Μπορεί ο Πούτιν να τιμωρηθεί από δικαστήριο για τον πόλεμο στην Ουκρανία;

Ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ICC) στη Χάγη ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει έρευνα για πιθανά εγκλήματα πολέμου ή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στην Ουκρανία. Ένα μεγάλο ερώτημα, όμως, προκύπτει: Πόσο πιθανό είναι ο Πούτιν ή άλλοι Ρώσοι πολιτικοί ή στρατιωτικοί ηγέτες να προσαχθούν στη δικαιοσύνη και ποια είναι τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν για να συμβεί κάτι τέτοιο;

Ο Καρίμ Χαν δήλωσε ότι παρόλο που η Ουκρανία δεν ήταν μέλος του ΔΠΔ (Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο), είχε αναθέσει

τη δικαιοδοσία στο δικαστήριο. Είπε ότι υπάρχουν λόγοι για την έναρξη έρευνας με βάση μια προηγούμενη προκαταρκτική έρευνα για την Κριμαία και το Ντονμπάς που δημοσιεύτηκε πέρυσι, και για τα τρέχοντα γεγονότα στην Ουκρανία.

«Έχω ήδη αναθέσει στην ομάδα μου να διερευνήσει όλα τα αποδεικτικά στοιχεία», είπε ο Χαν, Βρετανός δικηγόρος.

Συνεχή πλήγματα σε Κίεβο, Χάρκοβο, Μαριούπολη- Ξεπέρασαν το 1 εκατ. οι πρόσφυγες- Η σοκαριστική στιγμή που δέχθηκε πυρά το ελληνικό κονβόι

Tο Διεθνές Δικαστήριο ξεκίνησε την έρευνα

Αποκάλυψε, επίσης, ότι θα μπορούσε να πάει στους δικαστές του ΔΠΔ για να εγκρίνουν την έρευνα, αλλά θα ήταν πιο γρήγορο εάν ένα κράτος μέλος του ΔΠΔ παρέπεμπε την υπόθεση στο γραφείο του, «κάτι που θα μας επέτρεπε να προχωρήσουμε ενεργά και άμεσα στις ανεξάρτητες και αντικειμενικές έρευνες του γραφείου».

Νωρίτερα την ίδια ημέρα, η Λιθουανία είχε καλέσει το ΔΠΔ να ξεκινήσει έρευνα για πιθανά εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία στην Ουκρανία.

Η πρωθυπουργός της Λιθουανίας, Ingrida Simonyte, δήλωσε στην Washington Post: «Αυτό που κάνει ο Πούτιν είναι απλώς ένας φόνος και τίποτα άλλο, και ελπίζω ότι θα τον δούμε στο δικαστήριο της Χάγης».

Με την αύξηση των στοιχείων για τη χρήση πυρομαχικών σε ουκρανικές πόλεις και την ισοπέδωση κτιρίων και κατοικιών στο Χάρκοβο ειδικότερα, η κυβέρνηση στο Κίεβο προετοιμάζει επίσης μια υπόθεση κατά της Μόσχας με σκοπό να παραπεμφθεί στη Χάγη.

Η Ουκρανία έχει παραπέμψει επίσης τη Ρωσία στο Διεθνές Δικαστήριο της Δικαιοσύνης (ICJ) επειδή εξαπέλυσε εισβολή με το πρόσχημα ψευδών ισχυρισμών για γενοκτονία που διαπράχθηκε κατά των Ρωσόφωνων της χώρας.

Ακόμη και πριν από την ανακοίνωση του Χαν, αρκετές ομάδες είχαν αρχίσει να συγκεντρώνουν αποδεικτικά στοιχεία εγκλημάτων πολέμου για χρήση για μελλοντικές δίκες στο ΔΠΔ ή αλλού.

Ο Έλιοτ Χίγκινς, ιδρυτής του ερευνητικού πρακτορείου δημοσιογραφίας Bellingcat, είπε ότι η ομάδα του συνεργάζεται με άλλους οργανισμούς για να συλλέξει στοιχεία που θα γίνουν δεκτά στο δικαστήριο.

