Η ΕΕ δείχνει στον Όρμπαν πόσο ακριβά μπορεί να πληρώσει το βέτο του

Οι ηγέτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναζητούν τρόπους να σταματήσουν την προσπάθεια του Βίκτορ Όρμπαν να αμβλύνει την υποστήριξη των Βρυξελλών προς το Κίεβο.

Η αδιαλλαξία του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας σχετικά με τη βοήθεια στην Ουκρανία πυροδότησε ένα νέο χαμηλό στις σχέσεις του με την ΕΕ.

Σύμφωνα με τους Financial Times, στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις Βρυξέλλες

την Πέμπτη, ο Βίκτορ Όρμπαν αποχώρησε απροσδόκητα στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, λέγοντας στον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς ότι να φύγει από την αίθουσα για έναν καφέ. Στην πραγματικότητα, απείχε από τη διαδικασία, έχοντας σχεδιάσει επί εβδομάδες την αντίστασή του σε οποιαδήποτε κίνηση για έναρξη συνομιλιών.

Όμως, λίγες ώρες αργότερα, κατέστρεψε τη στιγμή του εορτασμού του Κιέβου -και χαροποίησε το Κρεμλίνο- βάζοντας βέτο στο πακέτο οικονομικής βοήθειας των 50 δισεκατομμυρίων ευρώ, τετραετούς διάρκειας.

Ο Όρμπαν κατέστρεψε τον εορτασμό του Κιέβου και χαροποίησε το Κρεμλίνο

Ακόμα και για τον Βίκτορ Όρμπαν, αυτή ήταν μια εντυπωσιακή παράσταση. Η άρνησή του να συμβιβαστεί για ένα βασικό ζήτημα ασφάλειας της ΕΕ, εξέπληξε ακόμα κι εκείνους που τον επικρίνουν εδώ και χρόνια.

«Αρπακτικό»

Ο Daniel Hegedüs, ανώτερο στέλεχος στο think-tank του German Marshall Fund, δήλωσε: «Ήταν μια πράξη που κατέβασε χαμηλά την ΕΕ και ανέβασε ψηλά την κλιμάκωση».

Αυτά τα 13 χρόνια που είναι στην εξουσία, ο Βίκτορ Όρμπαν διατηρεί μια ανταγωνιστική σχέση με την ΕΕ, ώστε να κινητοποιεί τους ψηφοφόρους και να αποσπά οικονομικές παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες. Επί του παρόντος, οι Βρυξέλλες συγκρούονται με τον Βίκτορ Όρμπαν μέσω της αναστολή μιας χρηματοδότησης ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ λόγω «ανησυχιών σχετικά με το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ουγγαρία», ενώ οι αξιωματούχοι της ΕΕ κινούνται για να περιορίσουν την ικανότητά του να ανατρέψει την ατζέντα της ΕΕ.

«Έχει υιοθετήσει μια συμπεριφορά που πια την έχουμε καταλάβει. Όλοι βλέπουμε τι χρειάζεται για να εκνευριστεί. Και αυτό το κάτι σχετίζεται πάντα με τα λεφτά», δήλωσε ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ.

Αιωνίως ευρωσκεπτικιστής

Το 2019, ο Βίκτορ Όρμπαν ξεκίνησε μια προεκλογική εκστρατεία κατά της ΕΕ, απεικονίζοντας τον τότε πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ως μαριονέτα του γεννημένου στην Ουγγαρία δισεκατομμυριούχου φιλάνθρωπου Τζορτζ Σόρος. Εν όψει των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που θα διεξαχθούν τον Ιούνιο, παρόμοιες αφίσες εμφανίστηκαν ξανά πρόσφατα στους δρόμους της Βουδαπέστης με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τη διάδοχο του Γιούνκερ, και με τον Άλεξ Σόρος, τον γιο του φιλάνθρωπου.

Πινακίδα στη Βουδαπέστη δείχνει την πρόεδρο της Κομισιόν και τον γιο του Σόρος και λέει: «Να μη χορεύουμε στον ρυθμό τους! Εθνική διαβούλευση»

Ο Βίκτορ Όρμπανμ αιωνίως ευρωσκεπτικιστής και αυτοαποκαλούμενος «ανελεύθερος δημοκράτης», έχει παίξει… σκληρό πόκερ σε πολλές προηγούμενες συνόδους κορυφής, δεσμευόμενος να μπλοκάρει τον προϋπολογισμό 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ και το ταμείο ανάκαμψης της πανδημίας το 2020 ή ένα πακέτο βοήθειας 18 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ουκρανία πριν από έναν χρόνο, αν κι εν τέλει υποχώρησε.

«Ο Όρμπαν κινείται βάσει συναλλαγής, όχι ιδεολογίας. Και δεν πρέπει να υποτιμούμε το ότι του αρέσει να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής», είπε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης.

Όμως, ενόψει της συνόδου κορυφής της περασμένης εβδομάδας, οι ηγέτες της ΕΕ προσπάθησαν να καταλάβουν τι ακριβώς ήθελε ο πονηρός ηγέτης. Πίεζε για λογαριασμό του του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν ή για την απελευθέρωση των παγωμένων κεφάλαιά της χώρας του;

Τελικά, κατονόμασε την τιμή του

Την παραμονή της συνεδρίασης, η Επιτροπή προέβη σε μια παραχώρηση προς τον ίδιο, συμφωνώντας ν’ αποδεσμεύσει 10 δισεκατομμύρια ευρώ από τα παγωμένα κεφάλαια της Ουγγαρίας, υποστηρίζοντας ότι ο Βίκτορ Όρμπαν είχε θεσπίσει μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν τη δικαστική ανεξαρτησία. Αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι η εν λόγω παραχώρηση έγινε αξιοκρατικά και ότι το timing ήταν σωστό.

