Κάτι τρέχει σε θολά νερά

Έτυχε τη Πρωτομαγιά να κάνω μια βόλτα στη λίμνη του Μαραθώνα. Σε ένα μαγευτικό φυσικό τοπίο κοντά σε ένα από τους σημαντικότερους υγροτόπους της Αττική με ιστορική και ζωτική σημασία για την υδροδότηση του λεκανοπεδίου . Συμπτωματικά την ίδια μέρα ανακοινώθηκε η μεταβίβαση σε διεθνές Hedge Fund του 10% της ΕΥΔΑΠ. Αναγκαστικά μπήκα σε σκέψεις.

Πώς είναι δυνατό το νερό κατεξοχήν κοινωνικό δημόσιο αγαθό και βασικός αναπτυξιακός πόρος απαραίτητος για την παραγωγική διαδικασία να αντιμετωπίζεται ως ένα εμπορικό προϊόν; Πώς μπορεί το νερό, ένα ανθρώπινο δικαίωμα, να γίνεται μια μπίζνα δισεκατομμυρίων ;

Και τι θα γίνει αν οι σημερινές ιδιωτικοποιήσεις που αφορούν τις υδάτινες υπηρεσίες και τις υποδομές μεθαύριο στοχεύσουν, με μοναδικό κριτήριο το κέρδος , στους ίδιους τους φυσικούς πόρους που αποτελούν συλλογικό αγαθό; Θα φτάσουμε άραγε στο σημείο μια ή παραπάνω πολυεθνικές εταιρίες να διαχειρίζονται όλα τα επίγεια και υπόγεια ύδατα της χώρας; Θα εκμεταλλεύονται ιδιώτες λίμνες, ποτάμια, πηγές, πηγάδια, στέρνες και γεωτρήσεις για άρδευση; Με τέτοιες απορίες αποχαιρέτησα το χώρο της τεχνητής λίμνης ενώ πάνω στα πλούσια αυτή την εποχή νερά της σα να μου φάνηκε ότι έπλεαν, αντί για γλάροι με ολόλευκα φτερά, κατάμαυρα κοράκια. Κοινό συμφέρον έναντι κερδών.

Αλλά ας πάρω τα πράγματα από την αρχή. Πρώτα απ’ όλα στο συγκεκριμένο ντηλ προχώρησε η Τράπεζα Πειραιώς διαθέτοντας το μερίδιό της ΕΥΔΑΠ που πέρασε στο χαρτοφυλάκιο της μαζί με την απόκτηση του βιώσιμου τμήματος της Αγροτικής Τράπεζας το 2012. Η τράπεζα στο πλαίσιο, αποδέσμευσης της από μη χρηματοοικονομικές θυγατρικές και συμμετοχές για την ισχυροποίηση των δεικτών κεφαλαιακής της επάρκειας, καθώς και την υιοθέτηση των ρυθμίσεων της Βασιλείας ΙΙΙ, εκποίησε το συγκεκριμένο πακέτο. Μια καθαρή επιχειρηματική πράξη, εν ολίγοις.

Το ζήτημα , όμως δεν βρίσκεται εκεί . Εντοπίζεται στο υπόλοιπο 90% της ΕΥΔΑΠ. Μιας κερδοφόρας εταιρίας με μηδενικό τραπεζικό δανεισμό και υψηλή ρευστότητα, η οποία αποδίδει και μέρισμα στου κατόχους των μετοχών της . Το πρωταρχικό θέμα που προκύπτει εδράζεται στο ότι το 61% της εισηγμένης στο Χρηματιστήριο εταιρίας ελέγχεται από το ΤΑΙΠΕΔ. Μερίδιο το οποίο θέλει να αξιοποιήσει αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους της χώρας μέσω της διαδικασίας αποκρατικοποίησης της εταιρίας. Δευτερευόντως, και το κερδοσκοπικό fund είναι πιθανό μετά την απόκτηση του 10% να ενεργεί για λογαριασμό των μεριδιούχων του , όχι επενδυτικά αλλά ως ενδιάμεσο για υποψήφιο αγοραστή.

