Το χρέος των κομμάτων….

Τα πολιτικά κόμματα έχουν σημαντικό ρόλο σε μια χώρα που το πολιτικό της σύστημα είναι αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Οι κυριότερες συνιστώσες του ρόλου τους (πρέπει να) είναι: α) να λειτουργούν ως εργαστήρια ιδεών, β) να προετοιμάζουν πολιτικά προγράμματα και στελέχη που θα υπηρετούν τις αξίες τους και γ) να διδάσκουν, με το παράδειγμα, δημοκρατική συμπεριφορά στους πολίτες.

Η πολιτική ενός κόμματος δεν είναι η απλή μετάφραση σε πολιτικούς όρους των απαιτήσεων του λαού, αλλά η ενδελεχής ανάλυσή τους με ιστορικούς

και πολιτικούς όρους και η προβολή των συνεπειών των εκπληρώσεων τους ή μη στο μέλλον. Η ακολουθούμενη τακτική, από στελέχη κομμάτων, της επίκλησης της βούλησης του λαού για την ορθότητα κάποιων πολιτικών θέσεων είναι έκφραση προχειρότητας ή μάλλον λαϊκισμού, πράγμα που δεν συνάδει με το ρόλο του κόμματος ως εργαστηρίου ιδεών και σχολείου παραγωγής πολιτικής συμπεριφοράς.

Ένα κόμμα πρέπει να λειτουργεί ως σχολείο δημοκρατίας και οι ενέργειες των στελεχών του πρέπει να συνιστούν ενέργειες αναφοράς των πολιτών. Άλλωστε, η ένταξη ενός πολίτη σε ένα κόμμα δεν είναι πράξη υποχρεωτική, αλλά έκφραση βούλησης για προσφορά στο κοινό καλό( έτσι πρέπει να είναι…). Η μακρά περίοδος των μετακινούμενων από πόλη σε πόλη χειροκροτητών και αφίσο-κολλητών πρέπει να αποτελεί παρελθόν που η ανάκλησή του και μόνον να προκαλεί μελαγχολία.

Θα αναρωτηθεί κανείς γιατί η αναφορά σε κάτι γνωστό και χιλιοειπωμένο…Ο λόγος είναι η παρατηρούμενη εδώ και καιρό πολιτική άσκηση μετατροπής της τεχνικής του marketing σε εκλογική στρατηγική από κόμματα που διακηρύσσουν ότι έχουν κάποιο όραμα για την κοινωνία μας. Και η στρατηγική αυτή συνίσταται στο: υποσχεθείτε ό, τι θέλουν. Δεν ξέρω τι τύχη έχει αυτή η τακτική στο εμπόριο, αλλά στον κόσμο των ιδεών είναι παραπλάνηση γεμάτη τοξικότητα.

Αλήθεια, είναι δυνατόν αυτή η χώρα να εμπεδώσει τους δημοκρατικούς θεσμούς και να οδηγηθεί στο δρόμο των «έμπειρων» κοινωνιών με τέτοια πολιτική κουλτούρα;

Τι θα έπρεπε να περιμένουν οι πολίτες από όλα τα κόμματα που θα διεκδικήσουν την ψήφο τους;

Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η πλειοψηφία των πολιτών δεν έχει ούτε την πληροφόρηση, ούτε την παιδεία, ούτε το χρόνο, ούτε τη δυνατότητα συμμετοχής στα κέντρα διαμόρφωσης των πολιτικών θέσεων, είναι εύλογο ο κάθε πολίτης να περιμένει να μάθει τις πολιτικές προσεγγίσεις των κομμάτων για τα προβλήματα της χώρας, να προβληματιστεί από τον πολιτικό ανταγωνισμό τους και στη συνέχεια να σταθμίσει τη δική του στάση.

Τα πολιτικά κόμματα πρέπει να διαμορφώνουν πειστικά πολιτικά προγράμματα συμβατά με τις βασικές τους αξίες και όχι με βάση τις έρευνες της κοινής γνώμης που αποτυπώνουν το τι θέλουν να ακούσουν οι πολίτες.

Μια καλή συμβουλή προς τα κόμματα είναι να αντιγράψουν τον Steve Jobs, «η δουλειά μας είναι να καταλάβουμε τι πρόκειται να θέλουν πριν το θέλουν» και να μεταδώσουν στους πολίτες τη σύνεση του Τολστόι: «το μυστικό της ευτυχίας δε βρίσκεται στο να κάνουμε πάντα αυτό που θέλουμε, αλλά στο να θέλουμε πάντα αυτό που μπορεί να γίνει».

O. Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

E-mail: [email protected]