ΦΩΤΗΣ ΚΟΥΒΕΛΗΣ: «Κρατάω την ασπίδα συμπορευόμενος με τον λαό»

Συνέντευξη στην ΚΛΕΛΙΑ ΧΑΡΙΣΗ

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΗΜΑΡ, Φώτη Κουβέλη, η οικονομική κρίση, η κρίση χρέους, έχοντας καταγράψει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού όχι μόνο στις χώρες του Νότου αλλά γενικότερα στην Ευρωζώνη, έχει πλέον αφήσει βίαια σημάδια στην εξέλιξη των κοινωνιών και στην κλίμακα αξιών των πολιτών. Είναι ίσως ο μόνος πυρήνας συνάρθρωσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος που μπορεί να οδηγήσει σε ένα αποτελεσματικό δίκτυο κοινωνικής προστασίας.
Δεν υφίσταται,

κατά την άποψή του, το ενδεχόμενο μιας «νέας Γιάλτας». Ήρθε η ώρα της επιλογής ανάμεσα σε δύο δρόμους: Από τη μια, στην επί της ουσίας ενοποίηση της Ευρώπης για να προχωρήσει μπροστά και από την άλλη στις φυγόκεντρες τάσεις που διαφορετικά θα αρχίσουν να αναπτύσσονται και να τροφοδοτούνται.
Σίγουρα κάθε χώρα μεμονωμένα οφείλει να κρατάει την ασπίδα για να προστατεύει τον λαό της, όπως δείχνουν τα παραδείγματα από τις πρόσφατες εξελίξεις σε Ρωσία και Αμερική. Ωστόσο, στη σύνθετη και πολύπλοκη πραγματικότητα όπου η απόλυτη αλήθεια είναι εξαιρετικά δυσχερές να προκύψει, μόνο η δυνατότητα επικοινωνίας μέσω της διαλεκτικής σχέσης ή και αντιπαράθεσης είναι αυτή που θα μας οδηγήσει σε μία Ευρώπη αλληλεγγύης και ενοποίησης.
Ο Φώτης Κουβέλης αισιοδοξεί για μια προοδευτική διάκριση ανάμεσα στο μικρό και το μεσαίο, ανάμεσα στο πολύ μεγάλο και το μεγαλύτερο, όσον αφορά την ιδιοκτησία ακινήτων. Ένα τέτοιο βήμα αποτελεί έστω και μικρή ανάσα αλληλεγγύης, με την αντικατάσταση του χαρατσιού που έχει επιβληθεί στα ακίνητα μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, με τον (χαμηλότερο) ενιαίο φόρο ακινήτων.

Στη σύνθετη και πολύπλοκη σημερινή πραγματικότητα, ποιος μπορεί να διεκδικεί, τελικά, την απόλυτη γνώση και πώς;
Η απόλυτη αλήθεια πράγματι είναι εξαιρετικά δυσχερές να προκύψει. Εκείνο όμως που μπορεί να προκύπτει ως αλήθεια κάθε φορά είναι το αποτέλεσμα μιας διαλεκτικής σχέσης που πρέπει να έχει ο οποιοσδήποτε με τα πράγματα, με την ευρεία έννοια του όρου. Ταυτόχρονα, η δυνατότητα επικοινωνίας με την αντίθετη άποψη είναι και αυτή μια χρήσιμη διαδικασία προκειμένου, μέσα από αυτή την αντιπαράθεση, να προκύπτει η αλήθεια.

