Ένας πρώην αντάρτης κι ένας συντηρητικός διεκδικούν την προεδρία του Ελ Σαλβαδόρ

Οι ψηφοφόροι στο Ελ Σαλβαδόρ, μια χώρα η οποία μαστίζεται από τη βία των συμμοριών του οργανωμένου εγκλήματος, αποφασίζουν σήμερα εάν θα διατηρήσουν το κυβερνών αριστερό κόμμα στην εξουσία ή εάν θα επιστρέψουν σε μια κυβέρνηση των συντηρητικών.

Η μικρή, πυκνοκατοικημένη κεντροαμερικανική αυτή χώρα των έξι εκατομμυρίων πολιτών πασχίζει να ελέγξει την ενδημική βία των συμμοριών και να επουλώσει τις πληγές του αιματηρού εμφυλίου πολέμου (1979-1992), που παραμένουν ακόμη ανοικτές 22 χρόνια μετά το τέλος του.

Ο Σαλβαδόρ Σάντσες Σερέν, πρώην διοικητής των ανταρτών,

προσπαθεί να διατηρήσει στην εξουσία το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης Φαραμπούντο Μαρτί (FMLN), κερδίζοντας την προεδρία, αλλά αντιμετωπίζει έναν ισχυρό αντίπαλο, τον συντηρητικό Νόρμαν Κιχάνο, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του δημάρχου της πρωτεύουσας, του Σαν Σαλβαδόρ, για να διεκδικήσει την προεδρία και δηλώνει ότι θα κινητοποιήσει το στρατό για να αντιμετωπίσει τις πάνοπλες συμμορίες.

Ο Σάντσες Σερέν προβλέπεται ότι δεν θα υπερβεί το όριο του 50% που απαιτείται για να κερδίσει από τον πρώτο γύρο και ότι θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει τον Κιχάνο στον δεύτερο γύρο, ο οποίος εάν χρειαστεί θα διεξαχθεί την 9η Μαρτίου.

Η αμφίρροπη κούρσα αντανακλά το συνεχιζόμενο διχασμό στη βαθιά διαιρεμένη κοινωνία του Σαλβαδόρ, μετά τον βάρβαρο εμφύλιο. Η βραδεία οικονομική ανάπτυξη και το πολωμένο πολιτικό κλίμα διαιρούν ακόμα περισσότερο τη χώρα, η μεσαία τάξη της οποίας ζει σε περιφραγμένες κοινότητες και τρέμει τις συμμορίες που διαφεντεύουν τις φτωχοσυνοικίες.

Υπό αυστηρά μέτρα ασφαλείας —αναπτύχθηκαν δυνάμεις της αστυνομίας και μονάδες του στρατού—, περίπου 4,9 εκατ. εκλογείς καλούνται να επιλέξουν τον διάδοχο του προέδρου Μαουρίτσιο Φούνες του FMLN. Αν και υπάρχουν πέντε υποψήφιοι, τα δύο αδιαφιλονίκητα φαβορί θεωρούνται ο Σάντσες Σερέν και ο Κιχάνο.

Ο Σάντσες Σερέν, ως σήμερα αντιπρόεδρος του Φούνες, υπόσχεται μια κυβέρνηση που θα υπηρετεί όλους τους πολίτες, εάν κερδίσει. «Δεσμευόμαστε να εγγυηθούμε τη διαφάνεια» στις εκλογές, είπε ο υποψήφιος του κυβερνώντος κόμματος όταν ο ίδιος συνοδευόμενος από τη σύζυγό του πήγε να ψηφίσει σε ένα εκλογικό τμήμα στα βορειοανατολικά της πρωτεύουσας. Ο αντιπρόεδρος δεσμεύτηκε ότι θα σεβαστεί το αποτέλεσμα.

Εάν κερδίσει, θα είναι «ανοικτός στη συμμετοχή διαφόρων ομάδων» της πολιτικής στην διακυβέρνηση και θα ανοίξει την πόρτα σε όλους τους υποψήφιους που θα συνεργαστούν μαζί του ώστε να ανοίξει ο δρόμος για μια «μεγάλη εθνική συμφωνία», πρόσθεσε ο 69χρονος υποψήφιος πρόεδρος.

Ο αντίπαλός του, ο 67χρονος Νόρμαν Κιχάνο της συντηρητικής Εθνικιστικής Ρεπουμπλικανικής Συμμαχίας (ARENA), επρόκειτο να ψηφίσει εντός της ημέρας σε ένα σχολείο σε ένα δυτικό προάστιο.

