Η αναγέννηση έξι ιστορικών μεσογειακών πόλεων

Μέσα από την έρευνα ,τον διασυνοριακό διάλογο και τη συνεργασία ανάμεσα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις επαγγελμάτων τέχνης (ΑCD’s- Arts, Crafts and Design) και τους σχετιζόμενους με αυτές φορείς, το πρόγραμμα φιλοδοξεί να επανακαθορίσει , να ενισχύσει και να αναδείξει τον στρατηγικό ρόλο των δημιουργικών επαγγελμάτων στην αναγέννηση των ιστορικών πόλεων στην λεκάνη της Μεσογείου.

Παραδοσιακά επαγγέλματα, σύγχρονοι δημιουργοί και καλλιτέχνες μέσα από ένα ευρύ δίκτυο πληροφόρησης και στήριξης μπορούν να αποτελέσουν την απάντηση στις δοκιμαζόμενες από την οικονομική κρίση πόλεις.

Οι

Οι Μεσογειακές Πόλεις που επελέγησαν με βάση την σχέση των οικονομιών τους με τις δημιουργικές δραστηριότητες, σε συνδυασμό με την γεωγραφική τους θέση και τον βαθμό της οικονομικής τους ανάπτυξης είναι:

Η ιστορική πόλη και πύλη της Ευρώπης-η Αθήνα, η Φλωρεντία-γνωστή για τις τέχνες, την αρχιτεκτονική και την πολιτιστική της κληρονομιά, η πόλη του μεταξωτού ενδύματος -η Βαλένθια, η Τύνιδα- ενταγμένη στην λίστα της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO ως μια εκ των σημαντικότερων και παραδοσιακών ισλαμικών πόλεων, η Βηρυτός- η πρωτεύουσα του Λιβάνου, όπου ανθούν σήμερα μικρομεσαίες βιοτεχνίες νέων δημιουργών και η Χεβρώνα-μια από τις αρχαιότερες και συνεχώς κατοικούμενες πόλεις του κόσμου.

Η επιλογή των πόλεων αυτών δεν είναι τυχαία: από την μία έχουμε τις πόλεις του Νότου (Βηρυτός, Χεβρώνα, Τύνιδα) που συνιστούν αντιπροσωπευτικά παραδείγματα μιας παραδοσιακής δημιουργικότητας επαγγελμάτων τέχνης, αρχιτεκτονικής, χειροτεχνίας κλπ. Από την άλλη, οι πόλεις του Βορρά (Βαλένθια, Φλωρεντία, Αθήνα) παρότι διατηρούν έντονα στοιχεία δημιουργικότητας φαίνεται ότι η οικονομική εξέλιξη τις οδήγησε στο να απομακρυνθούν από τις παραδοσιακές τεχνογνωσίες . Ταυτόχρονα, όμως, ο εξελιγμένος παραγωγικά και καινοτόμος Βορράς έχει σίγουρα να προσφέρει με την σειρά του νέες τεχνικές παραγωγής και νέες τεχνολογίες στον Νότο.

Το πρόγραμμα και οι φορείς

Το MEDNETA υλοποιείται από το ευρωμεσογειακό πρόγραμμα ENPI CBC (www.enpicbcmed.eu). Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται στα 1.985.553,89€ και χρηματοδοτείται για το ποσό των 1.786.998,50€ από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του εργαλείου της Ευρωπαϊκής Γειτνίασης και Συνεργασίας.

Οι εταίροι που συναπαρτίζουν την ομάδα του έργου είναι: το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) ως υπεύθυνος και συντονιστής φορέας του έργου, το Ελληνο-Ιταλικό Επιμελητήριο της Αθήνας, το Κοινωνικό και Οικονομικό ερευνητικό κέντρο της Νότιας Ιταλίας με έδρα την Σικελία (CRESM), το Ινστιτούτο των Εικαστικών κλάδων με έδρα την Τοσκάνη (ISIA), το Ινστιτούτο της Βαλένθιας για την συντήρηση κι αποκατάσταση της κληρονομιάς (IVC+r), η Εταιρεία Προστασίας της Μεδίνας με έδρα την Τύνιδα (ASM), το Ινστιτούτο Αστικού Σχεδιασμού- GAIA-heritage με έδρα τον Λίβανο (GAIA-h) και η Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Birzeit με έδρα την Παλαιστίνη (BZU). Αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο MEDNETA εγκρίθηκε προς υλοποίηση και χρηματοδότηση αφού επιλέχθηκε μετά από ανταγωνιστική διαδικασία αξιολόγησης μεταξύ 1100 προτάσεων.