Η απόφασή σας με τους κυρίους Σαμαρά και Βενιζέλο για την κλιμακωτή αντικατάσταση του ΕΕΤΗΔΕ (Εκτάκτου Ειδικού Τέλους Ηλεκτροδοτούμενων Δομημένων Χώρων) μέσω της ΔΕΗ μ’ έναν ενιαίο φόρο που επιβαρύνει τους πιο πλούσιους, απαλλάσσοντας τους πιο αδύναμους, θα μπορούσε να είναι η αρχή αντικατάστασης της φράσης «ο φτωχός φτωχότερος» με την «ο φτωχός φτωχός και ο πλούσιος φτωχότερος», μέχρι να έλθει το φως μιας καινούργιας ημέρας;
Η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι αναγκαία, διότι θα δώσει τη δυνατότητα δημιουργίας μιας κλίμακας, η οποία πράγματι θα διευκολύνει τους οικονομικά ασθενέστερους έναντι των οικονομικά ισχυρών. Ένα φορολογικό σύστημα πρέπει να έχει και το στοιχείο της αναδιανομής του συνολικού εισοδήματος. Εκείνο το οποίο αποφασίσαμε αναφορικά με το ΕΕΤΗΔΕ είναι ότι έχει τελειώσει, δεν θα ισχύσει μέσα στο 2013, πολύ δε περισσότερο και για τα επόμενα έτη. Και το ποσό των εσόδων που προέκυπτε μπορεί πολύ εύκολα να προκύψει με έναν προοδευτικό τρόπο, με την ύπαρξη αφορολόγητου ορίου και την καθιέρωση ενός ενιαίου φόρου επί των ακινήτων. Είναι βέβαιο πως η φορολόγηση των ακινήτων δεσμεύεται να εξασφαλίσει τη δικαιοσύνη διακρίνοντας το μικρό από το μεσαίο και το πολύ μεγάλο από το μεγαλύτερο.

Με την ιδιότητα του ποινικολόγου, θεωρείτε ότι η απόδοση ευθυνών, αναφορικά με την κατάσταση στην οποία βρέθηκαν η Λαϊκή Τράπεζα και η Τράπεζα Κύπρου, θα φέρει κάποιο αποτέλεσμα; Υπάρχει ομοιότητα ανάμεσα σε αυτά τα γεγονότα και στα πρόσφατα σχετικά με τη λίστα Λαγκάρντ;
Σε ό,τι αναφορά τη λίστα Λαγκάρντ, η έρευνα μπορεί να οδηγήσει και στην καταγραφή ποινικών ευθυνών και όπου υπάρχουν ποινικές ευθύνες, πρέπει ν’ αποδοθούν. Ταυτόχρονα, με τη διεκδίκηση και του ελληνικού Δημοσίου να εισπράξει όλα εκείνα τα οποία έχουν διαφύγει μέσα από τέτοιες καταθέσεις. Συνολικότερα, ο ποινικός κολασμός είναι δημοκρατική διαδικασία, διότι αποδίδει ευθύνες προστατεύοντας το δημόσιο αγαθό. Το μεγάλο ζήτημα είναι η προστασία του.

Η κίνηση του προέδρου Αναστασιάδη να θέσει στη διαπραγμάτευση με την τρόικα τον όρο ότι, αν βρεθούν τα χρήματα και αποπληρωθούν τα 11,2 δισ. ευρώ ώστε να απεμπλακεί άμεσα η Κύπρος από το μνημόνιο, είναι μια στρατηγική κίνηση που θα έπρεπε και εμείς να έχουμε στο μυαλό μας για το μέλλον;
Στερείται ρεαλισμού με το εξής δεδομένο: Η Ρωσία αρνήθηκε να στηρίξει την Κύπρο όχι για άλλον λόγο, αλλά γιατί αναζητεί να προστατεύσει τα δικά της συμφέροντα έχοντας για παράδειγμα στα χέρια της την ενεργειακή σύμβαση με τη Γερμανία. Σε καμία περίπτωση, λοιπόν, δεν θα ήθελε να διαμορφώσει καταστάσεις που θα ήταν αν όχι εχθρικές, τουλάχιστον μη συμφέρουσες για τη δική της εξωτερική πολιτική.
Το θέμα της Κύπρου ας διεκδικήσουμε να είναι μόνο οικονομικό, δίχως να μετατοπίζει τους άξονες εξωτερικής πολιτικής άλλων κρατών, όταν για παράδειγμα η Ρωσία για πρώτη φορά μίλησε για δικαιώματα της Τουρκίας στην ενεργειακή ΑΟΖ και η Αμερική, με τη σειρά της, επεδίωξε να διαμορφώσει νέο status σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Εμείς, κατά συνέπεια, υπερασπιζόμενοι τα δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου, οφείλουμε να ζητήσουμε τα δικά μας ερείσματα με την Ευρώπη, αναδεικνύοντας το ζήτημα ως ευρωπαϊκό και εξασφαλίζοντας την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη για την Ελλάδα και την Κύπρο.

