Θα παραμείνει στην Ελλάδα ο Παπανδρέου

Πριν από ένα μήνα συμπληρώθηκαν 3 χρόνια από τη μέρα που η Ελλάδα εντάχθηκε στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, αποφεύγοντας τη χρεωκοπία. Ήταν 23 Απριλίου 2010, ανήμερα του Αγ. Γεωργίου, όταν ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, ανήγγειλε από το Καστελόριζο την απόφασή του αναλαμβάνοντας

Ο ίδιος όχι μόνο το ανέλαβε, αλλά το πλήρωσε και πολύ ακριβά. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πρωθυπουργία και να παραιτηθεί από τη θέση του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ.

Ο κ. Παπανδρέου δεν είναι σήμερα ο πρωθυπουργός της χώρας όμως τα προβλήματα παραμένουν. «Τα δημοσιονομικά μέτρα βρίσκονται πάντα εδώ και για πολλούς είναι πολύ σκληρότερα και θα ζούμε με το μνημόνιο και για τα επόμενα 2-3 χρόνια», όπως είπε πριν από 10 περίπου μέρες και ο κ. Σαμαράς.

Από τις αρχές του 2012 ο πρώην πρωθυπουργός κινείται μεταξύ Ελλάδας και εξωτερικού, έχοντας ήδη συμπληρώσει έναν χρόνο «ακαδημαϊκής αναζήτησης» σε κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου και μετέχοντας σε πάρα πολλά συνέδρια, μιλώντας για την Ελλάδα, όπως πολλές φορές έχουν πει οι συνεργάτες του, οι οποίοι τονίζουν ότι «ουδέποτε έπαψε να μιλά για την Ελλάδα, η οποία ήταν πάντα στην πρώτη σειρά των προτεραιοτήτων του, όπως και η προσπάθεια οριστικής εξόδου της χώρας από την κρίση».

Για τον κ. Παπανδρέου ο «κύκλος του εξωτερικού» έχει ολοκληρωθεί, όχι πως δεν θα ξαναταξιδέψει στο εξωτερικό, άλλωστε παραμένει Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και οι υποχρεώσεις του θα τον στείλουν πολλές φορές εκτός Ελλάδας. Αλλά η παρουσία του στη χώρα θα είναι εντονότερη.

Ο πρώην πρωθυπουργός έχει συζητήσει σχετικά με τους συνεργάτες του και έχει δώσει το στίγμα των προθέσεών του. Ο Γιώργος Ελενόπουλος, ο στενότερος συνεργάτης του κ. Παπανδρέου σε θέματα Τύπου, είναι μεταξύ εκείνων που γνωρίζουν πολύ καλά τις προθέσεις του πρώην πρωθυπουργού και δεν διστάζει να τις κοινοποιήσει.

Απ’ όσα λέει ο ίδιος προκύπτει ότι ο κ. Παπανδρέου δεν προτίθεται να ακολουθήσει την πρακτική της σιωπής. Αντίθετα, πιστεύει πως οι ιδέες και οι πολιτικές που πρεσβεύει πρέπει να ακούγονται και να συζητούνται παντού, στην Αχαΐα, στην Αθήνα, σε ολόκληρη την Ελλάδα, σε ομιλίες, σε εκδηλώσεις, σε συζητήσεις.

Το στίγμα του τρόπου με τον οποίο ο πρώην πρωθυπουργός προτίθεται να κινηθεί το επόμενο διάστημα, το δίνει η φράση «η μάχη συνεχίζεται», που χρησιμοποιεί ο κ. Ελενόπουλος.’Άλλωστε δείχνει να θεωρεί ότι αυτό που ξεκίνησε ως πρωθυπουργός, δηλαδή οι μεταρρυθμίσεις και η αναζήτηση προοδευτικών λύσεων στα μείζονα προβλήματα της Ελλάδας, αλλά και της Ευρώπης, δεν έχουν προχωρήσει κι ας είναι, σήμερα, περισσότερο αναγκαίες από ποτέ.

Ο κ. Παπανδρέου θεωρεί ότι τα προβλήματα που σήμερα διογκώνονται, δεν μπορούν να έχουν «κλασικού τύπου απαντήσεις», και πολύ περισσότερο αν αυτές οι απαντήσεις είναι συντηρητικές.

