50.000 εργαζόμενοι έμειναν άνεργοι με τα capital controls

Τραγικός ο απολογισμός των κεφαλαιακών ελέγχων παρά τα όσα περί του αντιθέτου λένε κυβερνητικοί υπουργοί - ΦΑΓΕ, ΒΙΣ, ΙΜΑΣ Α.Ε., ΑΓΕΤ, Χαλυβουργία και Χαλυβουργική, Softex, Ηλεκτρονική Αθηνών αλλά και ο κλάδος των σούπερ μάρκετ μετρούν εκατόμβες

Του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Αρχές του έτους ο υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Γιώργος Σταθάκης με το γνωστό ύφος του ανέφερε με σαφήνεια στη γερμανική οικονομική επιθεώρηση «WirtschaftsWoche» ότι «οι επιπτώσεις των capital controls ήταν μικρότερες του αναμενομένου».

Ο γνωστός για τις ατυχείς δηλώσεις του περί Σύρων επενδυτών υφυπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Μάρδας μόλις την περασμένη Τετάρτη και λίγες ώρες πριν από την ανακοίνωση του λουκέτου της Ηλεκτρονικής Αθηνών διαπίστωνε ότι «τα capital controls δεν είναι πρόβλημα, μέχρι και οι τουρίστες τα ξέχασαν». Το ίδιο ακούσαμε σε πολλά τηλεοπτικά πάνελ, παράλληλα με πλήθος υποσχέσεων ότι οι κεφαλαιακοί έλεγχοι οσονούπω αίρονται. Μάλιστα εκπρόσωποι των κρατικών τραπεζών είχαν φτάσει στο σημείο να μιλούν ακόμη και για έξοδο από τους κεφαλαιακούς ελέγχους έως τα Χριστούγεννα. Λίγους μήνες μετά βέβαια ούτε το ένα, ούτε το άλλο συμβαίνει.

Οι συνέπειες της κυβερνητικής διαχείρισης στην οικονομία ημέρα με την ημέρα καταδεικνύουν το αδιέξοδο. Οπως μάλιστα αποκαλύπτει στο «newmoney.gr» ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ κ. Γιώργος Καββαθάς «δυστυχώς, όπως είχαμε προβλέψει στην έκθεση του Ιουλίου, 50.000 εργαζόμενοι έμειναν άνεργοι λόγω των capital controls, με την πλειοψηφία αυτών να είναι αυτοαπασχολούμενοι επιχειρηματίες. Οι δείκτες έχουν επιστρέψει πλέον ξανά στο 2012-2013».

Και πώς να μην είναι έτσι; Η Softex έβαλε λουκέτο, η ΒΙΣ αποτελεί παρελθόν, η ΦΑΓΕ, που επίσης ανήκει στην οικογένεια Φιλίππου, έκλεισε τη μονάδα της στο Αμύνταιο, ο Βόλος έχει ρημάξει λόγω της διακοπής λειτουργίας της βιομηχανίας ΙΜΑΣ, που άφησε στον δρόμο 140 άτομα, η ελληνική χαλυβουργία πνέει τα λοίσθια, ο κλάδος των σούπερ μάρκετ υποφέρει και αναγκαστικά μετασχηματίζεται λόγω προβλημάτων, η ΑΓΕΤ Ηρακλής είναι σε διαδικασία αποεπένδυσης, χιλιάδες επιχειρήσεις μετανάστευσαν στη Βουλγαρία, ενώ πιο πρόσφατο παράδειγμα της «θετικής» διαχείρισης του ΣΥΡΙΖΑ στην οικονομία είναι μια ιστορική αλυσίδα ηλεκτρικών ειδών: η θρυλική Ηλεκτρονική Αθηνών. Ο κ. Καββαθάς προειδοποιεί ότι στο β' εξάμηνο του έτους «λόγω capital controls θα έχουμε 55.000 νέες απολύσεις και 21.000 νέα λουκέτα»

Ας δούμε όμως ποιες είναι οι τρανταχτές περιπτώσεις πτωχεύσεων, αλλά και ποιες εταιρείες βρίσκονται επί ξυρού ακμής παρά τα όσα επιχειρείται να κρυφτούν κάτω από το χαλί των επικοινωνιακών στρατηγικών.

