Η βιωσιμότητα του Ελληνικού χρέους;

Το παραπάνω θέμα είναι η μοναδική σήμερα διαφωνία ανάμεσα στα κόμματα που επιθυμούν την παραμονή μας στην Ε.Ε. και είναι επίσης αν όχι η πραγματική αιτία τουλάχιστον η αφορμή που οδηγούμαστε σε πρόωρες εκλογές. Τίθεται το θέμα ότι το χρέος με τους υφιστάμενους όρους αποπληρωμής του δεν είναι βιώσιμο και μάλιστα ότι η επαναδιαπραγμάτευσή του πρέπει να γίνει τώρα πριν από οποιαδήποτε άλλη προσαρμογή της Ελληνικής Οικονομίας. Μάλιστα λέγεται από κάποιους

πιο ακραίους ότι κακώς έγιναν και οι έως τώρα προσαρμογές στους προϋπολογισμούς του Ελληνικού Δημοσίου 2009-2014 ώστε να μηδενιστούν σταδιακά πρωτογενή ελλείμματα. Το ζήτημα των κρατικών χρεών που είναι δυσβάσταχτα βάρη για τις επόμενες γενιές είναι άλλωστε παγκόσμιο και αφορά τα περισσότερα Κράτη του πλανήτη αλλά και της Ε.Ε. Πότε όμως ένα χρέος είναι βιώσιμο ;

1) Ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας πρέπει να είναι μεγαλύτερος από το μέσο επιτόκιο δανεισμού του Δημοσίου. Σημασία έχουν τα ονομαστικά μεγέθη και σε αυτό το σημείο ευνοεί ο πληθωρισμός που «τρώει» το χρέος ενώ ο αποπληθωρισμός που βιώνουμε στις μέρες μας το διογκώνει. Ρυθμός ανάπτυξης βεβαίως προϋποθέτει καλό κλίμα ,αξιοπιστία που προσελκύει επενδύσεις, ιδιωτική πρωτοβουλία στην κατεύθυνση ανταγωνιστικής παραγωγικής βάσης. Τα γνωστά… Όταν ο ρυθμός ανάπτυξης είναι μεγαλύτερος από το μέσο επιτόκιο δανεισμού της χώρας ,τα πρωτογενή πλεονάσματα που απαιτούνται ( στον κρατικό προϋπολογισμό) δεν είναι δυσβάσταχτα για τους πολίτες αρκεί βεβαίως να μην υπάρχουν κοινωνικές αδικίες. Λειτουργεί όμως και αντίστροφα. Τα πλεονάσματα που πρέπει να γίνουν στον Κρατικό προϋπολογισμό «τραβιούνται» από την οικονομία , μειώνοντας τον ρυθμό ανάπτυξής όμως όχι τόσο όσο βροντοφωνάζουν κάποια κομματικά στελέχη που πρόσφατα ασχολήθηκαν με την οικονομική επιστήμη. Τα πλεονάσματα (πρωτογενή) αυτά στην Ελλάδα με βάση το πρόγραμμα πρέπει να είναι γύρω στο 4% του ΑΕΠ. Αυτό που «πονάει» όμως δεν είναι το 4% που πρέπει να κάνουμε πλεόνασμα αλλά το 15% έλλειμμα που σταματήσαμε να κάνουμε. Και αυτό δυστυχώς λίγοι το καταλαβαίνουν.

2) Τα επιτόκια δανεισμού που όπως αναφέρθηκε επηρεάζουν την δυνατότητα εξυπηρέτησης του χρέους αντίστροφα επηρεάζονται και αυτά από το μέγεθος του χρέους αφού δεν δανείζει κανείς μια υπερχρεωμένη χώρα και μάλιστα με προβλήματα ανταγωνιστικότητας σε περίοδο διεθνούς κρίσης. Αυτό το πρόβλημα έχει ξεπεραστεί για τη χώρα μας με την βοήθεια των εταίρων μας. Δεν συνδέεται το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους με το ρίσκο της χρηματοδότησής του. Μάλιστα στο σημείο αυτό θα μπορούσαμε να διαπραγματευτούμε περαιτέρω βελτιώσεις. Σήμερα χοντρικά μιλώντας χρωστάει το Κράτος, 200 δις σε κράτη της Ε.Ε. μαζί με τους μηχανισμούς στήριξης EFSM-ESM και 125 επιπλέον σε Δ.Ν.Τ. έντοκα γραμμάτια και ΕΚΤ, σύνολο 325 περίπου δις. Μέση σταθμική διάρκεια των δανείων είναι τα 10 έτη και μέσο σταθμικό επιτόκιο 2% περίπου. Το ζήτημα είναι ότι για μέρος του χρέους αυτού το επιτόκιο είναι μεταβλητό και θα είχε μεγάλη σημασία να διαπραγματευτούμε με σκοπό να γίνει σταθερό ώστε σε περίοδο παγκόσμιας ανάπτυξης να ξεφορτωθούμε μεγάλο μέρος του χρέους.

3 Κρατικός Ισολογισμός με χρήση Διεθνών Λογιστικών Προτύπων.

