Γ. Στουρνάρας: Πιθανότερο το σενάριο των τριών μειώσεων των επιτοκίων μέσα στο 2024

O Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, σε συνέντευξή του στο Liberal εστίασε στη μείωση των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στην πορεία της ελληνικής οικονομίας και στο χρέος των ΗΠΑ.

Τι συμβαίνει με τον πληθωρισμό

Συγκεκριμένα, ο Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε ότι «τα τελευταία χρόνια, οι αιτίες του πληθωρισμού είναι εντελώς διαφορετικές ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρωζώνη. Η ανάπτυξη των ΗΠΑ διατηρείται ψηλά καταρχήν λόγω του πολύ μεγάλου δημοσιονομικού πακέτου, το οποίο δεν έχει η Ευρώπη, και κατά δεύτερον επειδή είναι ένας καθαρός εξαγωγέας ενέργειας, όταν η ΕΕ είναι εισαγωγέας και κυρίως πιέσθηκε πολύ στην ενεργειακή κρίση, ειδικά σε ότι αφορά το φυσικό αέριο.

Στην περίπτωση της Ευρωζώνης, συνεχίζουμε να έχουμε μια πολύ πιο αδύναμη οικονομία, αναπτυσσόμαστε μετά βίας με ρυθμό λίγο πάνω από το 0% και μπορεί τα στοιχεία που δημοσίευσε τη Τρίτη η Eurostat να ήταν πιο αισιόδοξα, αλλά συνεχίζουμε να διαφέρουμε πολύ από την Αμερική.

Επομένως, στην Ευρωζώνη θα προχωρήσουμε σε μείωση επιτοκίων τον Ιούνιο και αναλόγως των στοιχείων που θα προκύψουν για την πορεία του πληθωρισμού, είναι πιθανό να δούμε ακόμη μια μείωση τον Ιούλιο. Μετά το καλοκαίρι, βλέπουμε πάλι.

Όμως, είναι γεγονός ότι τα προχθεσινά στοιχεία της Eurostat καθιστούν πλέον πιθανότερες τρεις μειώσεις αντί για τέσσερις, μέσα στο 2024. Αναφέρομαι κυρίως στα στοιχεία που αφορούν στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρωζώνης».

Πιθανό το σενάριο των τριών μειώσεων των επιτοκίων το 2024

Όσον αφορά στη δήλωση του Γερμανού κεντρικού τραπεζίτη, Γιόακιμ Νάγκελ, που είπε ότι ακόμη και αν δούμε μειώσεις επιτοκίων τον Ιούνιο, να μην περιμένουμε για τη συνέχεια ένα μπαράζ επιθετικών μειώσεων, ο κ. Σουρνάρας δήλωσε: «Κανείς δεν μίλησε για μπαράζ επιθετικών μειώσεων. Άπαξ όμως και ξεκινήσουμε τις μειώσεις των επιτοκίων και ο πληθωρισμός συνεχίσει να εξελίσσεται σύμφωνα με τις τελευταίες μας προβλέψεις, δεν πρέπει να τις σταματήσουμε μέχρι να φτάσουμε στο επιτόκιο ισορροπίας. Πιστεύω ότι θα δούμε το κόστος χρήματος να πέφτει σημαντικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα φτάσει εκεί που ήταν πριν την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία».

Σχετικά με τις τέσσερις διαδοχικές μειώσεις των επιτοκίων, τις οποίες είχε προβλέψει τόνισε ότι: «Μετά τις προχθεσινές ανακοινώσεις της Eurostat, αναλύσαμε στην Τράπεζα της Ελλάδος τα στοιχεία για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό της Ευρωζώνης. Με βάση τα στοιχεία αυτά θεωρούμε πλέον ως πιο πιθανό σενάριο τις τρεις μειώσεις επιτοκίων μέσα στο 2024. Τα στοιχεία που ανακοίνωσε προχθές η Eurostat για τον πληθωρισμό τον Απρίλιο, ο οποίος παρέμεινε σταθερός στο 2,4% όπως και το Μάρτιο, είναι συνεπή με τις προβλέψεις που είχαμε κάνει ως ΕΚΤ τον Μάρτιο.

Η οικονομική ανάπτυξη, ωστόσο, εξελίσσεται θετικότερα. Τα στοιχεία του πρώτου τρίμηνου για την ανάπτυξη αποτέλεσαν θετική έκπληξη. Εάν αυτός ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης συνεχιστεί, τότε είναι πιθανόν η αύξηση των τιμών καταναλωτή να είναι οριακά μεγαλύτερη από τις προβλέψεις μας του Μαρτίου, χωρίς όμως να διακυβεύεται ο στόχος του 2% στα μέσα του 2025».

Επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας

Σύμφωνα με το Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος τα τελευταία χρόνια καταγράφεται πραγματική σύγκλιση με την Ευρωζώνη. Το 2021 η Ελλάδα αναπτύχθηκε με ρυθμό 8,4% έναντι 5,9% της Ευρωζώνης. Το 2022, η χώρα μας αναπτύχθηκε με 5,6% έναντι 3,4% της Ευρωζώνης. Το 2023 η ανάπτυξη αυξήθηκε 2% στην Ελλάδα, έναντι 0,4 % στην Ευρωζώνη. Το 2024 προβλέπεται αύξηση 2,3 % στην Ελλάδα, έναντι 0,6% στην Ευρωζώνη και το ίδιο προβλέπουμε και για τα επόμενα χρόνια.

«Συγκλίνουμε δηλαδή σε πραγματικούς όρους. Αρκεί για τα επόμενα 20 χρόνια να ”κρατήσουμε” ένα μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 1,5% υψηλότερο από τον αντίστοιχο της Ευρωζώνης. Εφόσον αυτό συνεχιστεί στην επόμενη 20ετία, τότε θα έχουμε ξεπεράσει οριακά το 90% του μέσου όρου του κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ευρωζώνης», συμπλήρωσε.

Ο ρόλος των παραγωγικών επενδύσεων στην Ελλάδα

Οι ιδιωτικές επενδύσεις αυξάνονται και αφορούν πλέον και παραγωγικούς τομείς, όπως η αντικατάσταση παλαιού μηχανολογικού εξοπλισμού στη βιομηχανία και η αγορά νέου. Ωστόσο, υπάρχουν τομείς, όπως τα τρόφιμα και τα φάρμακα, όπου παράγουμε και εξάγουμε ακόμη και σε δυτικές χώρες. Δεν είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα δεν παράγει και δεν εξάγει προϊόντα τεχνολογίας απλώς ακόμη δεν έχει επιτευχθεί το κρίσιμο μέγεθος ώστε οι παραγωγικές επενδύσεις να δίνουν τον τόνο στην οικονομία.

Ο Γιάννης Στουρνάρας δήλωσε αισιόδοξος ότι αυτό κάποια μέρα θα συμβεί. Σύμφωνα με τον ίδιο πρέπει να συνεχιστεί όσο πιο δυναμικά γίνεται η αύξηση των εξαγωγών, ώστε να υποκατασταθούν επιτέλους μέρος από τις εισαγωγές.

«Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών έκλεισε πέρυσι στο 6,4% του ΑΕΠ, χρειάζεται αρκετή δουλειά εδώ. Δεν είναι λογικό, για παράδειγμα, να συνεχίζουμε να εισάγουμε αγροτικά προϊόντα σε τόσο μεγάλες ποσότητες, πρέπει να δούμε για παράδειγμα πως θα αναπτύξουμε μαζικά θερμοκήπια στην Ελλάδα. Στη μεγάλη εικόνα, αυτή που αφορά το αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας, πολύ σωστά ισχυρίζονται αρκετοί ότι συνεχίζουμε να στηριζόμαστε κατά περίπου 70% στην ιδιωτική κατανάλωση, όταν η υπόλοιπη Ευρωζώνη κινείται στο 50%-52%.

Δεν έχει αλλάξει και πολύ το ποσοστό αυτό σε σχέση με την περίοδο πριν από τη μεγάλη δεκαετή κρίση. Σαφώς χρειαζόμαστε μετατόπιση πόρων από την κατανάλωση προς την ιδιωτική και τη δημόσια αποταμίευση. Δεν θα δούμε τη μεγάλη αύξηση των επενδύσεων που επιδιώκουμε, εφόσον δεν καταφέρουμε μια μεγάλη αύξηση των αποταμιεύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ. Εάν δεν συμβεί αυτό, δηλαδή η μετατόπιση πόρων από την κατανάλωση προς την αποταμίευση, τότε το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών θα συνεχίσει να αποτελεί εμπόδιο για την επίτευξη υψηλού ποσοστού επενδύσεων στην Ελλάδα», συνέχισε ο κ. Στουρνάρας.