Η Softex αποτελεί παρελθόν

Στις αρχές του 2016 οι εργαζόμενοι στην τελευταία μεγάλη χαρτοβιομηχανία της χώρας, τη Softex, που ανήκε στην ιταλική πολυεθνική Bolton, ενημερώθηκαν τηλεφωνικά ότι το εργοστάσιο στον Βοτανικό διακόπτει οριστικά τη λειτουργία του. Η διοίκηση της ιταλικής πολυεθνικής επικαλέστηκε το οικονομικό βάρος που είχε προκύψει, σειρά άλλων δυσκολιών και φυσικά τη σύνθετη κατάσταση της χώρας. Το θέμα έφτασε στο υπουργείο Εργασίας, το οποίο κατήγγειλε τη στάση της πολυεθνικής. Οπως και να έχει, όμως, όσο κι αν η ηγεσία του υπουργείου για τα μάτια του κόσμου φώναξε, το τραγικό αποτέλεσμα είναι ότι σήμερα, τέσσερις μήνες μετά, οι εργαζόμενοι είναι άνεργοι. Και αυτό διότι, παρά το γεγονός ότι η Softex κατείχε ακόμα και μέχρι το λουκέτο την πρώτη θέση σε αρκετές κατηγορίες προϊόντων, με πωλήσεις ύψους 44,3 εκατ. ευρώ το 2014, δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τις ζημίες ύψους 5 εκατ. ευρώ, οι οποίες λόγω των capital controls θα μεγάλωναν.

ΒΙΣ και ΙΜΑΣ ρήμαξαν τον Βόλο

Αν μια πόλη έχει υποφέρει όσο καμία άλλη από τα λουκέτα που δημιούργησαν τα capital controls, αυτή είναι ο Βόλος. Η αρνητική αρχή έγινε με τη χαρτοβιομηχανία ΒΙΣ της οικογένειας Φιλίππου, ιδιοκτητών της ΦΑΓΕ. Η βιομηχανία προχώρησε σε κλείσιμο των δραστηριοτήτων της πριν από λίγους μήνες, μη αντέχοντας άλλο τις μειωμένες παραγγελίες και το πρόβλημα της αγοράς μετά το δημοψήφισμα του Ιουλίου. Τον ίδιο δρόμο ακολούθησε και η ΙΜΑΣ Α.Ε., μέλος της ContiTech ΙΜΑΣ Α.Ε. Η πολυεθνική ανακοίνωσε ότι προχωρά στη διακοπή της παραγωγής μεταφορικών ταινιών στον Βόλο και στο κλείσιμο του μητρικού εργοστασίου της, αφήνοντας στον δρόμο 138 εργαζομένους μόνιμο προσωπικό και περίπου 30 άτομα που απασχολούνταν σε διάφορους εργολάβους. Οι εργαζόμενοι έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ της εθελούσιας εξόδου με μπόνους 40.000 ευρώ ή να παραμείνουν στο εργοστάσιο και να απολυθούν. Οσο κι αν προσπάθησαν οι τοπικοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ή του ΚΚΕ, η απόφαση της εταιρείας δεν άλλαξε, καθώς δεν μπορούσε να δοθεί περαιτέρω επιμήκυνση στις ζημιογόνες δραστηριότητες που επιδεινώθηκαν από τους κεφαλαιακούς ελέγχους που επιβλήθηκαν το καλοκαίρι. Τη στάση της ως προς τη χώρα μας επανεξετάζει ήδη από τις αρχές του έτους η ολλανδική Philips ενώ ταυτόχρονα η ΦΑΓΕ αποφάσισε να θέσει τέλος στη δραστηριότητά της στο γάλα, κλείνοντας τη μονάδα του Αμύνταιου. Μετά το δύσκολο και καταστροφικό καλοκαίρι, η εταιρεία των αδελφών Γιάννη και Κυριάκου Φιλίππου ανακοίνωσε την πλήρη αποχώρησή της από την αγορά γάλακτος στην Ελλάδα, χαρακτηρίζοντας την εν λόγω δραστηριότητα ασύμφορη. Μάλιστα, η γαλακτοβιομηχανία έχει βάλει ήδη πωλητήριο στο εργοστάσιο που διατηρεί στο Αμύνταιο της Φλώρινας, στο οποίο παράγονται γάλατα μακράς διαρκείας και σοκολατούχα.

Το εργοστάσιο είχε χτιστεί μόλις πριν από μία δεκαετία, το 2005, με σκοπό την παραγωγή φρέσκου γάλακτος, η οποία ωστόσο στην πορεία εγκαταλείφθηκε, με την εταιρεία να στρέφεται στην παραγωγή γάλακτος μακράς διαρκείας από τις ίδιες εγκαταστάσεις. Η επένδυση που έγινε τότε είχε κοστίσει 37 εκατ. ευρώ. Η ΦΑΓΕ στην πορεία έριξε το μεγαλύτερο βάρος των δραστηριοτήτων της στην παραγωγή γιαουρτιού στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, όπου κατέχει υψηλά μερίδια αγοράς, σε αντίθεση με την κατηγορία του γάλακτος στην οποία το μερίδιο αγοράς της είναι σήμερα περίπου 4% για τα μακράς διαρκείας και 7% για τα σοκολατούχα. Το ερώτημα πλέον είναι αν θα υπάρξει ενδιαφερόμενος προκειμένου να συνεχίσει να λειτουργεί το εργοστάσιο και να διασωθούν οι εναπομείνασες θέσεις εργασίας που έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.
Κατάρρευση σε χαλυβουργία και τσιμέντα

Η AΓΕΤ Ηρακλής για χρόνια υπήρξε το βαρύ πυροβολικό μαζί με τον Τιτάνα στην εγχώρια τσιμεντοβιομηχανία, αξιοποιώντας την κατασκευαστική άνθηση. Τα χρόνια προβλήματά της αντιμετωπίστηκαν με δυσκολία, όμως μετά τα capital controls αποφάσισε να πάρει τον δρόμο προς την έξοδο του Χρηματιστηρίου μετά και την αίτηση που υπέβαλε για την άσκηση του δικαιώματος εξαγοράς των κοινών μετοχών της εισηγμένης η πολυεθνική Lafarge Cementos.

