Άνοδος λαϊκισμού και γκρίνια για το ευρώ απειλούν την οικονομική ανάκαμψη

Στην καρδιά της Ευρώπης ευρωσκεπτικιστές και αντιδραστικά κόμματα κερδίζουν έδαφος αυξάνοντας τις προκλήσεις για την οικονομία της Ευρωζώνης περισσότερο κι από εκείνους που έπαψαν να δίνουν την υποστήριξή τους στην περιφέρεια τα τελευταία χρόνια.

Λαϊκιστές σε Ισπανία και Ιταλία σηκώνουν επανάσταση απέναντι στις πολιτικές δημοσιονομικής λιτότητας και στην εξασθένιση των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας. Την ίδια ώρα, οι αντιδράσεις σε Γαλλία και Γερμανία επικεντρώνονται στην ίδια τη νομισματική ένωση.

Τα κόμματα, ανοιχτά

πλέον συνηγορούν υπέρ μιας απόσχισης από το ευρώ και κερδίζουν έδαφος ενόψει μιας σειράς εκλογικών αναμετρήσεων στην Ευρωζώνη. Παράλληλα, οι ετρωσκεπτικιστές πολιτικοί αλλάζουν τις πολιτικές τους αποφάσεις. Για παράδειγμα, η Βαλλονία στο Βέλγιο μπλόκαρε μια εμπορική συμφωνία με τον Καναδά μόλις μια εβδομάδα πριν.
Οικονομολόγοι, επενδυτές και στελέχη επιχειρήσεων ανησυχούν ότι μια άνοδος των ακροδεξιών εθνικιστών δεν θα έχει επιπτώσεις μόνο στις προοπτικές ανάπτυξης, αλλά και για το μέλλον εν γένει της ΕΕ, μετά τη βρετανική ψήφο αποχώρησης από την ΕΕ. Λαϊκιστικά κινήματα έχουν τεταμένες πλέον σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών, και βάζουν στο στόχαστρο ακόμα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι πολιτικές της οποίας έχουν προστάτευσε την περιοχή από τις χειρότερες συνέπειες της οικονομικής κρίσης.

«Στην ευρωπεριφέρεια, τα λαϊκιστικά κόμματα είναι κατά της λιτότητας αλλά σε γενικές γραμμές είναι έτοιμα να διαπραγματευθούν για να παραμείνουν εντός ΕΕ και ευρώ», αναφέρει η Aline Schuiling, οικονομολόγος της ABN Amro στο Άμστερνταμ. «Αλλά κατά βάθος, ο σκεπτικισμός γίνεται βαθύτερος και δεν θα πρέπει να τον υποτιμάμε».

Οι χώρες της ευρωζώνης όπου θα γίνουν εκλογές το επόμενο 12μηνο

Η ίδια η Schuiling ζει σε μια χώρα που οι ακροδεξιοί βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τον φιλελεύθερο κυβερνών κόμμα στις δημοσκοπήσεις, ενόψει των εκλογών του ερχόμενου Μαρτίου. Η Ολλανδία όμως δεν είναι και η μόνη χώρα, όπου ενισχύονται οι λαϊκιστές.

Θέματα όπως το προσφυγικό, η ανισότητα και οι τρομοκρατικές απειλές κυριαρχούν όλο και περισσότερο στο πολιτικό προσκήνιο της Ευρώπης και ακόμα και ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, έχει αρχίσει να εμπλέκεται ενεργά σε αυτά τα ζητήματα. Προσφάτως, σε συνέντευξή του είπε ότι είναι «ζωτικής σημασίας» οι ηγέτες να αναλάβουν ενεργό δράση σε θέματα άμυνας και μετανάστευσης αν θέλουν να ξανακερδίσουν την υποστήριξη των πολιτών.

Στη Γαλλία, το Εθνικό Μέτωπο της Λε Πεν είναι ισχυρό φαβορί για τις προεδρικές και έχει κερδίσει οπαδούς με υποσχέσεις όπως ότι θα κάνει δημοψήφισμα για έξοδο της χώρας από την ΕΕ. Στην Αυστρία, το αντιμεταναστευτικό κόμμα της Ελευθερίαςθα έχει μια δεύτερη ευκαιρία να νικήσει μετά τη ήττα στο νήμα κατά τις προεδρικές εκλογές του Ιουλίου που θα επαναληφθούν.

Μέχρι τα τέλη του 2017, το 75% των κατοίκων της ευρωζώνης αναμένεται να προσέλθει στις κάλπες είτε για προεδρικές ή για βουλευτικές εκλογές, καθώς και σε ένα δημοψήφισμα για συνταγματική αναθεώρηση (στην Ιταλία). Σίγουρα πάντως το βρετανικό δημοψήφισμα αποτελέι ένα κακό «προηγούμενο» για την Ενωμένη Ευρώπη.

Τα παραδοσιακά κόμματα ήδη προσπαθούν να περιορίσουν κάποιες πολιτικές τους για να κερδίσουν υποστήριξη: πχ. η Μέρκελ άλλαξε τη στάση της απέναντι στους πρόσφυγες όταν είδε τα ποσοστά της να πέφτουν, ενώ, σύμφωνα με τον οικονομολόγο του Oxford Economics, Ben May, ο η υπόσχεση του Σόιμπλε να μειώσει τους φόρους είναι ένα παρόμοιο δείγμα.

Στη Γερμανία, το αντιμεταναστευτικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία, αυτή τη στιγμή είναι τρίτο στις δημοσκοπήσεις στο πανεθνικό επίπεδο, ενώ κέρδισε πάνω από τις μισές έδρες στα τοπικά κοινοβούλια. Βασική του θέση είναι μια ομαλή έξοδος από την ευρωζώνη.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι αμερικανικές εταιρείες βλέπουν την αστάθεια και τον λαϊκισμό ως βασικά προβλήματα στην Ευρώπη.

Ο Alessio de Longis, διαχειριστής χαρτοφυλακίων ύψους 8 δισ. δολ. για λογαριασμό της OppenheimerFunds στη Νέα Υόρκη, αναφέρει πως ο αυξανόμενος λαϊκισμός είναι ένας από τους λόγους που δίνει σύσταση underweight στις ευρωπαϊκές μετοχές και το ευρώ.

Όπως προσθέτει, η αβεβαιότητα που συνδέεται με την άνοδο του λαϊκισμού ήδη έχει συνέπειες στις προοπτικές της ευρωπαϊκής ανάκαμψης, καθώς επηρεάζει τόσο την προσφορά, όσο και τη ζήτηση πιστώσεων, σε ένα περιβάλλον χαμηλών επενδυτικών δαπανών.

Εξάλλου, ένας από τους μεγαλύτερους φόβους των Αμερικανών επενδυτών είναι, σύμφωνα μ έρευνα της BofA Merrill Lynch, ο κίνδυνος διάλυσης της Ευρωζώνης. Ο λαϊκισμός φιγουράρει ως ο Νο2 μεγαλύτερος κίνδυνος, μετά την οικονομική αστάθεια.