“Αποτελεσματική νησιωτική πολιτική”

Του Κωστή Μουσουρούλη, Υπουργού Ναυτιλίας και Αιγαίου

Η νησιωτική πολιτική είναι ένα πάγιο αίτημα των νησιωτών μας, αλλά και συνταγματική επιταγή. Υπάρχει σήμερα ολοκληρωμένη νησιωτική πολιτική; Η απάντηση είναι «όχι». Οι όποιες μεμονωμένες παρεμβάσεις, που έχουν γίνει κατά το παρελθόν, είχαν ως στόχο να μειώσουν το κόστος επενδύσεων, παραγωγής και διαβίωσης των κατοίκων, δεν κατάφεραν, όμως, να αντισταθμίσουν τις αρνητικές συνέπειες άλλων κλαδικών πολιτικών της κεντρικής εξουσίας και έτσι δεν μπόρεσαν να προσφέρουν λύσεις στο αναπτυξιακό πρόβλημα των νησιών.
Θέλω να επισημάνω τρία

ζητήματα. Πρώτον, τα νησιά μας επιβαρύνονται με επιπλέον κόστος και οδηγούνται σε αδιέξοδα. Όμως, η ανταγωνιστικότητα των προϊόντων κακώς αναζητείται μόνο στο κόστος. Θα έπρεπε να αναζητείται και στη μοναδικότητα των προϊόντων, στην ιδιαιτερότητα, αλλά και στη θέση που έχει κάθε νησί σε μια αγορά. Ανάλογα, η προσπελασιμότητα κακώς αντιμετωπίζεται μόνο ως πρόβλημα υποδομών. Είναι και πρόβλημα της λειτουργίας του συστήματος μεταφορών, που οφείλει να διασφαλίζει ίσους όρους ανταγωνισμού.
Δεύτερον, στον νησιωτικό χώρο, οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες 
–πάρτε ως παράδειγμα το Βόρειο Αιγαίο ή το Νότιο Αιγαίο– έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία σε σχέση με την ηπειρωτική χώρα, αφού η φυσική απομόνωση δεν επιτρέπει κανενός είδους όσμωση μεταξύ των νησιών. Τρίτον, οι εθνικές πολιτικές περιφερειακής ανάπτυξης και εν μέρει οι κοινοτικές, εκτός από την αναγνώριση των προβλημάτων αυτών, δεν έχουν κάνει κάποιο βήμα εξειδίκευσης. Εξειδίκευση νησιωτικής πολιτικής σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν υπάρχει, παρά μόνο κάποιες μελέτες.
Ενόψει της διαπραγμάτευσης, λοιπόν, για το δημοσιονομικό πλαίσιο της νέας περιόδου 2014-2020 η Ελλάδα θα προτείνει τα ακόλουθα:
-Καλύτερη αξιολόγηση του αντικτύπου της νησιωτικότητας και εφαρμογή ενός περισσότερο προσαρμοσμένου πλαισίου για την αντιμετώπιση των μειονεκτημάτων που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές νησιωτικές περιοχές.
-Διεύρυνση των κριτηρίων επιλεξιμότητας των περιφερειών και όχι μόνο το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, με νέους δείκτες πιο κατάλληλους και επίκαιρους αναφορικά με τα στατιστικά στοιχεία.
-Ειδική μέριμνα για τις ευρωπαϊκές νησιωτικές περιοχές όχι μόνο μέσω της περιφερειακής πολιτικής, αλλά χρησιμοποιώντας και άλλες πολιτικές της Ε.Ε. που έχουν σημαντικές εδαφικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη των περιοχών αυτών (π.χ. ανταγωνισμού).
-Συνεκτική και ευέλικτη προσέγγιση όσον αφορά στην κατάσταση των νησιωτικών περιοχών, μέσα από ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο (πολιτικό, νομικό και οικονομικό).
-Εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, προκειμένου να ενισχυθεί η εδαφική συνοχή, δεδομένου ότι η εφαρμογή της ίδιας πολιτικής στα νησιά έχει υψηλότερο κόστος.
-Επανεξέταση και αναδιαμόρφωση των κανόνων διασυνοριακής συνεργασίας.
Σε εθνικό επίπεδο, το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου θα προχωρήσει στις θεσμικές ρυθμίσεις που επιβάλλονται από το άρθρο 101 του Συντάγματος, δηλαδή στην καθιέρωση της διαδικασίας που θα επιβάλει τ