Τι προβλέπουν οι αποφάσεις των Ευρωπαίων για το κούρεμα καταθέσεων και τι σημαίνουν για την Ελλάδα

Με τις αποφάσεις των Ευρωπαίων για την τραπεζική ένωση, όσοι έχουν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ θα είναι υποψήφιοι για «κούρεμα» σε περίπτωση που η τράπεζα στην οποία τηρείται ο λογαριασμός τεθεί υπό εξυγίανση ή εκκαθάριση. Με βάση τους νέους κανόνες, που θα ισχύσουν το 2015 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ασκεί την εποπτεία και θα αποφασίζει πότε μια τράπεζα

πρέπει να τίθεται σε εκκαθάριση ή πρέπει να ενισχυθεί με νέα κεφάλαια γράφει το money-money.gr.

Οι νέοι κανόνες θα τεθούν νομικά σε ισχύ από το 2018 και προς το παρόν το σκηνικό δεν έχει ξεκαθαρίσει, καθώς θα χρειαστούν αρκετές διαπραγματεύσεις μέχρι να οριστικοποιηθούν τα νομικά κείμενα που θα δίνουν τις λεπτομέρειες.

Ένα πράγμα, όμως, είναι σαφές και εφαρμόστηκε ήδη στην Κύπρο:

Σε περίπτωση που μια τράπεζα χρειάζεται νέα κεφάλαια τα οποία δεν μπορεί να βρει μόνη της από τους παλιούς ή νέους μετόχους, θα ακολουθείται η διαδικασία εξυγίανσης η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι το κούρεμα καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.

Που είναι ασφαλείς οι καταθέσεις και πότε κινδυνεύουν

Για να ενισχυθούν τα κεφάλαια της τράπεζας θα χρησιμοποιούνται τα χρήματα -κατά σειρά προτεραιότητας:

1. των μετόχων,

2. όσων έχουν ομόλογα που έχει εκδώσει η συγκεκριμένη τράπεζα

3. τα χρήματα των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ.

Με λίγα λόγια, όσοι από έχουν χρήματα στην τράπεζα αναλαμβάνουν πλέον ρίσκα και το ρίσκο διαφοροποιείται όχι μόνο ανά χώρα, αλλά και ανά τράπεζα.

Εφεξής οι καταθέτες θα αντιμετωπίζονται ως επενδυτές και συνεπώς θα πρέπει να μετράνε το ρίσκο, σε ποιά χώρα, σε ποιά τράπεζα και σε τι προϊόν βάζουν τα χρήματα τους.

Όπως λένε οι τραπεζίτες πολύ σύντομα οι καταθέτες θα επιλέγουν τράπεζα, όχι με βάση το πόσο υψηλό επιτόκιο προσφέρει, αλλά πόσο υγιής κεφαλαιακά και θωρακισμένη έναντι των κινδύνων είναι.

Το παράδειγμα της Κύπρου
Θα γίνεται δηλαδή κάτι ανάλογο με όσα επιβλήθηκαν στην Κύπρο το Μάρτιο του 2013, με τη διαφορά ότι τώρα πλέον το σύστημα εκκαθάρισης και «κουρέματος» μετατρέπεται σε ευρωπαϊκό κανονισμό.

Στην Κύπρο με το κούρεμα εφαρμόστηκε η πρακτική της «διάσωσης εκ των έσω» (bail in) που σημαίνει με απλά λόγια ότι οι ζημιές καλύπτονται με τα χρήματα που βρίσκονται «μέσα» στην τράπεζα ή τον οργανισμό που τα χρειάζεται.

Μέχρι τότε, η ευρωζώνη εφήρμοζε την πρακτική της «διάσωσης από έξω» (bail out), δηλαδή τα χρήματα βρίσκονται από έξω (έτσι έγινε π.χ. με τη διάσωση του ελληνικού Κράτους, καθώς τα χρήματα δόθηκαν από έξω).

Το Ταμείο Διάσωσης

Μετά το «κούρεμα» των καταθέσεων, εάν η τράπεζα συνεχίζει να χρειάζεται κεφάλαια θα παρεμβαίνει το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης (ESM- European Stability Mechanism) το οποίο θα χορηγεί απευθείας κεφάλαια στην τράπεζα, ενώ θα συμμετέχει και το κάθε Κράτος με ένα μικρότερο ποσοστό (10%).

Πόσο αφορά την Ελλάδα το νέο καθεστώς
Στην Ελλάδα οι τράπεζες οι οποίες χαρακτηρίστηκαν «συστημικές» (σ.σ. δηλαδή θεωρούνται πολύ σημαντικές για το σύστημα για να αφεθούν να καταρρεύσουν) έχουν λάβει τα απαραίτητα κεφάλαια από κρατικά χρήματα με βάση προηγούμενες αποφάσεις που ελήφθησαν το 2011, όταν δεν είχε προκύψει ακόμα η πρακτική του «κουρέματος» στην ευρωζώνη. Είναι η διαδικασία της λεγόμενης ανακεφαλαιοποίησης. Τα αναγκαία κεφάλαια υπολογίστηκαν με βάση τα τεστ αντοχής (stress tests) που έγιναν το 2011.

Δείτε πότε ισχύει η εγγύηση των 100.000 ευρώ και πότε όχι

Επομένως η «ανακεφαλαιοποίηση» έχει ολοκληρωθεί με χρήματα (50 δισ. Ευρώ) τα οποία δανείστηκε το ελληνικό Κράτος και τα οποία χορηγήθηκαν στις τράπεζες, οι οποίες τώρα διαθέτουν επαρκή κεφάλαια -χωρίς να επιβαρυνθούν οι καταθέτες.

Το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι «οι καταθέσεις των Ελλήνων, αλλά και των άλλων πολιτών της ΕΕ στα πιστωτικά ιδρύματα, με βάση τη χθεσινή απόφαση του ECOFIN, είναι απολύτως εγγυημένες, τουλάχιστον μέχρι του ποσού των 100.000 ευρώ ανά άτομο και ανά τράπεζα. Επιπλέον, στην Ελλάδα, όπου για τις τράπεζες έχει ήδη διατεθεί ποσό 50 δισ. ευρώ για τη θωράκισή τους, οι καταθέσεις είναι απολύτως διασφαλισμένες στο σύνολό τους».

Θεωρητικά, εφόσον στο μέλλον προκύψουν ανάγκες σε νέα κεφάλαια, πιθανόν να εφαρμοστούν οι νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες της «διάσωσης εκ των έσω», οι οποίοι υπό κάποιες προϋποθέσεις περιλαμβάνουν και το κούρεμα των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ -ακόμα και αν το νομικό οπλοστάσιο δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο.

Κάτι τέτοιο θα συμβεί όμως, μόνο εφόσον οι τράπεζες ή κάποια τράπεζα βρεθεί και πάλι σε ανάγκη κεφαλαίων.