Φάτε μάτια ψάρια

Η Ευρωπαϊκή Ένωση κρατά ήδη στα χέρια της μια χειροβομβίδα. Πρόκειται βέβαια για τη σύγκρουση με την Πολωνία γύρω από το κράτος δικαίου, η οποία, την εβδομάδα που πέρασε, έφτασε στα όρια της ανάφλεξης μέσα από τρεις κρισιμότατες, και πρωτόγνωρες, εξελίξεις:

α) το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επέβαλε στην Πολωνία πρόστιμο ενός εκατομμυρίου ευρώ την ημέρα, το υψηλότερο που επιβλήθηκε ποτέ σε χώρα της Ένωσης, για παραβίαση, και ως την αποκατάσταση, της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης,

β) η Πολωνία κάλεσε και απείλησε με απέλαση τον Πρέσβη του Βελγίου για δηλώσεις του Βέλγου Πρωθυπουργού περί παιχνιδιού

της Πολωνίας «με τη φωτιά», που μπορεί να οδηγήσουν την Επιτροπή να πυροδοτήσει «έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο» -άτοπες από κάθε άποψη δηλώσεις, που ακολουθήθηκαν από ακόμα πιο εχθρικό διάβημα,

γ) το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στράφηκε, όπως είχε προειδοποιήσει ότι θα έκανε, εναντίον της Επιτροπής για τη μη λήψη από την τελευταία μέτρων εφαρμογής του «μηχανισμού του κράτους δικαίου» -η Επιτροπή παίζει άμυνα και το Κοινοβούλιο επίθεση, εναντίον της Πολωνίας αλλά και της Επιτροπής…

Μετά από αυτά, και με ορατές από την πρώτη μέρα τις δυσκολίες της Διάσκεψης για το Κλίμα, στην οποία η Ευρώπη φιλοδοξεί να πρωταγωνιστήσει, θα πίστευε κανείς ότι δεν υπήρχε περιθώριο για άλλο «σκληρό» μέτωπο. Λάθος: το Brexit και, κυρίως, τα απόνερά του, οδήγησαν σε έναρξη του «πολέμου του ψαριού» μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Γαλλίας.

Η αφορμή θα μπορούσε να φανεί κωμική, αν τα αποτελέσματα της δεν ήταν τραγικά, και αποκαλυπτικά. Η Συμφωνία για το Εμπόριο και τη Συνεργασία (Trade and Cooperation Agreement – TCA), που σφράγισε, το Δεκέμβριο του 2020, την έξοδο του Βασιλείου (που δεν είναι πια τόσο ενωμένο) από την Ένωση, προβλέπει ότι τα ψαράδικα των χωρών της Ένωσης θα μπορούσαν να συνεχίσουν να ψαρεύουν στα βρετανικά ύδατα αρκεί να αποκτούσαν άδεια, η οποία θα δινόταν (σε κάθε περίπτωση, χωρίς διακριτική ευχέρεια) «αρκεί να αποδείκνυαν ότι ψάρευαν εκεί και προηγουμένως», δηλαδή πριν το Brexit. Να η λέξη-κλειδί: η «απόδειξη». Την οποία, όλως τυχαίως, οι Βρετανοί δεν βρήκαν σε πάρα πολλές γαλλικές αιτήσεις, ενώ τη βρήκαν σχεδόν σε όλες τις μη προερχόμενες από τη Γαλλία. Λέγοντας, στη διαδρομή, ψέματα: ότι δήθεν απάντησαν θετικά στο 98% των αιτήσεων, ενώ η πραγματικότητα, όπως βγήκε από τα στοιχεία της Επιτροπής, είναι ότι δόθηκε συνολικά άδεια για το 90% των αιτήσεων (περίπου για 1.700 πλοία), αλλά από τις 47 γαλλικές αιτήσεις εγκρίθηκαν οι 16. Παρ’ όλα αυτά, η Γαλλία δεν έμεινε μόνη της σε αυτόν τον αγώνα: στις 14 Οκτωβρίου, δόθηκε στη δημοσιότητα κοινή επιστολή 11 χωρών, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα και η Κύπρος, με την οποία διαμαρτύρονταν προς το Ηνωμένο Βασίλειο για έλλειψη συνεργασίας στον τομέα της αλιείας και τόνιζαν ότι, ειδικά για τα μικρότερα από 12 μέτρα πλοία, δεν μπορούν να υπάρξουν οι αποδείξεις «γεω-πιστοποίησης» (geolocalisation) που ζητούν οι βρετανικές αρχές, διότι τέτοια δεδομένα δεν προβλέπονται στους κανόνες στους οποίους υπάγονται.

Κι ύστερα άρχισαν τα όργανα. Απειλές για αντίμετρα και «συλλήψεις» βρετανικών πλοίων από τις γαλλικές Αρχές. Πολιτικοποίηση από την κυβέρνηση Τζόνσον, με όψιμη και κατά το δοκούν υπενθύμιση του οφειλόμενου «σεβασμού στα συμφωνημένα», καθώς και αιχμές ότι όλα αυτά τα κάνει ο Μακρόν γιατί έχει μπροστά του «δύσκολες εκλογές». Αυτό που λείπει φανερά, και που αν υπήρχε θα έλυνε εύκολα όλους τους κόμπους, είναι η εκατέρωθεν καλή πίστη: δυσπιστία από το Βασίλειο έναντι της Ένωσης και ειδικά της Γαλλίας, την οποία ταπείνωσε στην «υπόθεση AuKus», εξάντληση υπομονής από ολόκληρη την Ευρώπη και κυρίως τη Γαλλία λόγω διαρκών υπαναχωρήσεων του Βασιλείου από τα συμφωνηθέντα, έγερσης εμποδίων, μονομερών ενεργειών. Επιπλέον, τα ψάρια της Μάγχης, μικρό, ελάχιστο κομμάτι του οικονομικού ανταγωνισμού, αποτελούν μια μεγάλη, μέγιστη ευκαιρία για επίδειξη πατριωτισμού: κανείς δεν τολμά να «πουλήσει» τους «ψαράδες του» -έστω κι αν οι Βρετανοί υποσχέθηκαν ψευδώς στους δικούς τους ότι «θα πάρουν πίσω τα ύδατά τους» και οι Γάλλοι ξέχασαν να πουν στους δικούς τους ότι θα χρειάζονταν άδεια από τους πιο άσπονδους «φίλους» τους.

Βόρεια Ιρλανδία, δικαιοδοσία Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, ψάρεμα και στο βάθος αγορές κεφαλαίου: ένα ένα τα φαντάσματα του Brexit βγαίνουν από το ντουλάπι και φέρνουν πιο κοντά έναν ανοιχτό εμπορικό πόλεμο. Χωρίς κανείς να αναρωτιέται, ή να μπορεί να σταματήσει για να αναρωτηθεί, ποιον συμφέρουν όλα αυτά.