ΜΑΤΙΕΣ Οι πασάδες

Τριάντα πέντε χρόνια έχω να πάω στην Τουρκία. Το 1976 μια σειρά από κείμενά μου για τη γειτονική μας χώρα άρχιζε έτσι: «Πάνω πάνω είναι οι πασάδες. Οι στρατηγοί. Κάθονται στους ώμους των πολιτικών, ξύνονται και καπνίζουν εκλεκτό καπνό στα μακριά τους τσιμπούκια. Πότε πότε, όταν κουράζονται από το πολύ καθισιό, λένε πως φταίνε οι σκληροί ώμοι των πολιτικών και αρχίζουν στις κατραπακιές τον Ντεμιρέλ, γιατί αυτός, συνήθως, είναι πρωθυπουργός. Υστερα ξαναβάζουν τα τσιμπούκια τους στο στόμα, τραβάνε από μια γερή ρουφηξιά, σκέφτονται τον Κεμάλ Ατατούρκ και, με μισόκλειστα μάτια, χορτάτοι και εθνικόφρονες, οραματίζονται το "λαμπρό μέλλον" της Τουρκίας.