Η Νηστεία… αλλιώς

Το χρονικό διάστημα που διανύουμε, η λεγόμενη Σαρακοστή, αποτελεί την κύρια νηστευτική παράδοση της χώρας μας. Άλλοι για σαράντα μέρες, άλλοι μόνο για τη Μεγάλη Βδομάδα ακολουθούν ένα διατροφικό πρόγραμμα νηστείας. Κύριο χαρακτηριστικό της περιόδου αυτής αποτελεί η απουσία τροφίμων ζωικής προέλευσης όπως κόκκινο κρέας και κοτόπουλο, γαλακτοκομικά, αυγά, ενίοτε και ψάρι. Αντί αυτών προτιμώνται τροφές όπως θαλασσινά, φρούτα, λαχανικά, όσπρια και αμυλούχα τρόφιμα όπως ψωμί, μακαρόνια,

ρύζι και πατάτες.

Ποια είναι όμως τα διατροφικά κέρδη της νηστείας, αν υπάρχουν;

Το σύνολο της ενέργειας που λαμβάνουμε κατά τη διάρκεια της νηστείας, σε γενικές γραμμές, δε φαίνεται να διαφοροποιείται από εκείνο του υπόλοιπου χρόνου. Παρατηρείται όμως μια διαφοροποίηση στα μακροστοιχεία της ενεργειακής πρόσληψης, δηλαδή κατά τη νηστεία αυξάνεται η πρόσληψη ενέργειας που προέρχεται από υδατάνθρακες (κατά περιπτώσεις και λίπη προερχόμενα από φυτικές πηγές) και μειώνεται αυτή που προέρχεται πρωτεΐνες.

Ένα αξιοπρόσεκτο συνεπακόλουθο της μείωσης των ζωικών προϊόντων είναι η μείωση πρόσληψης των κορεσμένων λιπαρών οξέων. Ερευνητικά έχει αποδειχτεί ότι κάτι τέτοιο βελτιώνει σε βάθος χρόνου τα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια).

Άλλα σημαντικά οφέλη της νηστείας που έχουν ερευνηθεί είναι τα παρακάτω:

Προστατεύει έναντι διαφόρων μορφών καρκίνου, χάρις στην αυξημένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών ιχνοστοιχείων και βιταμινών από φρούτα και λαχανικάΣυμβάλλει στη μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος, εξαιτίας της χαμηλής κατανάλωσης πρωτεϊνώνΠαρουσιάζεται καλύτερη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και του σωματικού βάρους εφόσον η πρόσληψη των υδατανθράκων είναι ελεγχόμενηΒελτιώνονται τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης, εξαιτίας της αυξημένης πρόσληψης καλίου και μειωμένης πρόσληψης νατρίου από επεξεργασμένα τρόφιμαΠαρουσιάζεται καλύτερη εντερική λειτουργία καθώς αυξάνεται η κατανάλωση φυτικών ινώνΤέλος, φαίνεται να βελτιώνει την ψυχική υγεία και να έχει μακροπρόθεσμα αντιγηραντική δράση

Και οι διατροφικές ελλείψεις;

Σε νηστεία που συνεχίζεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να δημιουργηθούν διατροφικές ελλείψεις σε βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως το ασβέστιο και η βιταμίνη D, ο σίδηρος, η βιταμίνη B12 και το φυλλικό οξύ. Υπάρχει τρόπος όμως αυτές να αντισταθμιστούν.

Καλές φυτικές πηγές ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα από σόγια ή αμύγδαλο, μπρόκολο, αμύγδαλα, ξερά σύκα), κάποια όσπρια και το σουσάμι.Καλές πηγές βιταμίνης D είναι τα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D τρόφιμα, όπως οι φυτικές μαργαρίνες και τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα σόγιας και αμυγδάλου.Πηγές μη αιμικού σιδήρου είναι τα όσπρια (φακές), η σόγια, κάποιοι ξηροί καρποί, σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι. Προκειμένου, όμως, να αυξηθεί η απορρόφηση του από τρόφιμα φυτικής προέλευσης, θα πρέπει τα παραπάνω τρόφιμα να καταναλώνονται ταυτόχρονα με πηγές βιταμίνης C όπως εσπεριδοειδή, ακτινίδιο, φράουλες, μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, κόκκινη πιπεριά.

Η πρόσληψη της βιταμίνης Β12 και του φυλλικού οξέος δύσκολα αναπληρώνεται χωρίς κατανάλωση ζωικών προϊόντων. Παρόλα αυτά, συμπτώματα δεν εμφανίζονται απαραιτήτως αν δεν υπάρχει προ νηστείας μειωμένη πρόσληψή τους.

Προσοχή!

Ειδική μνεία πρέπει να γίνει στα νηστίσιμα τρόφιμα υψηλής θερμικής αξία τα οποία πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο, όπως το ταχίνι (90 θερμίδες/κ.σ.), η ταραμοσαλάτα (100 θερμίδες/κ.σ.), τηγανητά θαλασσινά (300-400 θερμίδες/κ.σ.), ξηροί καρποί (100-200 θερμίδες/10 καρπούς) και τα νηστίσιμα γλυκά που συνήθως έχουν περισσότερη ζάχαρη.

Συμπερασματικά, φαίνεται ότι η νηστεία μπορεί να συμβάλλει στην σωματική μας ευεξία όταν γίνεται για ελεγχόμενο διάστημα. Για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα καλό είναι να ζητείται η γνώμη ειδικού ούτως ώστε να αποφεύγονται διατροφικές ελλείψεις σε δυσαναπλήρωτα θρεπτικά συστατικά.