Οι πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν πρέπει να θέτουν τον άνθρωπο στο επίκεντρο των προτεραιοτήτων και «να στοχεύουν στην κινητοποίηση και όχι την παθητικότητα του ανθρώπινου δυναμικού». Επίσης θεωρεί ότι σήμερα που αυξάνεται ο αριθμός των «παικτών» στο διεθνές παιχνίδι «απαιτείται περισσότερη Δημοκρατία και όχι λιγότερη», όπως είναι η τάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και παγκοσμίως. Οι πολιτικές που υποστηρίζει ο κ. Παπανδρέου πρέπει «να επενδύουν στον άνθρωπο, στις υποδομές και να αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα για βιώσιμη ανάπτυξη με ανθρώπινο πρόσωπο, όπου τα κέρδη και τα βάρη μοιράζονται δίκαια».

Σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Παπανδρέου θα δώσει τη μάχη, παρά τις σφοδρές επιθέσεις που δέχεται όλο αυτό το διάστημα και τις οποίες θεωρεί ότι δέχεται «από δομημένα κέντρα που δεν επιθυμούν να ακούγεται και να αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων ο προοδευτικός μεταρρυθμιστικός λόγος, οι προοδευτικές μεταρρυθμιστικές πολιτικές». Θεωρεί, επίσης, ότι κάποιοι «επιχειρούν μάταια, με φασιστικού χαρακτήρα εκδηλώσεις, να περιορίσουν ή να καταργήσουν την ελεύθερη έκφραση απόψεων». Όσοι εμφορούνται από «αυταρχικές αντιλήψεις και συμπεριφορές, δεν αντέχουν στον διάλογο και γι’ αυτό θέλουν να τον καταργήσουν» τονίζει. Αυτός είναι και ο πραγματικός λόγος για τον οποίο δέχεται επιθέσεις και επιχειρήθηκε να λοιδορηθούν οι διαλέξεις του στα πανεπιστήμια και οι ομιλίες του σε συνέδρια, εξηγεί ο συνεργάτης του και προσθέτει ότι αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία να βάλλεται κάποιος επειδή έχει τη δυνατότητα να μιλήσει για τις απόψεις του και τη χώρα του και την αξιοποιεί.

Όπως αναφέρει ο κ. Ελενόπουλος ο κ. Παπανδρέου στοχεύει, με τις παρεμβάσεις του «στην ανοικοδόμηση και τη διάδοση του προοδευτικού λόγου τόσο στο εξωτερικό, όσο και, κυρίως, στο εσωτερικό της χώρας. Η περίοδος δε που μεσολαβεί μέχρι τις ευρωεκλογές του 2014, όπως και κάθε αντίστοιχη περίοδος, προσφέρει τη δυνατότητα να οικοδομηθεί ένας ουσιαστικός διάλογος για όλα αυτά τα ζητήματα.

Ο πρώην πρωθυπουργός εκτιμά ότι ο προοδευτικός και μεταρρυθμιστικός λόγος και η προοδευτική στρατηγική, που προτίθεται να αναδείξει, είναι αναγκαία στοιχεία για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Μάλιστα, ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, πεποίθησή του είναι ότι, όλοι πρέπει να έχουν φωνή, όλοι να ακούγονται και να κυριαρχεί η αρχή της ισονομίας, καθώς έτσι εμπεδώνεται αίσθημα εμπιστοσύνης και ενισχύεται η Δημοκρατία. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να δεχτεί τη στάση ενός μέρους του SPD, απέναντι στη Σοσιαλιστική Διεθνή. «Χρειάζεται συνεργασία και αλληλεγγύη μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων της Ευρώπης στην προσέγγιση μειζόνων ζητημάτων για τα συμφέροντα των πολιτών της Ευρώπης και όχι ένας νέος ηγεμονισμός, όποιος κι αν θέλει να είναι ο εκφραστής του».

Στην προσπάθειά του αυτή, ο πρώην πρωθυπουργός διαθέτει σημαντικά όπλα. Είναι, πριν απ΄ όλα «ο τιτάνιος αγώνας του ελληνικού λαού για την έξοδο από την κρίση και τα πρωτοφανή αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν». Ο κ. Παπανδρέου θεωρεί ότι οι «σκληρές, αλλά αναγκαίες» επιλογές του για τη σωτηρία της χώρας, δικαιώνονται από τους τότε επικριτές του. Και επισημαίνεται, εν προκειμένω, η αναφορά του κ. Σαμαρά στην Κίνα, που αποδέχθηκε την ορθότητα των επιλογών του, «έστω κι αν ο ίδιος προωθεί ακόμα πιο επώδυνες ρυθμίσεις δημοσιονομικού χαρακτήρα, χωρίς μάλιστα, να προωθούνται οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις».

