Πως Σαμαράς και Στουρνάρας “γύρισαν” το κλίμα και ηρέμησαν τις αγορές – Τι έγινε μετά τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης

Λίγες ημέρες πριν από την ανακοίνωση του ανασχηματισμού και ενώ τα σενάρια περί αλλαγής στο οικονομικό επιτελείο κυριαρχούσαν, o Α. Σαμαράς καλεί τον Γ. Στουρνάρα, υπουργό Οικονομικών τότε, στο Μέγαρο Μαξίμου. Του εξηγεί τη στρατηγική του δίνοντας έμφαση σε δυο σημεία: Στην ανάγκη προώθησης ορισμένων φοροελαφρύνσεων και στην οικοδόμηση της στρατηγικής για έξοδο από το μνημόνιο,

μέχρι το τέλος του έτους. «Φοβάμαι ότι είναι μια πρόωρη συζήτηση, με δεδομένο ότι έχουμε μπροστά μας την αξιολόγηση», του επισημαίνει ο κ. Στουρνάρας.

«Μεταρρυθμιστική κόπωση»

Ο πρωθυπουργός επιμένει, εξηγώντας τους πολιτικούς λόγους που τον υποχρεώνουν να ακολουθήσει αυτή την τακτική. Του μιλά για «μεταρρυθμιστική κόπωση» της κοινοβουλευτικών ομάδων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, αλλά και των πολιτών. «Φοβάμαι ότι αυτή την πολιτική δεν μπορώ να την υπηρετήσω…», του τονίζει ευγενικά ο κ. Στουρνάρας, θυμίζοντας ευσχήμως τη συζήτηση που είχαν λίγο πριν από το Πάσχα για το ενδεχόμενο μετακίνησής του στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Ο ανασχηματισμός πραγματοποιείται λίγες ημέρες μετά και στο υπουργείο Οικονομικών γίνεται η αλλαγή φρουράς με τον κ. Χαρδούβελη να αναλαμβάνει το κρίσιμο χαρτοφυλάκιο και τον κ. Στουρνάρα να διαδέχεται τον Γ. Προβόπουλο. Στο Μέγαρο Μαξίμου οι συσκέψεις για τη στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθηθεί διαδέχονται η μια την άλλη.

Ο κ. Λαζαρίδης σημειώνει πως θα πρέπει να προετοιμαστεί καλά η στρατηγική αυτή και τονίζει ότι θα πρέπει να υπάρξουν συναντήσεις με όλους τους «κρίσιμους παίκτες», έτσι ώστε να μην αιφνιδιαστεί κανείς από την επιλογή της Αθήνας.

Πράγματι, ο κ. Σαμαράς συναντά στις 30 Αυγούστου τον νέο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζ.Κ. Γιούνκερ στο περιθώριο της συνόδου κορυφής.Του εξηγεί το σχέδιό του και ποντάρει στο ότι ο ανώτατος Ευρωπαίος αξιωματούχος ήταν (και είναι) υπέρμαχος της απεμπλοκής του ΔΝΤ από τις υποθέσεις της Ευρώπης.Ο κ. Γιούνκερ δείχνει να αποδέχεται κατ’ αρχήν το σχέδιο, δίνει όμως έμφαση στη θετική ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Το δεύτερο βήμα ήταν η συνάντηση των εκπροσώπων της κυβέρνησης με την τρόικα στο Παρίσι. Γίνεται για πρώτη φορά συζήτηση για το ενδεχόμενο να μη χρησιμοποιηθούν τα χρήματα του ΔΝΤ που είναι προγραμματισμένα να δοθούν στην Ελλάδα μέχρι το ’16.

Οι εκπρόσωποι των δανειστών εμφανίζονται εξαιρετικά επιφυλακτικοί και δεν δίνουν σαφή απάντηση. Στις 23 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός συναντά την καγκελάριο Μέρκελ και στις δηλώσεις του μετά μιλά ευθέως για «ολοκλήρωση της συνεργασίας με το ΔΝΤ πριν από την προγραμματισμένη στιγμή». Η Γερμανίδα καγκελάριος αποφεύγει να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες κατά τη διάρκεια της συνάντησης είχε επιμείνει στην ανάγκη ολοκλήρωσης της τρέχουσας αξιολόγησης, αφήνοντας για αργότερα τις όποιες άλλες συζητήσεις.

Τελευταίο βήμα στην πορεία αυτή ήταν η συνάντηση των κ. Χαρδούβελη, Στουρνάρα και Παπασταύρου με την ηγεσία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Για πρώτη φορά εισάγεται ο όρος «προληπτική γραμμή στήριξης» από την πλευρά των δανειστών. Η Αθήνα το προσπερνά, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να μη χρειαστεί ούτε καν αυτό.