Ο Αντόνιο Σάκα, πρώην πρόεδρος της χώρας (2004-2009), είναι επίσης υποψήφιος μιας συμμαχίας δεξιών κομμάτων, έρχεται πάντως τρίτος, σε απόσταση από τους δύο επικρατέστερους.

Οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις είχαν δείξει πως ο Σάντσες Σερέν, άλλοτε εκπαιδευτικός, θα συγκεντρώσει από το 38% ως το 47% των ψήφων.

Μια υπόθεση που επισκίασε την προεκλογική εκστρατεία ήταν οι καταγγελίες για διαφθορά σε βάρος του πρώην προέδρου (1999-2004) Φρανσίσκο Φλόρες, στελέχους της ARENA. Το Κογκρέσο διεξάγει έρευνα σε βάρος του Φλόρες σχετικά με το τι απέγιναν 10 εκατ. δολάρια που είχε δωρίσει στη χώρα η Ταϊβάν από το 2003 ως το 2004. Ο Φλόρες ήταν σύμβουλος στην προεκλογική εκστρατεία του Κιχάνο.

Ανάμεσα στις προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο επόμενος πρόεδρος θα είναι η δράση των συμμοριών, των ‘μάρας’ όπως είναι γνωστές στην περιοχή της Κεντρικής Αμερικής, που ελέγχουν ολόκληρες συνοικίες, διακινούν ναρκωτικά και προβαίνουν σε εκβιασμούς. Οι ανθρωποκτονίες είχαν φθάσει τις 14 την ημέρα κατά μέσον όρο έως ότου κηρύχθηκε μια εκεχειρία ανάμεσα στις συμμορίες τον Μάρτιο του 2012. Ωστόσο, παρά την εκεχειρία, οι φόνοι συνεχίζουν να είναι εξαιρετικά αυξημένοι—περίπου 7 την ημέρα.

Ο Σάντσες Σερέν υπόσχεται ένα πρόγραμμα για την επανένταξη πρώην μελών συμμοριών στην κοινωνία. Ο Κιχάνο καλεί να υπάρξει μια σκληρή εκστρατεία πάταξης του εγκλήματος.

Αν εκλεγεί πρόεδρος, ο Σάντσες Σερέν θα είναι ο τρίτος λατινοαμερικάνος πρώην αντάρτης που θα καταλάβει την προεδρία στη χώρα του, ακολουθώντας τα βήματα της Ντίλμας Ρουσέφ της Βραζιλίας και του Χοσέ Μουχίκα της Ουρουγουάης.

«Ξέρουμε ότι το να ζούμε με ειρήνη είναι η μεγαλύτερη προσδοκία του λαού του Ελ Σαλβαδόρ — η ασφάλεια κι η ειρήνη, και ότι θέλει δουλειές», είχε τονίσει ο Σάντσες Σερέν στην τελική του ομιλία.

Το FMLN, που μετατράπηκε σε πολιτικό κόμμα μετά το τέλος του εμφυλίου, αποτύγχανε να αναδειχθεί στην εξουσία ωσότου επέλεξε ως υποψήφιο έναν γνωστό τηλεοπτικό δημοσιογράφο, τον Φούνες.

Η κυβέρνηση Φούνες εφάρμοσε διάφορα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας, όπως η χορήγηση δωρεάν σχολικών στολών και διαφόρων απαραίτητων ειδών για τους σπουδαστές και τους ηλικιωμένους, που αποδείχθηκαν ιδιαίτερα δημοφιλή καθώς η λιμνάζουσα οικονομία συνεχίζει να εξαρτάται από τα εμβάσματα των μεταναστών στις ΗΠΑ.

Ο Κιχάνο από την πλευρά του υπόσχεται ότι «θα χρησιμοποιήσει την πλήρη ισχύ του κράτους για να πολεμήσει το έγκλημα» και πιστεύει ότι το σχέδιό του θα προσελκύσει επενδύσεις και θα τονώσει την ανάπτυξη. Αλλά πολλοί αμφισβητούν ότι η σκληρή αντιμετώπιση των μάρας θα φέρει αποτέλεσμα.

Οι κάλπες άνοιξαν στις 07:00 τοπική ώρα (15:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 17:00 (01:00 τη Δευτέρα ώρα Ελλάδας). Τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα αναμένεται να δοθούν στην δημοσιότητα περί τις 22:00 τοπική ώρα (06:00 τη Δευτέρα ώρα Ελλάδας).