, ένα σκληρό brexit γίνεται πολύ πιο πιθανό».

β) Συντηρητική πλειοψηφία με 50 βουλευτές

Αυτό είναι ένα απογοητευτικό αποτέλεσμα για την ομάδα της Τερέζα Μέι και την καθιστά ευάλωτη σε μια αμφισβήτηση της ηγεσίας της κατά τη διάρκεια των επώδυνων και ευαίσθητων διαπραγματεύσεων για τη βρετανική αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όσον αφορά το σχέδιο του brexit, αυτό θα βρεθεί στο έλεος των ευρωσκεπτικιστών με σκληρή γραμμή, περιορίζοντας το πεδίο ελιγμών της πρωθυπουργού για τις παραχωρήσεις που μπορεί να ζητήσει η ΕΕ σχετικά με την εμπορική συμφωνία ή τη μεταβατική περίοδο. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ ενδέχεται επίσης να αισθανθούν την αδυναμία της και να επιδιώξουν να την χρησιμοποιήσουν εναντίον της.

«Οτιδήποτε λιγότερο από μια πλειοψηφία των 50 θέσεων μοιάζει με ένα στοίχημα που δεν έχει κερδηθεί (από τη Μέι) και θα καθιστούσε λιγότερο πιθανό ότι θα διεκδικήσει τις επόμενες εκλογές», δήλωσε ο Άντριου Ράσελ, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. «Εάν είστε Ευρωπαίος ηγέτης αυτή τη στιγμή, κοιτάζετε αυτό το δυστύχημα και νομίζετε ότι θα μπορέσει η Μέι θα το καταπιεί;».

γ) Οριακή συντηρητική πλειοψηφία με 10 βουλευτές

Αν η χώρα ξυπνήσει την Παρασκευή το πρωί με τη Μέι σε χειρότερη θέση από εκείνη που βρισκόταν όταν προκήρυξε τις εκλογές, οι ημέρες της εξουσίας της θα είναι μετρημένες. Εξακολουθεί να χρειάζεται την υποστήριξη των βουλευτών που αγωνίστηκαν για το brexit, αλλά με μικρή πιθανότητα να επιτύχει μαι ομαλή έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ.

Με την αξιοπιστία της στο ναδίρ, οι διαπραγματευτές στις Βρυξέλλες θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την στάση της Μέι, γνωρίζοντας ότι μπορούν να πάρουν περισσότερα από όσα θέλουν ή ότι πιθανότατα θα αντιμετωπίσουν σύντομα έναν διαφορετικό συνομιλητή, τον όποιο δια΄δοχο της Μέι.

«Μπορεί να ανακάμψει η πρωθυπουργός από ένα τέτοιο αποτέλεσμα; Όχι, θα έμοιαζε με τραυματισμένο ζώο, δήλωσε ο Στίβεν Φίλντινγκ, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Nottingham. «Οι άνθρωποι θα αντιδράσουν σε αυτό, οι άνθρωποι θα κάνουν ερωτήσεις σχετικά με την ηγεσία της. Δεν θα είναι μια ήττα στα νούμερα, αλλά δεν θα είναι εντολή διακυβέρνησης και διαπραγμάτευσης για brexit».

δ. Αποτέλεσμα χωρίς πλειοψηφία

Αυτό ανοίγει την πόρτα για μια πιθανή συμμαχία των κομμάτων που θα αθροίσουν αρκετές κοινοβουλευτικές έδρες, για να αντικαταστήσουν την κυβέρνηση των Συντηρητικών – πρόκειται για τον «συνασπισμό του χάους» όπως τον χαρακτηρίζει η Μέι όταν προειδοποιεί τους ψηφοφόρους να τον απορρίψουν.

Όσο για το brexit, σημαίνει πιθανώς να ξεχάσουμε τις διαπραγματεύσεις που ξεκινούν την επόμενη εβδομάδα, καθώς η βρετανική πολιτική τάξη της χώρας θα εισέλθει σε μια εσωτερική κρίση και με τις δύο πλευρές να κοιτάζουν κυρίως πώς θα συμπήξουν έναν κυβερνητικό συνασπισμό. «Θα υπάρξει μια κατάρρευση», είπε ο Ράσελ. «Αυτό θα σήμαινε άλλες εκλογές εντός μηνών και ολόκληρη η στρατηγική για το brexit θα καταρρεύσει».

Οι πιθανότητες ενός πιο ήπιου brexit έχουν πολλαπλασιαστεί με αυτό το σενάριο καθώς η Μέι θα ήταν απίθανο να οδηγήσει τους Tories σε άλλες εκλογές και ο Κόρμπιν θα μπορούσε να προσπαθήσει να σχηματίσει μια κυβέρνηση με τους φιλοευρωπαίους Ελεύθερους Δημοκράτες. Ξαφνικά, η επιλογή της παραμονής στην ενιαία αγορά και η καλύτερη αντιμετώπιση της μετανάστευσης γίνεται εύλογη πολιτική επιλογή.

Οι κίνδυνοι είναι ότι οι αγορές παρασύρονται από την αβεβαιότητα και οι διαφορές μεταξύ των μερών καθιστούν δυσκολότερη την επίτευξη συμφωνίας με την ΕΕ.

ε. Πλειοψηφία των Εργατικών

Αυτό θα ήταν ένας σοκ που θα μπορούσε να αλλάξει ριζικά την κατεύθυνση του brexit. Ο Κόρμπιν δήλωσε ότι αποδέχεται το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, παρόλο που κατά καιρούς απέφυγε να είναι τόσο σαφής.

Σε άμεση βραχυπρόθεσμη βάση, οι συνομιλίες ενδέχεται να αναβληθούν. Οι κυβερνήσεις της ΕΕ ενδέχεται επίσης να πεισθούν να καθυστερήσουν την ημερομηνία αποχώρησης της Βρετανίας (Μάρτιος 2019) για να δώσουν στον Κόρμπιν χρόνο να σχεδιάσει ένα νέο σχέδιο. «Το brexit θα καθυστερήσει, ενώ θα πρέπει να ψάξουν τι στην ευχή πρέπει να κάνουν ως κυβέρνηση», δήλωσε ο Γκραντ.

Παρά το ότι ο Κόρμπιν έχει έτοιμη μια διαπραγματευτική ομάδα για το brexit, το μεγάλο του πρόβλημα είναι να συνεργαστεί με την Κοινοβουλευτική του Ομάδα, η πλειοψηφία της οποίας ζητούσε την παραίτησή του πριν από μόλις ένα χρόνο.

Τελικά μετά από ένα χρονικό διάστημα αναμονής, οι αγορές προφανώς θα συμβιβαστούν με την ιδέα μιας κυβέρνησης που θα διατηρήσει τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς και δεν θα ασκήσει τόσο σκληρή μεταναστευτική πολιτική, όσο θέλει να τηρήσει η Μέι.