Πιστεύετε ότι το φαινόμενο της διάσωσης των χωρών για αποφυγή χρεοκοπίας με τις οδυνηρές λύσεις που επιλέγει η τρόικα αποδεικνύει τη δική της ήττα να διαχειριστεί την κρίση των εταίρων της; Μήπως μιλάμε για «χρεοκοπία» διαχείρισης;
Μιλάμε για κρίση χρέους που δεν αφορά πλέον μόνο τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Αφορά πάρα πολλές χώρες… Τη Γαλλία, την Ιταλία, για να περιορίσω την αναφορά μου σε δυο μεγάλα κράτη. Η οικονομική κρίση, η οποία προέκυψε από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, έχει καταγράψει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού… Από εκεί και πέρα υφίσταται το ζήτημα αντιμετώπισής της, που δεν δύναται να επιτευχθεί με κανέναν άλλον τρόπο παρά μόνο με μια ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική που θα στοχεύει κατεξοχήν στην προώθηση της ανάπτυξης.

Οι επιπτώσεις της κρίσης στο «νησί της Αφροδίτης» τρέφετε την ελπίδα ότι θα την κάνουν να ομορφύνει ξανά ή υπάρχει το ρίσκο να χάσουν ακόμη περισσότερο την «αισθητική» τους Ελλάδα και Ευρώπη;
Η αντιμετώπιση του χρηματοπιστωτικού προβλήματος στην Κύπρο έγινε, επιχειρείται και προωθείται να γίνει με ένα εξαιρετικά βίαιο και στείρο τρόπο, και τούτο ανεξάρτητα από τις ευθύνες του ιδίου του κράτους. Θέλω να πιστεύω ότι η Κύπρος θα ξεπεράσει το πρόβλημα, ακολουθώντας βεβαίως μια διαδρομή, η οποία θα είναι πολλών ετών. Η Ελλάδα συμπαρίσταται, χωρίς να σημαίνει ότι δεν θα έχουμε κάποιες δυσμενείς επιπτώσεις από τον απόηχο του κυπριακού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Για παράδειγμα, το εξαγωγικό εμπόριο της Ελλάδας προς την Κύπρο έχει συγκεκριμένη καταγραφή. Αυτό είναι βέβαιο ότι θα περιοριστεί. Όπως ενδεχομένως θα υπάρχουν και καταθέσεις ελληνικών επιχειρήσεων στις τράπεζες της Κύπρου. Παρ’ όλα αυτά, η Ελλάδα κατάφερε να μη δημιουργηθεί πρόβλημα στα υποκαταστήματα των κυπριακών τραπεζών στη χώρα μας, τα οποία απορρόφησε η Τράπεζα Πειραιώς με ταυτόχρονη ασφάλεια των καταθέσεων και διασφάλιση των θέσεων των εργαζομένων στην Ελλάδα.

