Επενδύσεις στο real estate «γιοκ» και το 2017

της Στεφανίας Σούκη

Εκτός του ραντάρ των ξένων επενδυτών θα βρίσκεται και το 2017 το εγχώριο real estate, με τα στελέχη των μεγάλων funds ανά την Ευρώπη να εντάσσουν τη χώρα μας (και) για φέτος στις αγορές υψηλού ρίσκου.

Η επενδυτική ανομβρία έρχεται φέτος παρά το γεγονός ότι οι τιμές των ακινήτων βρίσκονται πλέον στα χαμηλότερα επίπεδα, έχοντας χάσει σχεδόν το ήμισυ της αξίας τους σε σχέση με την προ κρίσης περίοδο, κάτι το οποίο υπό διαφορετικές συνθήκες -με

Επιπλέον, αρκετά deals με πρωτοκλασάτα ακίνητα τα οποία βρίσκονται στην αγορά ήδη από το 2015, εντός και εκτός Αττικής, είναι ακόμη σε αναμονή. Αυτή τη στιγμή, πάντως, όσοι έχουν το βλέμμα στην ελληνική αγορά αναζητούν κυρίως ακίνητα από τα πολυσυζητημένα κόκκινα δάνεια των τραπεζών και τα τουριστικά ακίνητα - κυρίως ξενοδοχεία. Πρόκειται αυτή τη στιγμή για τις δύο κατηγορίες ακινήτων στην Ελλάδα που μπορούν να προσελκύσουν και παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τους επενδυτές από το εξωτερικό, αλλά και για τους μεγαλύτερους εγχώριους ομίλους.

Οι ΑΕΕΑΠ

Ακριβώς πάνω σε αυτό το μοτίβο φαίνεται να κινούνται και οι μεγαλύτεροι εγχώριοι επενδυτές στον τομέα των ακινήτων, που δεν είναι άλλοι από τις εγχώριες ΑΕΕΑΠ, οι οποίες, δεδομένης ακριβώς της δυστοκίας για νέες επενδύσεις στην Ελλάδα, αναζητούν επενδυτικές ευκαιρίες και στο εξωτερικό.

Λίγο πριν από το κλείσιμο του 2016, η Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ προχώρησε στις δύο πρώτες επενδύσεις της στον ξενοδοχειακό κλάδο στην Πάτρα, με σκοπό μάλιστα το ένα από τα δύο ακίνητα να μετατραπεί σε φοιτητικές κατοικίες, ένα καινούριο επενδυτικό προϊόν για την Ελλάδα, με διαφαινόμενες ωστόσο προοπτικές. Επιπλέον προχώρησε στην ενίσχυση του χαρτοφυλακίου της στην Ιταλία με την αγορά εννέα εμπορικών ακινήτων στη Ρώμη.

Οι πληροφορίες τώρα αναφέρουν ότι ο όμιλος βρίσκεται σε συζητήσεις για περαιτέρω κινήσεις με ένα νέο χαρτοφυλάκιο ακινήτων, αυτή τη φορά στον χώρο των σούπερ μάρκετ, όπου οι εξελίξεις το τελευταίο διάστημα τρέχουν (βλ. Σκλαβενίτης - Μαρινόπουλος). Σημειωτέον ότι η αβεβαιότητα και το γενικότερο οικονομικό κλίμα έχουν μεταθέσει προς τα πίσω τα πλάνα του ομίλου για την αύξηση κεφαλαίου άνω των 250 εκατ. ευρώ, η οποία σχεδιάζεται ήδη από το 2015 και αποτελεί άμεση προτεραιότητα της διοίκησης της εταιρείας για το 2017 με σκοπό την περαιτέρω ενίσχυση του χαρτοφυλακίου της, ακόμη και με ακίνητα από την εκκαθάριση μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Αντίστοιχα, η Grivalia AEΕΑΠ, πέραν των συνεχιζόμενων επενδύσεων στο κομμάτι των επαγγελματικών ακινήτων αλλά και της ενεργειακής αναβάθμισης υφιστάμενων κτιρίων, ξεκίνησε τις τοποθετήσεις της στα ξενοδοχεία από τον Παναμά με την αγορά -και μάλιστα με σημαντικό discount-, μέσω της Grivalia Hospitality, του τουριστικού project του ομίλου της Dolphin,η οποία από την πλευρά της προχωρά σε σταδιακή ρευστοποίηση των συμμετοχών της.