Ο Βίκτορ Όρμπαν και οι σύμμαχοί του είχαν επανειλημμένα δηλώσει ότι η αντίθεσή του στη βοήθεια της Ουκρανίας δεν συνδέεται με τη χρηματοδότηση της Ουγγαρίας από την ΕΕ. Όμως, καθώς η σύνοδος κορυφής πλησίαζε προς στο τέλος της την Παρασκευή, τελικά, κατονόμασε την τιμή του: πληρωμή των υπόλοιπων 20 δισ. ευρώ σε κεφάλαια.

«Αυτή είναι μια μεγάλη ευκαιρία για την Ουγγαρία να καταστήσει σαφές ότι πρέπει να πάρει αυτό που της αξίζει», δήλωσε ο Βίκτορ Όρμπαν στο δημόσιο ραδιόφωνο της Ουγγαρίας. «Όχι το μισό ή το ένα τέταρτο, παρά ολόκληρο. Απαιτούμε δίκαιη μεταχείριση και τώρα έχουμε μια καλή ευκαιρία να το πετύχουμε», τόνισε.

«Έχω άλλες 75 ευκαιρίες να τους μπλοκάρω»

Ο Ούγγρος ηγέτης επεσήμανε, δε, ότι έχει άλλες 75 ευκαιρίες να εμποδίσει την ενταξιακή διαδικασία της Ουκρανίας, καθώς κάθε στάδιο απαιτεί την ομόφωνη έγκριση των μελών της ΕΕ. Περιπλέκοντας περαιτέρω τα πράγματα, η Ουγγαρία αναλαμβάνει την εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ  τον Ιούλιο, μια άλλη πιθανή πηγή μόχλευσης.

Ωστόσο, οποιαδήποτε περαιτέρω αποδέσμευση κεφαλαίων είναι πιθανό ν’ αντιμετωπιστεί με αντεπίθεση εκ μέρους της ΕΕ.

Ευρωβουλευτές εξεπλάγησαν και αντέδρασαν έντονα στην καταβολή των 10 δισ. ευρώ η οποία έλαβε ψώρα την περασμένη εβδομάδα. «Είναι εκβιασμός. Τίποτα λιγότερο», έγραψε στο Twitter ο Daniel Freund, Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων.

Εξετάζεται το πιο ακραίο σενάριο

Τα υπόλοιπα 20 δισεκατομμύρια ευρώ που οφείλονται στην Ουγγαρία παρακρατούνται βάσει μιας ιδιαίτερης διαδικασίας -ένας νέος μηχανισμός «προϋποθέσεων» που δίνει στις Βρυξέλλες τη μόχλευση που χρειάζεται για να προασπίσει το κράτος δικαίου και να καταπολεμήσει τις αντιδημοκρατικές πρακτικές. Η υποχώρηση στη Βουδαπέστη θα έβλαπτε σοβαρά την αξιοπιστία της, δήλωσαν αξιωματούχοι.

«Για να το τραβήξουμε στα άκρα, θα πρέπει να ξέρουμε και πού θα μας βγάλει», είπε ο ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ. «Οφείλουμε να προστατεύσουμε την ακεραιότητα της διαδικασίας», επεσήμανε.

Ορισμένοι αξιωματούχοι εξέτασαν το ενδεχόμενο επανενεργοποίησης της λεγόμενης «διαδικασίας τιμωρίας» που προβλέπεται στο άρθρου 7, για παραβιάσεις του κράτους δικαίου, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αναστολή των δικαιωμάτων ψήφου. Μπορεί να αποκλειστεί από άλλο κράτος-μέλος, αλλά μια αλλαγή κυβέρνησης στην Πολωνία σημαίνει ότι η Ουγγαρία δεν έχει πλέον εγγυημένο προστάτη. Ωστόσο, πολλές χώρες ανησυχούν για τη χρήση αυτού του «όπλου», που ουσιαστικά είναι το μεγαλύτερο της ΕΕ εναντίον ενός κράτους-μέλους.

«Δεν μπορεί να μας εμποδίσει»

Αντίθετα, είπαν αξιωματούχοι, η προτεραιότητα είναι να πειστεί ο Βίκτορ Όρμπαν να υποχωρήσει στο θέμα της χρηματοδότησης, καθιστώντας του σαφές αυτό που περιγράφουν ως «πραγματικό κόστος» της απομόνωσής του.

Εάν αυτό αποτύχει, τότε τα υπόλοιπα 26 μέλη της ΕΕ θα μπορούσαν να συνάψουν μια συμφωνία μόνα τους, αν και αυτό θα χρειαζόταν αρκετό χρόνο και θα προσέφερε μοναχά μια βραχυπρόθεσμη λύση.

«Ίσως η Ουγγαρία μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα», είπε ένας τρίτος ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, ο οποίος ήταν παρών στη σύνοδο κορυφής. «Ίσως η Ουγγαρία μπορεί να μας αναγκάσει να χρησιμοποιήσουμε μερικά διαφορετικά εργαλεία. Αλλά, τελικά, η Ουγγαρία δεν μπορεί να μας εμποδίσει να παρέχουμε χρήματα στην Ουκρανία».

«Δεν είναι η μαριονέτα του Πούτιν, όπως μπορεί να πιστεύουν ορισμένοι», πρόσθεσε ο αξιωματούχος. «Και είναι πολλοί αυτοί που το πιστεύουν».