Ένα δημόσιο χρέος για να είναι βιώσιμο πρέπει να «δείχνει» και προς τα έξω βιώσιμο. Η εικόνα του Ελληνικού χρέους δεν θα ήταν και τόσο απογοητευτική με την χρήση των Δ. Λ. Π. Αν ,υποθετικά μιλώντας ,είμαστε μια χώρα με κυρίαρχη την υγιή νοοτροπία και επομένως παραγωγή και ανάπτυξη και βγαίναμε στις αγορές με το Δημόσιο χρέος μας εκφρασμένο στην παρούσα αξία όπως προβλέπουν τα Δ .Λ .Π και με την κρατική περιουσία αποτιμημένη βάση σχεδίου ανάπτυξης θα έτρεχαν όλοι να μας δανείσουν. Το χρέος μας εκφρασμένο στην παρούσα αξία θα ήταν πολύ μικρότερο και η περιουσία του Δημοσίου θα ήταν πολύ πιο σημαντική αν επρόκειτο για μια σοβαρή χώρα. Αποφεύγουμε όμως τα Δ. Λ .Π. και γενικά την ξεκάθαρη εικόνα των οικονομικών μας στοιχείων γιατί πάντα κάτι θέλουμε να κρύψουμε. Δεν υπάρχει σχέδιο από κανέναν , δεν γίνεται σοβαρή δουλειά. Οι πολιτικοί έχουν εξειδίκευση στη επαιτεία στα ψέματα στις ίντριγκες και τους εκβιασμούς και όχι στην οργάνωση του Κρατικού μηχανισμού.

4. κλίμα βεβαιότητας.

Ένα θετικό κλίμα τουλάχιστον προσωρινά μπορεί να βάλει στην άκρη όλα τα προβλήματα σε μία χώρα και να κάνει το χρέος της βιώσιμο. Αν κάποιος μπορέσει να διαγράψει το χρέος με μαγικό τρόπο, διατηρώντας το ευνοϊκό κλίμα για την χώρα μας , αυτό θα ήταν ο σωτήριο τουλάχιστον προσωρινά. Το να λέμε όμως μεταξύ μας ότι δεν χρωστάμε σε κανένα , χωρίς να πείθονται οι δανειστές μας , είναι επικίνδυνο και δημιουργεί μεγαλύτερο πανικό σε εν δυνάμει επενδυτές ή πιστωτές στη χώρα μας .Επιπλέον μας απομακρύνει από τους στόχους μας. Ήδη έχουμε χάσει 5 χρόνια σε ανόητες συζητήσεις αντί να ασχολούμαστε με την αναδιάταξη της οικονομίας.

Συμπέρασμα

Στα μακροοικονομικά οι μεταβλητές είναι πολλές. Όσοι έχουν σκοπιμότητα ή προκαταλήψεις βάζουν τα χειρότερα στο σενάριο του αντιπάλου και τα καλύτερα στο δικό τους. Αναγκαστικά πάντως υπάρχει στοιχείο υποκειμενικότητας και στο παρακάτω συμπέρασμα:

Το χρέος μας από το 2009 και μετά το έχουμε παρκάρει στους εταίρους μας. Τόκοι και χρεολύσια πληρώνονται από αυτούς με νέα χαμηλότοκα δάνεια. Η δυσβάσταχτη κατάσταση που ζούμε σήμερα είναι επειδή κοπήκανε τα δανεικά προς το Δημόσιο που τόσα χρόνια διαχέονταν σε όλη την οικονομία και επειδή χάλασε το κλίμα παγκοσμίως και περισσότερο ειδικά στη χώρα μας. Επιπλέον φάνηκαν ένα σωρό μαύρες τρύπες σε ασφαλιστικά ταμεία ,οργανισμούς ,Τράπεζες κλπ και είχαμε διαρκή μείωση των δανείων σε ιδιώτες από το 2009 μέχρι σήμερα. Παίρνοντας σαν σημείο αναφοράς το 2013 ή το 2014 θα δούμε ότι η κατάσταση δεν βγαίνει. Δεν βγαίνει , όχι εξαιτίας του χρέους, αλλά γιατί με αυτά που παράγουμε ως χώρα δεν μπορούμε να καλύψουμε τα τρέχοντα στο Δημόσιο, μισθούς και συντάξεις. Η συμφωνία για το χρέος ήταν ρεαλιστική κατά την γνώμη μας αν και υπάρχουν πιο εξειδικευμένοι για θέματα διαχείρισης δημοσίου χρέους . Το ζήτημα όμως που παραμένει είναι ότι δεν έχουν καταπολεμηθεί οι αιτίες που δημιουργούν το χρέος , η αδυναμία δηλαδή της παραγωγικής βάσης. Αυτό θα πρέπει να είναι το θέμα διαπραγμάτευσης με τους εταίρους μας. Είμαστε χώρα με 10 εκ πληθυσμό και θα μπορούσε να εξασφαλιστεί η πλήρης απασχόληση. Το πρωτογενές πλεόνασμα σήμερα δεν στηρίζεται στην ανάπτυξη της οικονομίας αλλά στην επιβολή φόρων που δεν θα μπορούμε να πληρώνουμε για πολύ ακόμα. Αν σκεφτεί κανείς ότι για τις επόμενες δεκαετίες προβλέπονται μεγαλύτερα ποσά για την αποπληρωμή του χρέους με το σκεπτικό ότι θα έχει αναπτυχθεί έως τότε η οικονομία της χώρας ,αντιλαμβάνεται ότι χάνουμε πολύτιμο χρόνο σε θεωρητικές συζητήσεις αντί να ασχολούμαστε με τους τομείς της οικονομίας που μπορεί να είναι ανταγωνιστικοί και βιώσιμοι. Κανένα κόμμα δεν ασχολείται σοβαρά με το πραγματικό πρόβλημα της χώρας ,την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη, παρά μόνο για την ανάληψη της εξουσίας. Θα αφήσουν τουλάχιστον τα κόμματα και οι παρατάξεις την οικονομία να αναταχθεί από μόνη της αντί να την φρενάρουν διαρκώς και επιπλέον να δημιουργούν πολιτική αστάθεια;

Blogger Δημήτρης Κωνσταντόπουλος