Μάνος Χαριτάτος

Το έργο ή αλλιώς η ευφυής πρωτοβουλία που καταλήγει σε αγώνα ζωής φαίνεται πως ήταν μια ιδέα που ανέτειλε από νωρίς στις καρδιές του Μάνου Χαριτάτου και του Δημήτρη Πόρτολου. Ήδη από τη δεκαετία του 60 είχαν συλλάβει την ιδέα ενός αρχείου που προϊόντος του χρόνου θα κατέληγε στη μορφή του ΕΛΙΑ. Στα 68 του ο Μάνος Χαριτάτος εγκατέλειψε τα εγκόσμια έχοντας τουλάχιστον την ικανοποίηση ότι το «έργο» του ολοκληρώθηκε κατά το δυνατόν έστω κι αν το Αρχείο εξ ορισμού ουδέποτε ολοκληρώνεται.

Παρόμοιες πρωτοβουλίες

συχνά οφείλονται σε νεανικά στοιχήματα που, άπαξ και αν ξεκινήσουν, φουσκώνουν σαν ποταμοί που αυτοτροφοδοτούνται εσαεί. Δεν πρόκειται μόνο για τη συλλογή βιβλίων, χειρογράφων, αντικειμένων πάσης φύσεως, αλλά και για την καλλιέργεια ενός πνεύματος συντήρησης και διάσωσης τεκμηρίων που διασωζόμενα λαμβάνουν την αξία πνευματικών θησαυρών.

Αποφαίνεται η Αλεξάνδρα Χαριτάτου: «Εάν η Ελλάδα λειτουργούσε σαν ΕΛΙΑ θα ήμασταν καλύτερη χώρα. Και όχι μόνο επειδή ήταν και θα είναι πάντα ανοιχτό. Διαμορφώθηκε εδώ ένα ανοιχτό κέντρο που ανήκε σε όλους, έγινε για όλους, εξυπηρετούσε τους πάντες και πιστεύω πως έστω αυτό το μικρό παράδειγμα μπορούσε να περάσει παραπέρα, σίγουρα θα ήμασταν πιο πολιτισμένοι, πιο ενωμένοι μεταξύ μας και σαφώς πιο αποτελεσματικοί».

«Το ΕΛΙΑ είναι ζωντανό, συνεχίζει να εμπλουτίζεται. Ο χώρος είναι μια διαρκής αγωνία, διότι συνεχίζουμε να διασώζουμε ο,τι μπορούμε. Η τροφοδότηση είναι διαρκής. Το ΕΛΙΑ είναι η Τρίτη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη μετά την Εθνική Βιβλιοθήκη και τη Βιβλιοθήκη της Βουλής, έχοντας να επιδείξει μοναδικό αρχειακό υλικό. Βασικό στοιχείο είναι η συλλογή των εφήμερων που συνιστούσε τη μεγάλη λατρεία του πατέρα μου».

Αν ο χρόνος έχει κάποιο βαθύτερη νόημα που δύσκολα κατανοείται, το έργο του Μάνου Χαριτάτου πλησιάζει αυτό το νόημα με αφανή εργασία και πρωτοβουλίες που, παρότι ισόβιες, δεν διατυμπανίζονται. Το ΕΛΙΑ αποτελεί το έργο μιας ζωής και την σύλληψη ενός ανθρώπου που ανήκει στη χώρα ψυχή τε και σώματι.

Χαίρε Μάνο!