Οι διαδικασίες ,ωστόσο, της αποκρατικοποίησης ή του ξεπουλήματος του υπ'αριθμ, 1 δημόσιου αγαθού δεν είναι και οι ευκολότερες . Δεδομένου ότι όλα θα κριθούν από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με το εάν η μεταβίβαση των μετοχών της εισηγμένης στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων είναι νόμιμη. Δεν ξέρω πόσο ανακουφιστικό είναι αυτό, αλλά το ΣΤΕ έχει παγίως τηρήσει μία εύλογη ισορροπία ανάμεσα στις απαιτήσεις του γενικού συμφέροντος της κοινωνίας και στις απαιτήσεις της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ιδιωτών. Δεν έχουν λείψει βεβαία και κάμποσες υπερβολές στις γνωμοδοτήσει του, εν τούτοις μου φαίνεται τραβηγμένο να κρίνει στο σκεπτικό του τα εγχώρια ύδατα ως ένα δυνητικά εμπορικό πεδίο.

Το κυρίαρχο , όμως, για το ζήτημα είναι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ένα μεγάλο κίνημα το οποίο έχει οδηγήσει σε κύμα αποϊδιωτικοποίησης του νερού. Κυρίως επειδή όπου οι ιδιωτικές εταιρίες πήραν στην κατοχή τους εταιρείες ύδρευσης, υπαναχώρησαν από τις συμβατικές τους υποχρεώσεις για αποτελεσματική συντήρηση κι επέκταση των δικτύων και διασφάλιση καλής ποιότητας του νερού, ενώ ''εκτόξευσαν'' στα ύψη την τιμή του.

¨Ήδη στην Ευρώπη το Παρίσι, το Βερολίνο, η Βουδαπέστη επαναδημοτικοποίησουν τις υπηρεσίες ύδρευσής προς όφελος του δημοσίου και των καταναλωτών. Το ίδιο συμβαίνει στις μεγάλες πόλεις Ατλάντα, Μιλγουώκι , Χιούστον, Ινδιανάπολις των ΗΠΑ καθώς και στις Μπουένος Άιρες, Λα Παζ, Γιοχάνεσμπουργκ. Πρόσφατα , μάλιστα στην Ιταλία σε σχετικό δημοψήφισμα το 95% ψήφισε κατά της νομοθετικής πρό¬τασης για ιδιωτικοποίηση του νερού και της εκμετάλλευσης των δικτύων

Παράλληλα στη Γερμανία σθεναρή αντίθεση της γερμανικής κοινής γνώμης στην ιδιωτικοποίηση του νερού ώθησε προεκλογικά τη Μέρκελ να ζητήσει από την ΕΕ να πάρει θέση δια του επιτρόπου Μισέλ Μπαρνιέ ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των υποδομών του νερού. Παρά τις πιέσεις από την εκεί συμπαιγνία των κομμάτων η Κομισιόν αναγκάστηκε να οπισθοχωρήσει και να εξαιρέσει εντελώς τις υπηρεσίες ύδρευσης από την καινούργια ντιρεκτίβα για τις συμβάσεις παραχωρήσεων . Γεγονός που συνάντησε τη λυσσαλέα ρητορική αντίδραση των εμπλεκόμενων και αποτυχημένων διεθνώς ως προς το μοντέλο που εφάρμοσαν πολυεθνικών.

Ωστόσο η Ε,Ε δηλώνει απερίφραστα δια του επιτρόπου Όλι Ρέν ότι είναι αποκλειστική απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης η να πουλήσει τις εταιρείες ύδρευσης ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ. Το ερώτημα , όμως , είναι γιατί η ελληνική κυβέρνηση θέλει να αποτελέσει θλιβερή εξαίρεση στη συγκεκριμένη παγκόσμια τάση επανακρατικοποίησης των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης ; Πόσο μάλλον εκποιώντας τα με τίμημα χαμηλότερο από την πραγματική τους αξία; Ειδικότερα όταν οι δύο αυτές κερδοφόρες επιχειρήσεις έχουν από μόνες τους τη δυνατότητα εκσυγχρονισμού του δικτύου τους όσο και των παρεχόμενων υπηρεσιών, χωρίς την ανάγκη προσφυγής σε ιδιωτικά κεφάλαια.

Προφανώς υπακούοντας στις επιταγές της τρόικας αποφεύγει το σε δημόσιο διάλογο , γιατί απλά δεν έχουν επιχειρήματα. Και συμπορεύεται θολώνοντας τα νερά με το γενικόλογο και ατεκμηρίωτο κλισέ, ότι «είναι μονόδρομος η ιδιωτικοποίηση» που πλασάρουν ιδιοτελών συμφερόντων ιδιωτικά κανάλια . Αναπόφευκτα διψασμένη για αμφίβολα success story ετοιμάζεται να τα κάνει για άλλη μια φορά μούσκεμα.