Είναι η εσωτερική υποτίμηση, όχι μόνο τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια

Τις τελευταίες ημέρες έχει επανέλθει στην επικαιρότητα το θέμα της άρσης της προστασίας των ακινήτων -και δη της πρώτης κατοικίας- από τις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς. Μάλιστα, πλέον η συγκεκριμένη συζήτηση διεξάγεται με όρους προειλημμένης απόφασης, με τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα να μας απειλεί ανοιχτά και δημοσίως ότι «θα καταρρεύσουν οι τράπεζες αν δεν απελευθερωθούν οι πλειστηριασμοί».

Το γιατί θα

καταρρεύσουν οι τράπεζες, που πρόσφατα ανακεφαλαιοποιήθηκαν με 37 δισ. και έχουν πάρει συνολικά πάνω από 150 δισ. ευρώ, είναι μια άλλη συζήτηση -που πρέπει να γίνει κάποια στιγμή.

Όμως, το ζήτημα των πλειστηριασμών δεν είναι μόνο τραπεζικό. Για την ακρίβεια, όπως παραδέχονται και παράγοντες της αγοράς και του τραπεζικού συστήματος, η απελευθέρωση των πλειστηριασμών δεν είναι κυρίως τραπεζικό θέμα, αλλά ολόκληρη οικονομική στρατηγική με σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά.

Πράγματι, τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών «μπάζουν», τα καθυστερούμενα και τα «κόκκινα» δάνεια συνεχίζουν να αυξάνουν, ενώ στο νέο έλεγχο, η Blackrock μπορεί να «ανακαλύψει» νέες επισφάλειες, νέες «μαύρες τρύπες» και νέες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης. Όμως, όλα αυτά θα μπορούσαν να τύχουν πολιτικών χειρισμών. Να υπάρξει, δηλαδή, μια πολιτική απόφαση από την πλευρά των δανειστών (αν και οι συνθήκες πράγματι δεν είναι ευνοϊκές για κάτι τέτοιο στην παρούσα συγκυρία) προκειμένου να μην απελευθερωθούν οι πλειστηριασμοί και υπάρξουν απρόβλεπτες και ραγδαίες πολιτικές παρενέργειες. Με τον ευρωπαϊκό Νότο σε άγρια ύφεση και πολιτική αστάθεια, το δίλημμα «ή αφήνετε στην άκρη τους πλειστηριασμούς ή στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής βρείτε τα με τον Τσίπρα» θα μπορούσε να αποτελεί ένα διαπραγματευτικό χαρτί της παρούσης κυβέρνησης.

Στρατηγική με βάθος

Γι’ αυτό ακριβώς, όλα δείχνουν ότι το θέμα δεν είναι κυρίως τραπεζικό, αλλά θέμα στρατηγικής. Πώς ακριβώς, δηλαδή, βλέπει την Ελλάδα το Βερολίνο και το ΔΝΤ σε 5 ή 10 χρόνια από σήμερα. Ευθύς εξαρχής, από την πρώτη, αποφράδα, μέρα που η Ελλάδα αναγκάστηκε να προσφύγει στον τριμερή μηχανισμό στήριξης, ήταν σαφές ότι οι δανειστές προωθούσαν τη στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης. «Θα φτωχύνετε», μας έλεγαν, «καλό κουράγιο», μας εύχονταν, «ζούσατε πάνω από τις δυνάμεις σας», επαναλάμβαναν.

Η λογική είναι απλή: αφού πέφτουν οι μισθοί για χάρη της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας (μια και το μοντέλο που έχει επιλεγεί είναι αυτό της «κινεζοποίησης»), πρέπει να πέσουν και οι τιμές και οι αξίες. Όμως, ενώ οι μισθοί έχουν όντως πέσει, η ανεργία αποτελεί εθνικό εφιάλτη και η ύφεση κατασπαράζει τα πάντα στην πραγματική οικονομία, οι τιμές των ακινήτων έχουν μεν μειωθεί, αλλά όχι ανάλογα με τις αποδοχές των εργαζομένων, τις συντάξεις των απομάχων και το βιοτικό επίπεδο όλων μας. Να είναι η επιμονή του Έλληνα να έχει το δικό του «κεραμίδι»; Να είναι η στροφή στο δόγμα «κανείς δεν έχασε αγοράζοντας γη»; Σε κάθε περίπτωση, μόνο όσοι είναι τραγικά εξαθλιωμένοι πουλούν ακίνητα ή νοικιάζουν σε εξευτελιστικές τιμές την περιουσία τους. Οι περισσότεροι προτιμούν να τα έχουν κλειστά και, σε κάθε περίπτωση, δεν δέχονται να πουλήσουν 120.000 ευρώ ένα σπίτι που αγόρασαν -με δάνειο, σε πολλές περιπτώσεις- 220.000 ευρώ.

Έτσι, η τρόικα πιέζει για τον «άγριο» τρόπο: να βγουν 50.000 σπίτια στο σφυρί, να πουληθούν σε εξευτελιστικές τιμές και να πιεστεί βίαια προς τα κάτω η αγορά ακινήτων και συνολικά οι αξίες σε γη και ακίνητα. Ίσως αυτό περιμένουν και οι επενδυτές, οι οποίοι αρνούνται να έρθουν στην Ελλάδα, παρά τις εκκλήσεις της κυβέρνησης και τα καλά λόγια των ξένων.

Όμως, αν βγουν 50.000 σπίτια στο σφυρί, οι επενδυτές δεν θα προλάβουν να έρθουν. Έπειτα από 6-7 χρόνια ύφεσης, η Ελλάδα και η κοινωνία δεν αντέχει φαινόμενα ξεσπιτωμένων και ανθρώπων που κοιμούνται στα παγκάκια. Και τότε, αν γίνει κάτι τέτοιο, τότε η κοινωνία θα φτάσει στο σημείο-μηδέν. Και δε θα έχει σημασία τίποτα. Ούτε καν η παραμονή στο ευρώ, δυστυχώς…