Η παγκόσμια οικονομία βασίζεται σε λάθος σταθεροποιητή

Οι κεντρικές τράπεζες δε χάνουν την ευκαιρία να τονίζουν ότι στόχος των ενεργειών τους είναι να διασφαλιστεί η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και να αποφευχθούν περιπτώσεις οι οποίες οδηγούν σε κραχ και σε μεγάλες οικονομικές κρίσεις.

Ωστόσο, η πραγματικότητα δείχνει ότι οι ενέργειες των κεντρικών τραπεζών, είναι αυτές που οδηγούν σε ισχυρές διακυμάνσεις και

τελικά, σε αποσταθεροποίηση των αγορών. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Mario Draghi, ο οποίος σχεδόν σε κάθε συνέντευξη Τύπου δηλώνει ότι, στόχος της ΕΚΤ είναι η σταθερότητα των τιμών και η διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) σχεδιάστηκαν για να επιτρέψουν στις τράπεζες αλλά και σε μεγάλες εταιρίες να διώξουν όλα τα κακά assets που είχαν στους ισολογισμούς τους. Η ίδια η διαδικασία λειτουργίας των QE δημιουργεί συνθήκες αποσταθεροποίησης των αγορών, καθώς οι κεντρικές τράπεζες καθίστανται αποκλειστικοί παίκτες της αγοράς ομολόγων. Μιας αγοράς, η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά παγκοσμίως και στην οποία κινείται πραγματικό χρήμα και όχι μοχλευμένο χρήμα. Οι αγορές ομολόγων από μια κεντρική τράπεζα είναι άμεση αγορά ενός ομολόγου. Η ΕΚΤ, για παράδειγμα, αγοράζει το ομόλογο από την αγορά και αναλαμβάνει και το ρίσκο του συγκεκριμένου ομολόγου.

Ως εκ τούτου, ο ισολογισμός μιας κεντρικής τράπεζας αναλαμβάνει ρίσκο. Αντί της πρακτικής αυτής, μια τράπεζα θα μπορούσε να ακολουθήσει τη λογική των Repos. Για να υπάρξει δανεισμός μιας εταιρίας θα πρέπει η εταιρία αυτή να παράσχει ένα collateral με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Αν η αξία του collateral μειωθεί, η κεντρική τράπεζα εφαρμόζει ένα «κούρεμα» μειώνοντας το δάνειο και άρα το ποσό που η εταιρία μπορεί να δανειστεί. Αυτό, λογιστικά και με λογική αποτίμησης κινδύνου, είναι περισσότερο ασφαλές για την κεντρική τράπεζα. Αυτό εφαρμόζει, παράλληλα και η ΕΚΤ, με τα γνωστά πλέον LTROs. Φαίνεται όμως ότι δεν υπάρχουν πολλά collaterals.

Επίσης τα προγράμματα στήριξης δε μπορούν να βοηθήσουν στην άνοδο του πληθωρισμού. Η Αμερική έχει εξέλθει από τρία QE και ο πληθωρισμός παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Η Ιαπωνία έχει αγοράσει όλο το ιαπωνικό χρέος και ο πληθωρισμός παραμένει στο 0%. Η ΕΚΤ ακολουθεί και ο πληθωρισμός παραμένει κοντά στο 0%. Η λογική ότι οι χώρες του Νότου χρειάζονται χαμηλό νόμισμα για να γίνουν ανταγωνιστικές δεν ισχύει. Η λογική ότι οι χώρες του Νότου χρειάζονται εσωτερική υποτίμηση για να γίνουν ανταγωνιστικές, επίσης δεν ισχύει. Η ανταγωνιστικότητα δεν έχει ισχυρή σύνδεση με το νόμισμα και αυτό το αποδεικνύουν η Γερμανία και η Ελβετία, οι οποίες παραμένουν ανταγωνιστικές με τα νομίσματά τους σχετικά υψηλά. Η υποτίμηση του νομίσματος δίνει ώθηση στις εξαγωγές και αυξάνει (στη θεωρία) την εγχώρια ζήτηση καθώς αποτρέπει τις αγορές εισαγόμενων προϊόντων και ως εκ τούτου αυξάνει την κατανάλωση και αποτρέπει την έξοδο συναλλάγματος από τη χώρα, βελτιώνοντας τα ισοζύγια σε σχέση με άλλες χώρες. Εδώ υπάρχει ένα πρώτο πρόβλημα. Σε πολλές χώρες, η έμμεση φορολογία που υπάρχει επί της τελικής τιμής των προϊόντων, τελικά δεν τα κάνει και τόσο φθηνότερα σε σχέση με τα εισαγόμενα, τα οποία είναι φθηνότερα λόγω χαμηλότερου κόστους παραγωγής και λόγω επιδοτήσεων στις χώρες από τις οποίες προέρχονται.

Έπειτα, ο πληθωρισμός επηρεάζεται σημαντικά από τις τιμές των εμπορευμάτων που είναι πάνω από 50% χαμηλότερες. Επηρεάζεται από την αύξηση των μισθών που στην Ευρωζώνη αυτό αποτελεί όνειρο απατηλό. Επηρεάζεται από τη δυνατότητα των τραπεζών να δανείζουν, που επίσης αποτελεί όνειρο απατηλό για την Ευρωζώνη. Επηρεάζεται από την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος στην οικονομία, από τις επενδύσεις και από αρκετούς ακόμα παράγοντες. Και όλοι αυτοί οι παράγοντες μας δείχνουν ότι οι συνθήκες στην παγκόσμια οικονομία έχουν αλλάξει άρδην και οι κεντρικές τράπεζες δεν θα έπρεπε να στοχεύουν σε πληθωρισμό 2,0%. Αν όμως αυτό συμβεί, τότε οι αγορές θα δεχθούν ένα ασύλληπτο χτύπημα καθώς ομόλογα, χρυσός και μετοχές θα αποσταθεροποιήσουν το παγκόσμιο σύστημα. Ο πληθωρισμός λοιπόν, έχει το ρόλο του σταθεροποιητή της παγκόσμιας οικονομίας και όπως αντιλαμβάνεστε από τα παραπάνω, ο σταθεροποιητής αυτός είναι προβληματικός. Και αν αλλάξει, θα αλλάξουν και οι υπόλοιπες μεταβλητές.

Τα προγράμματα στήριξης οδηγούν σε μείωση των επενδυτών στις αγορές και αυξάνουν τη δύναμη των κεντρικών τραπεζών. Όταν πέρσι η απόδοση του γερμανικού Bund εκτοξεύτηκε από 0,1% κοντά σε 1,0%, οι αγορές διαλύθηκαν. Υπήρξε αποσταθεροποίηση και όχι σταθεροποίηση. Όταν η Fed οδηγείται σε ματαίωση του προγράμματος σύσφιξης γιατί οι αγορές καταρρέουν, υπάρχει αποσταθεροποίηση και όχι σταθεροποίηση. Τα προβλήματα φαίνεται ότι βρίσκονται μπροστά μας και όχι πίσω μας. Και αυτό δυστυχώς είναι μια διαπίστωση ότι ο οικονομικός κύκλος έχει αρχή, μέση και τέλος. Και αυτά έχουν συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο. Αν το πειράξεις θα είσαι τυχερός για μερικά χρόνια. Μετά θα υποστείς τις συνέπειες αυτού για το οποίο δηλώνεις ότι μάχεσαι να αποφύγεις: του κραχ και της κρίσης.

*Ο Χρήστος Αλωνιστιώτης είναι Chief Market Strategist, της Delta Forex Group