Στη διάρκεια του εννεαμήνου του 2015 ο όμιλος της ΑΓΕΤ Ηρακλής παρουσίασε καθαρές ζημίες μετά από φόρους 9,512 εκατ. έναντι ζημιών μετά από φόρους 15,116 εκατ. της αντίστοιχης περιόδου του 2014. Οι καθαρές ζημίες μετά από φόρους της μητρικής ανήλθαν σε 31,974 εκατ. την εννεάμηνη περίοδο του 2015 έναντι ζημιών μετά από φόρους 5,401 εκατ. της αντίστοιχης περιόδου του 2014.

Σε διαθεσιμότητα τέθηκαν οι 112 από τους συνολικά 172 εργαζομένους του εργοστασίου και της Χαλυβουργικής στις αρχές Οκτώβρη, ως αποτέλεσμα της πολύ δύσκολης κατάστασης. Ετσι μετά τις διαθεσιμότητες στη Sovel το καλοκαίρι και την εκ περιτροπής εργασία στη Χαλυβουργία στον Βόλο ακολούθησε και η συγκεκριμένη εταιρεία επισημαίνοντας το αδιέξοδο που έχει προκληθεί. Ανάλογα δύσκολες ημέρες υπάρχουν εδώ και μήνες και στη Χαλυβουργία, η οποία βιώνει ένα δράμα που εντάθηκε μετά το καλοκαίρι.
Από τους κλάδους που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με κάπως καλύτερους όρους, κυρίως λόγω των συγχωνεύσεων του τελευταίου διαστήματος, είναι αυτός των σούπερ μάρκετ. Πρόσφατα η αλυσίδα Βερόπουλος σύναψε στρατηγική συνεργασία με τον όμιλο Μετρό της οικογένειας Παντελιάδη, ενώ αντίστοιχη σύμπραξη υπήρξε και μεταξύ των οικογενειών Μαρινόπουλου και Σκλαβενίτη. Πάντως και η αλυσίδα Μαρινόπουλος, που αποτελεί κραταιά δύναμη με 18.000 εργαζομένους, δίνει τον δικό της αγώνα απέναντι στις συνέπειες των κεφαλαιακών ελέγχων που πλήττουν τα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Χαμός στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Σαν να μην έφταναν τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στις κορυφαίες ελληνικές επιχειρήσεις, λουκέτο βάζουν καθημερινά από τα capital controls και μετά 89 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, ενώ την ίδια ώρα τα χρέη σε Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία διογκώνονται προκαλώντας τεράστια προβλήματα και στις υπόλοιπες μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Ο αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠΕ με τη σειρά του κ. Αντώνης Ζαΐρης εκτιμά πως θα υπάρξουν κι άλλα μεγάλα λουκέτα και ότι τα capital controls εμποδίζουν την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γ. Καββαθάς μάλιστα προειδοποιεί: «Η Ηλεκτρονική Αθηνών είναι μόνο η αρχή. Να το θυμηθείτε πως από εδώ και στο εξής οι επιχειρήσεις θα “πέφτουν” η μία πίσω από την άλλη. Σαν τα κοτόπουλα...».

Βάσει της έρευνας που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 1.005 πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, εκτιμήθηκε ότι το εξάμηνο κατέβασαν οριστικά ρολά περίπου 63.000 (κυρίως πολύ μικρές) επιχειρήσεις, γεγονός που συνεπάγεται κίνδυνο απώλειας 138.000 θέσεων συνολικής απασχόλησης (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι, μισθωτοί). Από την ίδια έρευνα προκύπτει ότι για 3 στις 10 επιχειρήσεις ο κύκλος εργασιών σημείωσε μείωση πάνω από 70%, ενώ συνολικά για τις επιχειρήσεις η μείωση του τζίρου ήταν μεσοσταθμικά 48% στη διάρκεια των κεφαλαιακών ελέγχων. Αμεση συνέπεια ήταν η συρρίκνωση της κατανάλωσης κατά 50% ή κατά 3,8 δισ. ευρώ κατά το διάστημα αυτό. Το ΙΜΕ/ΓΣΕΒΕΕ, σύμφωνα με μια μετριοπαθή, όπως λέει, εκτίμηση υπολογίζει ότι από αυτή τη μείωση το Ελληνικό Δημόσιο έχασε 570 εκατ. ευρώ από έμμεσους φόρους.