Οι ομάδες στόχοι του έργου είναι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι εμπορικές ενώσεις των δημιουργικών δραστηριοτήτων, οι τοπικές αρχές καθώς και οι αρμόδιες εθνικές υπηρεσίες. Θετικό θα είναι το πρόσημο για εξειδικευμένα ιδρύματα/οργανισμούς προώθησης της πολιτιστικής κληρονομιάς όπως επίσης για τα πανεπιστήμια, τα σχολεία και τους νέους δημιουργούς.

Από τα αποτελέσματα και τις διαδικασίες του MEDNETA αναμένεται να ωφεληθούν οικονομικά οι σχεδιαστές, οι καλλιτέχνες, οι κοινότητες των χειροτεχνών, αλλά και όσοι σχετίζονται άμεσα και έμμεσα με τις δημιουργικές αυτές δραστηριότητες: άλλες επιχειρήσεις που εδρεύουν στα ιστορικά αστικά περιβάλλοντα της Μεσογείου, στα οποία κατά κανόνα ανθίζουν οι δημιουργικές δραστηριότητες, οι τουριστικές επιχειρήσεις και γενικότερα οι τοπικές συλλογικότητες.

Στα αναμενόμενα αποτελέσματα περιλαμβάνονται:

 Η διατύπωση βιώσιμων αστικών στρατηγικών για την αναβίωση των ιστορικών οικονομιών πόλεων, την διατήρηση και επανάχρηση της αστικής κληρονομιάς, την εμβάθυνση της κοινωνικής συνοχής

 Η εισαγωγή αστικών σχεδίων αναγέννησης μέσω της αναβίωσης των ACD’s δημιουργώντας ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο κοινωνικό, πολιτιστικό επιχειρηματικό και εμπορικό περιβάλλον στις ιστορικές πόλεις. Σχεδιασμός και εφαρμογή πιλοτικών μέτρων διατήρησης και αποκατάστασης των ιστορικών πόλεων

 Η δημιουργία ενός δικτύου ως ένα ανοικτό, πραγματικό εργαστήρι πολύ-πολιτισμικού διαλόγου και συμφιλίωσης μεταξύ των σύγχρονων αναγκών και της παράδοσης καθώς και η εγκαθίδρυση ενός μόνιμου διασυνοριακού διαλόγου και μιας μόνιμης οικονομικής συνεργασίας μεταξύ των συμμετεχουσών τοπικών κοινωνιών και συλλογικοτήτων.

Η δημιουργία ενός εργαστηριακού δικτύου που θα δοκιμάζει, θα εγκαθιστά και θα προωθεί την καινοτομία διαμέσου των συνεργειών, της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, της διάδοσης της γνώσης και της τεχνολογίας. Γι αυτό προβλέπεται ο πρωταγωνιστικός ρόλος των πανεπιστημίων, των τοπικών αρχών και των σχετικών φορέων. Για την διάδοση των αποτελεσμάτων προγραμματίζεται μια περιοδεύουσα έκθεση των Μεσογειακών ACD’s

Η έναρξη του προγράμματος MEDNETA, αλλά και η επιτυχής υλοποίησή του προσδοκάται ότι θα διαμορφώσει νέους όρους για την καταρχήν αναβίωση των παραδοσιακών κλάδων στις ιστορικές πόλεις της Μεσογείου που σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό δοκιμάζονται από τη διεθνή οικονομική κρίση. Με άλλα λόγια, το MEDNETA θα μπορούσε να αποτελέσει μια εναλλακτική πρόταση ανάκαμψης των πόλεων, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά, καθώς η υποστήριξη της παραγωγικής ενδυνάμωσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων επαγγελμάτων τέχνης θα επέφερε την αναβίωση των ιστορικών πόλεων , που καθημερινά χάνουν τα ιστορικά στοιχεία της παραγωγικής διάρθρωσής τους, της κοινωνικής συνοχής, της καθημερινής τους διαβίωσης.