Στις προθέσεις του πρώην πρωθυπουργού είναι να δώσει έμφαση στο μεταρρυθμιστικό έργο που άρχισε η κυβέρνησή του, θεωρώντας αναγκαίο, περισσότερο από ποτέ, να συνεχιστεί, αν και η σημερινή κυβέρνηση δεν δείχνει να έχει παρόμοιες προθέσεις. Ο πρώην πρωθυπουργός, πάντως, θεωρεί ότι όσο συνεχίζεται η λήψη δημοσιονομικών μέτρων, είναι σχεδόν αδύνατο να προωθηθούν, παράλληλα και οι μεταρρυθμίσεις.

Όσο κι αν έχει λοιδορηθεί η φράση «λεφτά υπάρχουν», δύο λέξεις που αποκόπηκαν από μια ολόκληρη παράγραφο, ο πρώην πρωθυπουργός δεν παίρνει τίποτα πίσω από όσα είχε πει στις προεκλογικές ομιλίες του. Η άποψή του είναι ότι: «Πόροι, χρήματα, υπάρχουν εάν χτυπήσουμε φαινόμενα φοροδιαφυγής, αδιαφάνειας, αναξιοκρατίας, κλειστών επαγγελμάτων, σπατάλης και γραφειοκρατίας που εμποδίζουν την υγιή επένδυση και πρωτοβουλία. Εάν αυτά δεν απαντηθούν, οι προσπάθειες του ελληνικού λαού θα είναι ημιτελείς ή ακόμα και χωρίς αντίκρισμα. Οι κρίσεις θα επανέρχονται ως συστημικά και όχι συγκυριακά φαινόμενα».

Σχετικά με το επίμαχο θέμα των ημερών, την αντιμετώπιση των ρατσιστικών και ναζιστικών φαινομένων, ο κ. Παπανδρέου έχει την άποψη ότι δεν αρκούν νομοθετικές πρωτοβουλίες. Θεωρεί ότι «οι προοδευτικές και ταυτόχρονα αποτελεσματικές πολιτικές και η ενίσχυση της φωνής του πολίτη αποτελούν την απάντηση». Θεωρεί επίσης ότι «πολιτικές συμπεριφορές που επικράτησαν τα τελευταία χρόνια, για λόγους μικροκομματικής σκοπιμότητας, τροφοδότησαν αρχικά την «αγανάκτηση» και την «οργή» και στη συνέχεια το μίσος και η βία».

«Ως δημοσιογράφος, γνωρίζω τη σημασία της επιλογής των λέξεων στη διαμόρφωση του τίτλου. Δεν πρόκειται περί επιστροφής. Ας μην ξεχνάτε ότι, πριν από οτιδήποτε άλλο, οι επιλογές του Γιώργου Παπανδρέου έχουν σαν αφετηρία τους την διασφάλιση της πορείας σωτηρίας της χώρας. Εκεί αποσκοπούσε, μεταξύ άλλων και η εντονότερη παρουσία του εκτός συνόρων. Αν έπρεπε, λοιπόν, να βγάλω έναν τίτλο, θα έλεγα ότι: ο Παπανδρέου θα συνεχίσει να είναι παρών με τις ιδέες του και τις πολιτικές του.

Εξάλλου, ακόμη και όταν κάποιοι του ασκούσαν κριτική για την απουσία του στο εξωτερικό, η ενασχόληση του με τα προβλήματα της χώρας ήταν καθημερινή. Είτε μέσω συναντήσεων με παράγοντες διεθνώς, είτε με τηλεφωνικές επικοινωνίες με Ευρωπαίους ηγέτες. Και με πρωτοβουλίες, όχι μόνο για τα μείζονα θέματα αλλά και για την Αχαΐα, όπως για παράδειγμα τα μεγάλα οδικά έργα στην Δυτική Ελλάδα.

Ο Γιώργος Παπανδρέου βρίσκεται στην Αθήνα τον τελευταίο μήνα. Στις αρχές Ιουνίου θα πάρει μέρος στη σειρά διαλέξεων του TED στο Εδιμβούργο και στη συνέχεια θα μεταβεί στον Καναδά, όπου θα πάρει μέρος σε συζήτηση, στην οποία θα συμμετέχει, μεταξύ άλλων, ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν.