Μια χώρα υπό του μηδενός: Εκεί που τα αρνητικά επιτόκια είναι... τρόπος ζωής

Εδώ και κάποια χρόνια, αυτό το κράτος μοιάζει με παράλληλο σύμπαν, αφού εδώ ισχύουν αυτά που αλλού θα φαίνονταν μέχρι και αδιανόητα.

Στην πρωτεύουσά του, την Κοπεγχάγη, τα ποδήλατα έχουν προτεραιότητα έναντι των αυτοκινήτων, αλλά και των πεζών. Εχει γίνει μόδα ο κόσμος να απολαμβάνει στα εστιατόρια βρύα, ζωντανά μυρμήγκια και θαλάσσια αγγούρια. Παρά το γεγονός ότι ο κατώτατος μισθός είναι κοντά στα 20 δολ. την ώρα και η φορολογία είναι από τις υψηλότερες στον κόσμο, η ανεργία είναι στα χαμηλότερα επίπεδα της Ευρώπης. Οι γονείς αφήνουν

Οι συνήθεις κανόνες δεν φαίνεται να ισχύουν εδώ στη Δανία. Γι' αυτό και δεν αποτελεί έκπληξη το ότι η χώρα τα τελευταία χρόνια υιοθέτησε άλλη μια εκκεντρικότητα: από το 2012 είναι το μέρος όπου, στην ουσία, πληρώνεσαι για να δανειστείς χρήματα και πληρώνεις για να τα αποταμιεύσεις.

Η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Σκανδιναβίας με πληθυσμό 5 εκατ. και σχεδόν άλλα τόσα ποδήλατα, βρίσκεται βαθιά χωμένη σε ένα πείραμα χωρίς προηγούμενο: τα αρνητικά επιτόκια, ένα εργαλείο νομισματικής πολιτικής που κάποτε θεωρείτο από τους οικονομολόγους ως ένα είδος αποστασίας, αν όχι μια εικονική αδυναμία.

Οι εταιρείες, πληρώνουν τις τράπεζες για το προνόμιο που τους δίδουν να κρατούν αποθεματικά κεφάλαια. Οι ιδιοκτήτες ακινήτων σε κάποιες περιπτώσεις, βγάζουν χρήματα από τα ενυπόθηκα δάνεια.

Οι περισσότεροι αναλυτές δεν προβλέπουν η Κεντρική Τράπεζα της Δανίας να επιστρέψει σε θετικά επιτόκια πριν το 2018 το νωρίτερο, αποδεικνύοντας ότι σε αυτή τη χώρα οι νόμοι της χρηματοοικονομικής βαρύτητας έχουν ανατραπεί.

Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι οικονομολόγοι που είναι υπέρ της νομισματικής χαλάρωσης έχουν υποστηρίξει ότι τα αρνητικά επιτόκια θεραπεύουν τον αποπληθωρισμό και την αναιμική ανάπτυξη, οι οικονομολόγοι που ασπάζονται τη θεωρία Econ 101 κάνουν λόγο για παρενέργειες που μπορούν να επιφέρουν, όπως φούσκες, φυγή κεφαλαίων και υιοθέτηση αυστηρών κανόνων για να κρατήσει τον έλεγχο των κεφαλαίων που σηκώθηκαν από τις τράπεζες.

Οι κεντρικοί τραπεζίτες που ψάχνουν να βρουν αποδείξεις τέτοιων παρενεργειών στη Δανία, δεν θα βρουν και πολλά.

(Τα αρνητικά επιτόκια) «δεν αποτελούν την καταστροφή όπως ίσως νόμιζαν κάποιοι. Αλλά είναι σα να παίζεις με τη φωτιά», αναφέρει ο Erik Nielsen, επικεφαλής οικονομολόγος της UniCredit.

Πώς κατέληξε η Δανία να παραμείνει με μηδενικά επιτόκια; Τα μοναδικά της σύνορα είναι με τη Γερμανία που είναι και ο μεγαλύτερος εμπορικός της εταίρος. Οι Δανοί παραδοσιακά είναι καχύποπτοι απέναντι στην Ευρώπη και σε δημοψήφισμα το 2000 αρνήθηκαν να υιοθετήσουν το ευρώ.

Η δανέζικη κορώνα ήταν συνδεδεμένη με το γερμανικό μάρκο από το 1982 έως το 1999 και έκτοτε με το ευρώ. Η διατήρηση της ισοτιμίας είναι ο μοναδικός στόχος της κεντρικής τράπεζας της χώρας – τόσο κρίσιμη είναι για την οικονομία.

Το 2012, όταν η κρίση χρέους κορυφωνόταν στην Ευρώπη, πολλοί επενδυτές που έψαχναν ασφαλές καταφύγιο συγκέντρωναν χρήμα στη Δανία, απειλώντας να αποσταθεροποιήσει την κορώνα. Το επιτόκιο καταθέσεων ήταν ήδη στο 0,05% και δεν μπορούσε παρά να μειωθεί περαιτέρω ώστε να μειώσει την ελκυστικότητα της Δανίας στο ζεστό χρήμα. Άρα η Δανία υιοθέτησε αρνητικά επιτόκια όχι για να δώσει ώθηση στον πληθωρισμό, όπως προσπάθησε ανεπιτυχώς να κάνει η Ιαπωνία, αλλά για να διώξει τους καιροσκόπους.

Αυτή τη στιγμή το βασικό επιτόκιο βρίσκεται στο -0,65%. Η ισοτιμία πρέπει να προστατευτεί και τα αρνητικά επιτόκια το κάνουν αυτό χωρίς να προκαλεί ιδιαίτερη αναστάτωση.
Όπως αναφέρει ο διοικητής της Danmarks Nationalbank, Lars Rohde, το να δουλεύεις με αρνητικά επιτόκια είναι σαν να δουλεύεις με πολύ χαμηλότερα επιτόκια.

O Lars Rohde

Τα αρνητικά επιτόκια έχουν οδηγήσει σε αύξηση της τιμής της ιδιοκτησίας. Οι τιμές των διαμερισμάτων ανά τετραγωνικό εκτινάχθηκαν στα ύψη με άνοδο 43% από το 2010 ως τα τέλη του 2015. Στις αρχές Μαΐου, το ΔΝΤ ζήτησε από την κυβέρνηση να βάλει φρένο στις τιμές κατοικιών στη Δανία.
Είναι πάντως σχεδόν αδύνατο να αγοράσει κανείς ακίνητη παρουσία στη Δανία αν είναι ξένος και δεν έχει καμιά σχέση με τη χώρα κι αυτό εμποδίζει την εισροή ξένου χρήματος.

Επίσης, οι κανονισμοί που ισχύουν κάνουν δύσκολο και για τους Δανούς να αγοράσουν σπίτι στο οποίο δεν σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν ως κατοικία.Επίσης, οι τράπεζες βάζουν ένα καπέλο στα δάνεια κυμαινόμενου επιτοκίου, ωθώντας τους αγοραστές να λαμβάνουν δάνεια με σταθερό επιτόκιο. Οι κανόνες είναι ακόμα αυστηρότεροι για ακίνητα στην Κοπεγχάγη κι αυτό γιατί οι Δανοί είναι τόσο προσεκτικοί με την αγορά ακινήτων καθώς η κρίση ακινήτων του 2008 είναι ακόμα νωπή στη μνήμη τους.