Στελέχη της ΝΔ επενδύουν πάνω στην έξοδο της χώρας από τη μνημονιακή εποχή πριν από την ολοκλήρωση του προγράμματος και στο εσωτερικό του κυβερνητικού στρατοπέδου δημιουργείται ένα κλίμα ευφορίας.Επισήμως η κυβέρνηση αποφεύγει να μιλήσει με λεπτομέρειες για το σχέδιο και οι βουλευτές αφήνουν να εννοηθεί ότι η χώρα μας βγαίνει από τη μνημονιακή εποχή χωρίς όρους και προϋποθέσεις. Την ίδια ώρα δε, εντείνεται και η πολιτική αντιπαράθεση, με τον ΣΥΡΙΖΑ να κάνει λόγο για «κουμπαράδες» που υπάρχουν για χρηματισμό βουλευτών εν όψει της εκκίνησης των διαδικασιών για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας και τη ΝΔ να απαντά για «κλείσιμο» των ΑΤΜ, στην περίπτωση που αναλάβει ο κ. Τσίπρας τη διακυβέρνηση της χώρας.

Το τηλεφώνημα Σαμαρά στον Στουρνάρα

Ακολουθεί λίγα 24ωρα μετά την εδραίωση του συγκεκριμένου κλίματος η επίθεση από τις αγορές. Το μίνι κραχ στο Χρηματιστήριο και η άνοδος των spreads, γεγονότα που προκαλούν σοκ στην κυβέρνηση. Ο κ. Σαμαράς τηλεφωνεί στον κ. Στουρνάρα το απόγευμα της προηγούμενης Δευτέρας, όταν η μίνι κρίση είναι στο ξεκίνημά της.

Τον καλεί να κάνει μια πρώτη αποτίμηση της κατάστασης και ο Ελληνας κεντρικός τραπεζίτης του εξηγεί ότι η βιασύνη που επέδειξαν ορισμένοι από την κυβέρνηση σε συνδυασμό με το προεκλογικό κλίμα, ήταν τα αίτια της νευρικότητας στις αγορές. Την επομένη μέρα το πρόβλημα εντείνεται και την Τετάρτη η κρίση κορυφώνεται.

Οι κ.κ. Σαμαράς και Στουρνάρας συμφωνούν να συντονίσουν τις κινήσεις τους και να κινηθούν προς δυο κατευθύνσεις.Ο πρωθυπουργός με τον Ζ.Κ. Γιούνκερ και ο επικεφαλής της ΤτΕ με τον Μ. Ντράγκι, προκειμένου να «κλειδώσουν» την κατ’ αρχήν συμφωνία για την «προληπτική γραμμή στήριξης», στην οποία κυρίαρχο ρόλο θα παίζει η Ευρώπη.

ΣΑΜΑΡΑΣ – ΓΙΟΥΝΚΕΡ

Το απόγευμα, ο πρωθυπουργός επικοινωνεί με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον οποίο θεωρεί όχι μόνον φίλο, αλλά και σύμμαχο των ελληνικών επιδιώξεων. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του επισημαίνει (και πάλι) την ανάγκη να ολοκληρωθεί άμεσα η τρέχουσα αξιολόγηση και αποδέχεται το αίτημα του Ελληνα πρωθυπουργού να υπάρξει επίσημη δήλωση στήριξης της πορείας της ελληνικής οικονομίας.

«Εμείς θα κάνουμε αυτό που πρέπει, μείνετε προσηλωμένοι στις μεταρρυθμίσεις», φέρεται να του είπε ο ανώτατος κοινοτικός αξιωματούχος. «Ποτέ δεν είπαμε ότι δεν θα κάνουμε αυτά που έχουμε δεσμευθεί», του απάντησε ο Ελληνας πρωθυπουργός.

ΣΤΟΥΡΝΑΡΑΣ- ΝΤΡΑΓΚΙ

Την ίδια ώρα στη Φρανκφούρτη ο κ. Στουρνάρας «κλείδωνε» με τον κ. Ντράγκι την κατ’ αρχήν συμφωνία για ένταξη της Ελλάδας σε ένα νέο (διαφορετικό από αυτό που ισχύει σήμερα) πρόγραμμα, που θα οδηγήσει στην εξασφάλιση της «γραμμής προληπτικής στήριξης» από την Ευρώπη και στον περιορισμό της ανάμειξης του ΔΝΤ.

ΤΑ ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΜΠΡΟΣ

Πάντως, σύμφωνα με τις πρώτες συσκέψεις που έχουν γίνει στο πρωθυπουργικό επιτελείο, μετά τη συμφωνία μεταξύ Αθηνών-Βρυξελλών- Φρανκφούρτης, τα κρίσιμα ζητήματα που θα τεθούν το αμέσως προσεχές διάστημα θα είναι δυο:

Η Αθήνα να υπερκεράσει τις ενστάσεις χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά που θέλουν την παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα για έναν χρόνο ακόμη.Να μην υπάρξουν δύσκολοι όροι και προϋποθέσεις στο νέο πρόγραμμα που θα αφορά την προληπτική γραμμή στήριξης.

Το δεύτερο ζήτημα αφορά ιδιαιτέρα την κυβέρνηση, καθώς η επιδίωξή της είναι να πείσει τους πολίτες (εν όψει και του ενδεχομένου των πρόωρων εκλογών) ότι η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα φάση, κατά τη διαρκεια της οποίας και ο έλεγχος από τους δανειστές θα είναι σαφέστατα πιο ήπιος και την πρωτοβουλία των κινήσεων θα την ανακτήσει ξανά η Αθήνα.

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