Η Αριστερά είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πορείας και της ζωής σας… Θεωρείτε ότι η θεωρία του Μαρξ, ότι τα οικονομικά γεγονότα είναι τελικά αυτά που χαράζουν την πραγματική μηχανή της ιστορικής διαδικασίας, επαληθεύεται περισσότερο από ποτέ;
Αναμφισβήτητα η οικονομία έχει τη σημαίνουσα σημασία στην εξέλιξη των κοινωνιών… Εκείνη, όμως, η οικονομία που δεν είναι απομονωμένη από άλλα ζητήματα κοινωνικής συμπεριφοράς, καθώς και κλίμακας αξιών των ίδιων των πολιτών. Οι κοινωνίες, με τη σειρά τους, δεν προσδιορίζονται μόνο από τη βάση της οικονομίας, αλλά και από θέματα δικαιοσύνης και ισότητας.

Για τον πρόεδρο της ΔΗΜΑΡ πώς ιεραρχούνται, ως ανάγκες για τη βάση εξέλιξης στο ελληνικό οικοδόμημα, η ύλη, το πνεύμα, το συναίσθημα;
Συναρθρώνονται όλα γύρω από το γεγονός ότι σήμερα η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική… Είναι κρίση κοινωνική και αξιών, αναδεικνύοντας μάλιστα το συνολικό της μέγεθος. Το τρίπτυχο του οικοδομήματος είναι η συνάρθρωση της ύλης, του πνεύματος και του συναισθήματος, οπότε μιλάμε για αλληλεπίδραση και όχι απαραίτητα για ιεράρχηση κάθε φορά.

Ποιος ο κατάλληλος αστερισμός μεταξύ κινήσεων και προσώπων στον ουρανό της επικαιρότητας για την «επιδότηση της ανεργίας» και την «επιδότηση αισιοδοξίας»;
Με δεδομένο ότι το 30% των Ελλήνων πολιτών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και με ταυτόχρονο τον καλπασμό της ανεργίας, που ξεπερνάει το 50% με τραγικούς πρωταγωνιστές τους νέους άντρες και τραγικές πρωταγωνίστριες τις νέες γυναίκες, ο κατάλληλος αστερισμός κινήσεων και προσώπων απαιτεί τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού δικτύου κοινωνικής προστασίας.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ίσως και να διανύουμε την εποχή μιας «νέας Γιάλτας». Ποια είναι, κατά την άποψή σας, η νέα ισορροπία που έχει διαμορφωθεί γύρω από την Ελλάδα και την Κύπρο στο στρογγυλό τραπέζι, όπου κάθονται Γερμανία, Ρωσία, ΗΠΑ και άλλες δυνάμεις;
Δεν υπάρχει Γιάλτα. Εκείνο που υπάρχει, για την ώρα, είναι η ευρωπαϊκή πραγματικότητα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία για να μπορέσει να πορευτεί προς τα εμπρός, θα πρέπει να εξασφαλίσει την πολιτική επί της ουσίας ενοποίησή της ταυτόχρονα με την οικονομική της ενοποίηση! Μέσα εκεί μπορεί κανείς να αναζητεί και τη θετική εξέλιξη των καταστάσεων της χώρας. Η έξοδός μας από την Ευρωζώνη θα μας γύριζε σε πολύ μακρινές δεκαετίες του παρελθόντος. Αυτήν τη στιγμή, η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο. Ή θα προχωρήσει μπροστά, διεκδικώντας την επί της ουσίας ενοποίησή της, ή θ’ αρχίσουν διαφορετικά να αναπτύσσονται και να τροφοδοτούνται φυγόκεντρες τάσεις.

Ως ηγέτης της Δημοκρατικής Αριστεράς, με ποιον από τους ηγέτες του παρελθόντος θα κρατούσατε την ασπίδα για μια καλύτερη Ελλάδα ανάμεσα στο χτες και στο σήμερα;
Με πάρα πολλούς ποιητές, με πάρα πολλούς απλούς πολίτες του παρελθόντος και όχι κατ’ ανάγκην με επώνυμους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Κυρίως θέλω να κρατάω αυτή την ασπίδα συμπορευόμενος με τον ελληνικό λαό!