Διαστάσεις πανδημίας παίρνει το φαινόμενο λογοκρισίας παιδικών βιβλίων στην Αμερική

Τι συμβαίνει άραγε, στην Αμερική και λογοκρίνονται ολοένα και περισσότερο λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά και νέους; Ο ρόλος και το περιεχόμενο που αφορούν την παιδική λογοτεχνία, είναι ένα ζήτημα που χρονολογείται και έχει απασχολήσει γονείς, εκπαιδευτικούς και ακαδημαϊκούς εδώ και δεκάδες χρόνια. 

Πρόκειται για τη χρόνια διαμάχη μεταξύ των εκπαιδευτικών ρευμάτων με τα οποία προσεγγίζουν με τον έναν ή τον άλλον τόπο τη σχέση μεταξύ λογοτεχνίας και παιδιού. Έχουν συγκροτηθεί κυρίως ιδιωτικοί φορείς και ομάδες που, εστιάζουν στην αρνητική κριτική και λογοκρισία παιδικών αναγνωσμάτων

αντί να  επενδύουν στην ανάδειξη της ανάγνωσης και του βιβλίου αυτού καθ΄ αυτού. Συνήθως, όπως έχει δείξει η ιστορία της λογοτεχνικής παραγωγής, τα αναγνώσματα που δέχονται τα περισσότερα ‘’πυρά’’ είναι βιβλία που ‘’σφραγίζονται’’ ως αντικρουόμενα με τις δεδομένες ηθικές αξίες. Η δυναμική εκφραστικότητα των χαρακτήρων, η προσέγγιση ζητημάτων που έως τώρα θεωρούνταν ταμπού (φύλο, απώλεια, πένθος, πόλεμος, ρατσισμός), το ελεύθερο λεξιλόγιο, το το περιεχόμενο κ.α., αποτελούν μερικά από αυτά που ιντριγκάρουν τις συντηρητικές  παρατάξεις ωθώντας τις στον πόλεμο εναντίων των βιβλίων με σκοπό τη διακοπή συγκεκριμένων εκδόσεων, ακόμη και αμαύρωσης συγγραφέων και εικονογράφων. Κατά την περίοδο 2021-2022 απαγορεύτηκαν 2.500 βιβλία και αυτό είχε επιπτώσεις σε 1.300 συγγραφείς και περί τους 260 εικονογράφους.

Η τάση αυτή έχει τροφοδοτηθεί κυρίως λόγω της έκρηξης προοδευτικών αναγνωσμάτων και δευτερευόντως δε, της ευρύτερης συντηρητικοποίησης της κοινωνίας στην Αμερική αλλά και στην Ευρώπη. Ο Jon Anderson, πρόεδρος και εκδότης του παιδικού τμήματος του εκδοτικού Simon & Schuster και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Συνασπισμού κατά της Λογοκρισίας (NCAC) επισήμανε πως το φαινόμενο αυτό λαμβάνει τις διαστάσεις μιας πανδημίας.  Η ελευθερία συγγραφής και έκδοσης βιβλίου είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, όπως επίσης και το δικαίωμα στην ελεύθερη πρόσβαση σε αυτά.

Πάγιος προβληματισμός, της ακαδημαϊκής και λογοτεχνικής κοινότητας είναι εάν τα παιδικά βιβλία θα πρέπει να έχουν καθαρά διδακτικό σκοπό, ή εάν θα πρέπει να έχουν και έναν πιο ελεύθερο προσανατολισμό, αυτό της διασκέδασης και της ευχαρίστησης χωρίς τον βομβαρδισμό ‘’πρέπει’’, ‘’ καλό είναι να κάνουμε’’ και πάει λέγοντας… Να σημειωθεί πως συνήθως η λογοκρισία βαραίνει βιβλία που θεωρούνται ως ανήθικα και ακατάλληλα αλλά όχι βιβλία που αφορούν την κατήχηση σε κάποιο θρησκευτικό δόγμα ή στερεότυπα που αφορούν καταπιεστικές συμπεριφορές.

Το μεγαλύτερο όπλο κατά της λογοκρισίας, είναι τα ίδια τα παιδιά. Ο Εθνικός Συνασπισμός κατά της Λογοκρισίας ενημερώνει συστηματικά τις σχολικές κοινότητες. Τα παιδιά πρέπει να βλέπουν τον εαυτό τους στα βιβλία και οφείλουν να έχουν πρόσβαση σε μια ποικιλία ιστοριών σεναρίων και προοπτικών που τα βοηθούν να κατανοήσουν τον κόσμο γύρω τους, να τον περιεργαστούν και να τον απολαύσουν όπως μονάχα οι λέξεις και η φαντασία μπορούν να εγγυηθούν.