Απαραίτητη η αλλαγή στο σύστημα προμηθειών

Του Δ. Ν. ΠΑΤΣΑΚΗ

Προ 20μήνου, σε ανύποπτο χρόνο, πριν από την εμπλοκή μου στα δημόσια πράγματα, είχα αντιπαρατεθεί δημοσίως στην εξαγγελία του τότε υπουργού Υγείας, με αφορμή την πρόθεση δημιουργίας ενός κεντρικού φορέα διαχείρισης προμηθειών διαφόρων ειδών για τις μονάδες του Ε.Σ.Υ. 
Οι λόγοι αφορούσαν κυρίως στην αδυναμία επιτυχούς λειτουργίας του εγχειρήματος, με την έννοια ότι διαδικασίες logistics είναι terra incognita για την πλειονότητα των «μόνιμων» υπαλλήλων

της επικράτειας. 
Το σχετικό μέτρο δεν προχώρησε και οι σχετικές διαδικασίες μέχρι σήμερα ανατίθενται στις διοικήσεις των νοσοκομείων και των υγειονομικών περιφερειών, για την πλειοψηφία των αναλωσίμων ειδών, των υλικών και των συσκευών, μέχρις ενός ορισμένου ύψους δαπάνης. Στη διάρκεια της ολιγόμηνης διοίκησης μονάδας Κοινωνικής Φροντίδας, ερευνώντας τα αποτελέσματα των διαγωνιστικών διαδικασιών που αφορούσαν σε είδη διατροφής και υπηρεσίες τρίτων (καθαρισμός-φύλαξη), διαπίστωσα μεταξύ των άλλων:
-Αποκλίσεις σημαντικού ύψους σε επίπεδο τιμών, αρκετές φορές υψηλότερες και από τις επικρατούσες λιανικές. 
-Επιλογές ειδών με κριτήρια το ύψος της προϋπολογισθείσης δαπάνης, κατά κύριο λόγο. 
-Συμμετοχή στις επιτροπές αξιολόγησης ανίδεων, κατά τα άλλα, πλην εντίμων υπαλλήλων. 
-Είδη σε συσκευασίες «καταναλωτή», στοιχείο που, αν μη τι άλλο, συνεπιφέρει αύξηση της προσφερόμενης τιμής.
-Απουσία ελέγχου των «εργολάβων» ως προς τις υποχρεώσεις που πηγάζουν από την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας κ.τ.λ. 
Μην έχοντας τη δυνατότητα «αλλαγής» των προμηθευτών και προσφυγής στην ελεύθερη αγορά, με σκοπό την επίτευξη χαμηλότερων τιμών, εξαιτίας του γραφειοκρατικού πλαισίου περί προμηθειών αλλά και άρνησης πολλών υποψηφίων να χορηγήσουν τη χρονική πίστωση των περίπου 60 ημερών εξόφλησης, απλώς διεμήνυσα στους συνεργάτες μου την πρόθεση ελέγχου ad hoc σε όλο το φάσμα των προμηθειών. 
Αποτέλεσμα ήταν, τουλάχιστον στις δαπάνες των τροφίμων (με τις τιμές που προαναφέρθηκαν), η υποχώρηση κατά 11% έναντι του προηγουμένου έτους, με παράλληλη αύξηση των ημερών νοσηλείας κατά 4,4% (2010-11). Αυτό κάποιοι μπορούν να το εξηγήσουν ποικιλοτρόπως. 
Στη συνέχεια, επιχειρώντας συνεχώς στον χώρο της διοίκησης, πραγματοποιήθηκε έρευνα σε όλες τις μονάδες μιας σημαντικής Υγειονομικής Περιφέρειας. Ζητήθηκαν στοιχεία τιμών όλων των τροφίμων, από τα οποία και διαπιστώθηκαν: 
-Αντίστροφη σχέση ποσότητας-τιμής μεταξύ μονάδων διαφορετικού μεγέθους. 
-Περιγραφή προϊόντων ανεπαρκής (π.χ. «τυρί»).
-Αντικατάσταση χωρίς προειδοποίηση και έγκριση ειδών (π.χ. μαργαρίνη αντί βουτύρου) με τις ίδιες τιμές.
-Συγκέντρωση γνωστών και μη εξαιρετέων προμηθευτών σταθερά, παρά το «παρελθόν» τους. 
-«Επιμονή» στην πρόκριση συσκευασιών «νοικοκυριού», αν και θα ήταν δόκιμη η προϋπόθεση «επαγγελματικών».
-Αποκλίσεις τιμών έως και 150%-200% κ.λπ. 
Αξίζει σήμερα, λόγω των συνθηκών, η «αλλαγή» των όσων έχουμε συνηθίσει. Υπάρχουν αξιόλογοι προμηθευτές σε σειρά προϊόντων (όσπρια, ζυμαρικά, ρύζι, γαλακτοκομικά, κομπόστες), ιδιωτικέ