Η εξάρτηση από τη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού

Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα δεν υπάρχει μονοκαλλιέργεια του τουρισμού στην Ελλάδα. Ασφαλώς και ο τουρισμός, όπως και η ναυτιλία κατέχουν σημαντικό τμήμα στις εξαγωγές υπηρεσιών, αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Εξάγουμε και προϊόντα μεταποίησης, όπως φάρμακα και κατεργασμένα τρόφιμα, τα οποία ανήκουν τουλάχιστον στην κατηγορία της μέσης τεχνολογίας. Παράλληλα, έχει επιτευχθεί πολύ σημαντική πρόοδος στις ΑΠΕ που υποκαθιστούν ορυκτά καύσιμα. «Αυτό που απλώς χρειάζεται η Ελλάδα είναι να επιταχυνθεί σημαντικά η αλλαγή του αναπτυξιακού προτύπου, να ανοίξουμε πιο γοργό βηματισμό ως προς τη σταδιακή μετατόπιση που παρατηρείται από το 2010 και μετά, προς διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες».

Τι θα συμβεί με το Ταμείο Ανάκαμψης, όταν η δυναμική του ελληνικού «ελατηρίου» θα έχει εξαντληθεί

Η Ελλάδα έχει ορισμένες πολύ θετικές προϋποθέσεις αφού το χρέος της είναι ρυθμισμένο για πολλά ακόμη χρόνια. Την ίδια στιγμή διαθέτει πολλά ακόμη κεφάλαια από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης και διάγει περίοδο πολιτικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Η Ελλάδα διαθέτει ένα σημαντικό παράθυρο ευκαιρίας, το οποίο δεν πρέπει επουδενί να χαθεί. «Επαφίεται αποκλειστικά σε εμάς να συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις, ούτως ώστε να βελτιωθεί η διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, δηλαδή να μειώσουμε επιτέλους τις καθυστερήσεις στην απονομή Δικαιοσύνης, να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα στην αγορά εργασίας ώστε οι επιχειρήσεις να βρίσκουν εργαζόμενους με τις κατάλληλες δεξιότητες και φυσικά να αρχίσει η Παιδεία μας να παράγει εργαζόμενους, τους οποίους να απορροφά η αγορά. Ταυτόχρονα με αυτά, πρέπει να πετυχαίνουμε κάθε χρόνο πρωτογενή πλεονάσματα τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ. Αυτή είναι η απλή συνταγή», εξηγεί ο Γιάννης Στουρνάρας.

Η απόκλιση μεταξύ εκταμιεύσεων και συνολικού προϋπολογισμού των εγκεκριμένων επενδυτικών έργων στο Ταμείο Ανάκαμψης

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις του Ταμείο Ανάκαμψης και μπορεί να αντιμετωπίζει προβλήματα, αλλά το ίδιο συμβαίνει και με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Στην περίπτωση της χώρας μας τα προβλήματα είναι τα γνωστά, αυτά που αφορούν τη χαμηλή αποτελεσματικότητα τομέων του Δημοσίου, αλλά και των επιχειρήσεων. Ασφαλώς και πρέπει να αντιμετωπιστούν ώστε οι πόροι να εκταμιευτούν εντός των χρονικών πλαισίων. Αναφέρομαι κυρίως στις επιχορηγήσεις, καθώς για τα δάνεια οι χρονικοί περιορισμοί είναι πιο χαλαροί.

Τέλος, όσον αφορά στο τι τον ανησυχεί περισσότερο, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος δήλωσε: «Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στη γειτονιά μας, οι οποίες δημιουργούν πολύ μεγάλη αβεβαιότητα, και η δημοσιονομική κατάσταση στις ΗΠΑ. Καταρχήν, αυτός ο διπλός πόλεμος που μαίνεται στη Μ. Ανατολή και στην Ουκρανία είναι ένα τόξο στη μέση του οποίου βρίσκεται η Ελλάδα. Δύο ασύμμετρες απειλές για τις οποίες δεν διαφαίνεται κάποιος οδικός χάρτης αποκλιμάκωσης της κρίσης.

Αναφέρομαι όμως και στα ευρύτερα γεωπολιτικά θέματα, όπως ο μεγάλος εμπορικός ”πόλεμος” μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, που επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία και δημιουργεί τάσεις στασιμοπληθωρισμού. Με ανησυχεί ιδιαίτερα η τρέχουσα δημοσιονομική κατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, κυρίως λόγω του κυρίαρχου ρόλου του δολαρίου στην παγκόσμια οικονομία. Ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, Ζισκάρ Ντ’ Εστέν, είχε μιλήσει για το ”υπερβολικό προνόμιο του δολαρίου” στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό όμως το προνόμιο πρέπει να συνοδεύεται και από υποχρεώσεις. Η κυριότερη είναι η βιωσιμότητα του αμερικανικού δημοσίου χρέους. Εάν αυτή διαταραχθεί, τότε θα δούμε προβλήματα χρηματοπιστωτικής σταθερότητας σε όλο το πλανήτη», κατέληξε.