Γιατί προκαλεί φαγούρα το τσίμπημα των κουνουπιών;

Της Τάνιας Βλαδένη*

Έπειτα την ρουφάνε έως ότου γεμίσουν το στομάχι τους και αποχωρούν πετώντας αθόρυβα. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα αναγνωρίζει τις ξένες πρωτεΐνες που περιέχει το σάλιο του κουνουπιού και ακολουθεί μια ονομαζόμενη πρώτου τύπου αντίδραση ή άμεση αντίδραση υπερευαισθησίας. Η ουσία αυτής της αντίδρασης είναι η εξάλειψη της «εισβάλλουσας», δηλαδή της ξένης πρωτεΐνης. Σ’ αυτό πρωταγωνιστεί η ισταμίνη που απελευθερώνεται από τους ιστούς των λιποκυττάρων. Η ισταμίνη προωθεί την διαστολή

των αγγείων και την εμφάνιση των λεμφοκυττάρων στην περιοχή του τσιμπήματος (τρύπημα) έτσι βοηθάει την ταχύτερη απομάκρυνση της ξένης πρωτεΐνης. Συνάμα η ισταμίνη έχει και μια ισχυρή ερεθιστική επίδραση στους ιστούς, λόγω το ότι αυξάνεται η διαπερατότητα των τοιχωμάτων των αγγείων θα έχουμε διαρροή υγρού στο σημείο του τσιμπήματος που θα προκαλέσει ένα εξόγκωμα και ο ερεθισμός των νεύρων του δέρματος θα έχει σαν αποτέλεσμα την φαγούρα. Για το κοκκίνισμα του δέρματος υπεύθυνη είναι η διαστολή των γύρω αγγείων, που προκαλείται από την ισταμίνη.

Τι πρέπει να κάνει κανείς σε τσιμπήματα κουνουπιών;

Το τσίμπημα του κουνουπιού αφήνει μια μικρή αίσθηση τσουξίματος στο δέρμα ενώ το "επίμαχο" σημείο γρήγορα κοκκινίζει και ελαφρά διογκώνεται. Παράλληλα, ο γνωστός κνησμός (φαγούρα) αρχίζει να ταλαιπωρεί το θύμα του κουνουπιού. Τα κουνούπια αφήνουν και κάποιες δικές τους πρωτεΐνες στο μέρος που τσιμπούν οι οποίες δημιουργούν και όλο τα πρόβλημα

Όσο περισσότερο ξύνομε τα τσιμπήματα τόσο αυξάνεται η πιθανότητα τραυματισμού της επιδερμίδας, της βακτηριδιακής επιμόλυνσης, να γίνουν πυώδη πληγές. «Επειδή η αίσθηση της φαγούρας παρουσιάζεται ιδιαίτερα στη ζέστη του κρεβατιού και κατά τη διάρκεια της νύχτας ελέγχουμε λιγότερο τις πράξεις μας, είναι συχνό φαινόμενο ότι μέχρι το πρωί έχουμε ματώσει με το ξύσιμο τα τσιμπήματα»

Να φροντίζουμε τα τσιμπήματα!

Τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται καμία αγωγή. Να πλύνετε την περιοχή με νερό και σαπούνι όσο το δυνατόν συντομότερα. Ένα επίθεμα με πάγο (τυλιγμένο σε πανί ή πλαστικό) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του οιδήματος. Εάν ο κνησμός είναι έντονος, η λήψη ενός αντιισταμινικού από το στόμα ή μια τοπική κορτιζονούχος αλοιφή θα βοηθήσουν. Μην ξύνετε τα σημεία των τσιμπημάτων γιατί θα προκληθούν μικροεξελκώσεις που μπορεί να επιμολυνθούν.

Πρακτικές οδηγίες για την ανακούφιση από τον κνησμό είναι το τρίψιμο της περιοχής του τσιμπήματος με ένα δισκίο ασπιρίνης.

Το ξύσιμο των βλαβών συνήθως οδηγεί σε δευτεροπαθή λοίμωξη της διαβρωμένης επιδερμίδας από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α και/ή χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο.

Θεραπεία:

Ορισμένα άτομα εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία στο τσίμπημα κουνουπιών και μπορεί να σχηματισθεί μικρή φυσαλίδα, μεγαλύτερο από το σύνηθες ερύθημα (κοκκινίλα) και εντονότερο πρήξιμο. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται επάλειψη τοπικά με κορτιζονούχο κρέμα και εάν απαιτηθεί λήψη αντιϊσταμινικών.

αντισταμινικά: χορηγούμε για λίγες μέρες αντισταμινικά για να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον έντονο κνησμό και να μειώσουμε την αλλεργική αντίδραση στο τσίμπημα.

κορτικοστεροειδή: τα τοπικά κορτίκοστεροειδή χορηγούμενα για σύντομο χρονικό διάστημα είναι χρήσιμα ειδικά στις έντονες κνησμώδεις φλεγμονώδεις βλάβες.

αντιμικροβιακοί παράγοντες: εάν υπάρχει δευτεροπαθής λοίμωξη, μπορούν να χορηγηθούν τοπικά αντιβιοτικά και εάν η λοίμωξη είναι εντεταμένη, τότε χορηγούμε το κατάλληλο αντιβιοτικό.

Τα αντιϊσταμινικά είναι ορθότερο να λαμβάνονται από το στόμα (σε χάπια ή σιρόπι ή σταγόνες) και όχι σε τοπική εφαρμογή με τη μορφή γέλης (ζελέ) ή κρέμας. Σπάνια μπορεί να απαιτηθεί κορτιζόνη από του στόματος, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για τσίμπημα από μεγάλη μύγα (τάβανος) επειδή εκεί η δερματική τοπική αντίδραση μπορεί να επιμείνει για μερικές ημέρες.

Εάν σχηματισθεί φυσαλίδα με υγρό, καλό είναι να μην την πειράζουμε και σπάσει διότι υπάρχει κίνδυνος επιμόλυνσης και τότε μόνο μπορεί να χρειασθούν αντιβιοτικά.

Σπανίως έχουν αναφερθεί περιπτώσεις αλλεργικού shock από τσίμπημα κουνουπιών. Εάν ένα άτομο αντιδρά υπερβολικά στο τσίμπημα κουνουπιών, δηλαδή με σχηματισμό μεγάλων φυσαλίδων κλπ, τότε πρέπει να ελεγχθεί για ενδεχόμενη διαταραχή του ανοσιακού του συστήματος.

*Dr Τάνια Βλαδένη

Δερματολόγος, Επιστημονικός συνεργάτης ΙΑΣΩ Παίδων