Ο ξενοδοχειακός βραχίονας του ομίλου έχει εξετάσει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο τις περιπτώσεις ουκ ολίγων ξενοδοχείων ανά την Ελλάδα, ωστόσο η σχέση ζητούμενης τιμής - συνολικού ρίσκου της ελληνικής αγοράς φαίνεται να είναι (ακόμη) δυσανάλογη. Παρ' όλα αυτά, η εταιρεία εξακολουθεί να αναζητεί επενδυτικές ευκαιρίες χωρίς να έχει εγκαταλείψει και την περίπτωση του project των «Αστεριών» της Γλυφάδας, του ομίλου Παπαθεοχάρη, για το οποίο έχει ακουστεί και το όνομα του επιχειρηματία Ιωάννη Παπαλέκα.
Την ίδια στιγμή, σε μία περίοδο κατά την οποία οι μεγάλες εγχώριες ΑΕΕΑΠ ετοιμάζονται να πάρουν πιο ενεργή θέση και στο κομμάτι των ακινήτων από μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ο όμιλος της Alpha Bank εμφανίζεται τώρα πιο έτοιμος να λάβει αποφάσεις στον τομέα των Εταιρειών Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας.

Μετά από μακρά περίοδο ωρίμανσης, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο όμιλος έχει κινητοποιηθεί το τελευταίο διάστημα αναζητώντας τον κατάλληλο εταίρο από το εξωτερικό για τη δημιουργία της δικής του επενδυτικής ακινήτων, ένα σχέδιο το οποίο τελεί σε αναμονή τα τελευταία χρόνια, ωστόσο οι διεργασίες είναι πιο έντονες ήδη από το τελευταίο δίμηνο του 2016. Το μοντέλο που θα επιχειρήσει να ακολουθήσει ο όμιλος θα είναι αντίστοιχο με αυτό της Trastor ΑΕΕΑΠ, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας συμμετέχει πλέον ο αμερικανικός επενδυτικός όμιλος της Värde Partners με σκοπό τις επενδύσεις τόσο σε νέα ακίνητα όσο και σε αυτά που μπορεί να βγουν από προβληματικά δάνεια.
Oι ξένοι επενδυτές

Από το μέτωπο των ξένων επενδυτών και την εικόνα που έχουν αυτή τη στιγμή για τη χώρα μας, το στίγμα δίνει ο ευρωπαϊκός επενδυτικός χάρτης για το 2017 της διεθνούς εταιρείας συμβούλων ακινήτων Knight Frank, η οποία εξετάζει τις προοπτικές επενδύσεων στις τρεις βασικές κατηγορίες ακινήτων: γραφεία, εμπορικά και επαγγελματικά ακίνητα. Στο σύνολο λοιπόν των 22 σημαντικότερων αγορών στην περιοχή μας, κατά το νέο έτος η χώρα μας κατατάσσεται στην τριάδα των χειρότερων αγορών και στις τρεις κατηγορίες επαγγελματικών ακινήτων, μαζί με τη Ρωσία, η οποία παρουσιάζει τις χειρότερες επενδυτικές προοπτικές, αλλά και την Τουρκία. Ιρλανδία και Γερμανία είναι οι χώρες που θα προσελκύσουν το 2017 τον μεγαλύτερο όγκο κεφαλαίων.

Αντίστοιχα: «Το ζήτημα με την Ελλάδα εξαρτάται από το πόσο διατεθειμένος είναι να ρισκάρει κανείς: υπάρχει ρίσκο για τη χώρα και την παραμονή της στο ευρώ και ακόμη κι αν ένας επενδυτής σκέφτεται ότι αυτό δεν θα συμβεί, οι πιθανότητες παραμένουν ισχυρές», ήταν η απάντηση ενός από τους μεγάλους διεθνείς επενδυτές στο real estate, στο πλαίσιο της έρευνας για τις «Αναδυόμενες τάσεις στο real estate στην Ευρώπη το 2017», που πραγματοποιεί κάθε χρόνο το Urban Land Institute σε συνεργασία με την PricewaterhouseCoopers (PwC).

Επενδύσεις και deals σε αναμονή

Ακριβώς αυτή την άρση της αβεβαιότητας περιμένουν οι επενδυτές πίσω από τις επαφές για επενδύσεις και συμφωνίες που βρίσκονται στα σκαριά εδώ και αρκετό καιρό. Μεταξύ αυτών, ο αμερικανικός όμιλος Hines, ο οποίος ενώ έχει έρθει στην Ελλάδα ήδη από το 2014 και ακολουθεί μια ιδιαίτερα επιθετική πολιτική εξαγορών σε όλη την Ευρώπη, δεν έχει ακόμη προχωρήσει στην πρώτη του επένδυση στη χώρα μας.

Ο όμιλος πάντως εξακολουθεί να επιμένει στην Ελλάδα και θεωρεί ότι ο κλάδος των ξενοδοχείων προσφέρεται για μεγάλες επενδύσεις. Μακρύς φαίνεται όμως να είναι ο δρόμος στις επαφές και για το ημιτελές mall του Βοτανικού που έχει περάσει στις τράπεζες από τον άλλοτε κραταιό όμιλο του Βωβού. Σε ένα άλλο πρώην ακίνητο του τελευταίου, στο Φάληρο, όπου στεγάζονται τα Village Cinemas, επίσης έχει μπει πωλητήριο από τις τράπεζες, χωρίς ωστόσο να έχει κλείσει ο αγοραστής. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ακίνητα πρώην ιδιοκτησίας της επίσης προβληματικής Ektasis Development του Παναγιώτη Ευθυμίου και για το εμπορικό κέντρο «Athens Heart» της Pasal Development στην Πειραιώς.

Στην πλευρά της Αττικής οδού, τα deals εν αναμονή και οι επαφές που πάνε μία διετία και πλέον πίσω είναι αυτά για το εκπτωτικό χωριό «McArthurGlen» και το εμπορικό πάρκο «Smart Park» στα Σπάτα. Μάλιστα, ειδικά όσον αφορά το «Smart Park», η ιδιοκτήτρια REDS του ομίλου Ελλάκτωρ, η οποία έχει εισπράξει μεν επενδυτικό ενδιαφέρον, χωρίς όμως να μετουσιώνεται σε πράξη ακριβώς λόγω της γενικότερης οικονομικής κατάστασης, φαίνεται ότι ετοιμάζεται να προχωρήσει πιο συντηρητικά, με σταδιακή -τελικά- υλοποίηση της β' φάσης του έργου για τα επιπλέον 18.000 τ.μ. του εμπορικού πάρκου. Παράλληλα συνεχίζει τις επαφές σε αναζήτηση στρατηγικών συνεταίρων, κυρίως από το εξωτερικό, για το έτερο έργο της Κάντζας, το Cambas Project, προϋπολογισμού άνω των 200 εκατ. ευρώ, στην υπό πολεοδόμηση επιφάνεια 315 στρεμμάτων στην έκταση του παλιού οινοποιείου Καμπά, όπου προχωρούν σταθερά οι αδειοδοτήσεις.

Εκτός των μεγάλων επενδύσεων, πιο εύκολες φαίνεται να είναι οι μεμονωμένες πωλήσεις μικρότερων ακινήτων, μεταξύ των οποίων αυτές από τη Hellas Capital Leasing, η οποία διαθέτει σταδιακά στην αγορά μικρότερα ακίνητα από αυτά που έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία της από το πρώην χαρτοφυλάκιο της Credit Agricole. Αγοραστές, με τίμημα πάνω από 4 εκατ. ευρώ, φαίνεται να έχουν βρεθεί για το ακίνητο του ομίλου Βωβού στη λεωφόρο Κηφισίας 338, καθώς και για έτερο ημιτελές κτίσμα, επίσης της Κηφισίας 109, του άλλοτε ισχυρού των κατασκευών.

Μεμονωμένες και σαφώς πιο εύκολες πωλήσεις, σε σχέση με τα μεγάλα ανοιχτά μέτωπα εντός (βλ. Ελληνικό, Αφάντου) και εκτός του κλάδου των ακινήτων, έχει πραγματοποιήσει και «τρέχει» μέσα στον Ιανουάριο το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου. Μέσω του συστήματος των ηλεκτρονικών δημοπρασιών και του e-publicrealestate.gr, το Ταμείο δέχεται προσφορές μέχρι τις 25 Ιανουαρίου για πέντε ακόμη ακίνητα από το πακέτο των 14 που είχε βγάλει προς πώληση ήδη από τα μέσα του 2016.

Αναδημοσίευση από το «Πρώτο Θέμα» (Business Stories, 22/01/2017)