Η ιστορία των Ρωσο-Ουκρανικών σχέσεων

«Εργαζόμαστε σε ζητήματα που σχετίζονται με τη λογοδοσία χρησιμοποιώντας αποδεικτικά στοιχεία ανοιχτού κώδικα για μεγάλο χρονικό διάστημα, επομένως είμαστε πολύ εξοικειωμένοι με τις ανάγκες των ενδιαφερομένων όπως το ICC», είπε ο Χίγκινςs.

«Στόχος μας θα είναι τότε να καταστήσουμε αυτά τα δεδομένα διαθέσιμα σε οποιαδήποτε διαδικασία λογοδοσίας που θέλει να τα χρησιμοποιήσει. Στόχος μας είναι να έχουμε, τουλάχιστον, δεδομένα ημερομηνίας και γεωγραφικής θέσης και στη συνέχεια να εργαστούμε για να προσθέσουμε άλλα δεδομένα, όπως τον τύπο της παραβίασης που τεκμηριώθηκε, τα πυρομαχικά που εμφανίζονται σε βίντεο κ.λπ.».

Ο προκάτοχος του Χαν ως εισαγγελέας του ΔΠΔ, Φάτου Μπενσούντα, ανακοίνωσε το 2020 ότι υπήρχαν αρκετά στοιχεία από τη σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία και την Κριμαία για να ξεκινήσει έρευνα, αλλά οι δικαστές του ΔΠΔ δεν έδωσαν την έγκρισή τους.

Ο Μπόσκο αποκάλυψε, επίσης, ότι μετά την υποβολή της Λιθουανίας, ο Χαν δεν θα χρειαστεί να ζητήσει την έγκριση των δικαστών για να ξεκινήσει μια νέα έρευνα και έτσι θα μπορούσε να κινηθεί γρήγορα για να ξεκινήσει την διερεύνηση.

Μπορεί να δικαστεί ο Πούτιν; Τι ορίζει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο;Ο Χαν είπε ότι, καθώς η Ουκρανία δεν ήταν συμβαλλόμενο μέρος στο καταστατικό της Ρώμης που ίδρυσε το ΔΠΔ, δεν μπορούσε να παραπέμψει η ίδια τα εικαζόμενα εγκλήματα, αλλά είχε αποδεχτεί δύο φορές τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου, μεταξύ άλλων όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Κριμαία το 2014 και στη δεύτερη περίπτωση είχε αποδεχθεί τη δικαιοδοσία «σε αορίστου χρόνου». Επομένως, η Ουκρανία δεν μπορεί να παραπέμψει η ίδια τα εικαζόμενα εγκλήματα, αλλά το ΔΠΔ έχει δικαιοδοσία για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο έδαφός της.Η Ρωσία αποχώρησε από το ΔΠΔ το 2016 αφού το δικαστήριο δημοσίευσε μια έκθεση που χαρακτηρίζει τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας ως κατοχή. Εκ πρώτης όψεως, η απόδειξη ότι η Ρωσία έχει διαπράξει το έγκλημα της επιθετικότητας θα φαινόταν απλή. Ωστόσο, εάν ένα κράτος δεν είναι μέρος στο ΔΠΔ, τα άτομα του δεν μπορούν να διωχθούν από το δικαστήριο για αυτό το συγκεκριμένο αδίκημα. Η μόνη εξαίρεση είναι ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μπορεί να παραπέμψει ένα μη συμβαλλόμενο μέρος στο ΔΠΔ για το έγκλημα της επίθεσης, αλλά η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του συμβουλίου, έχει δικαίωμα βέτο, οπότε αυτό δεν θα συμβεί.Είναι πολύ πιο δύσκολο να συνδεθεί ένας πολιτικός ηγέτης απευθείας με εγκλήματα πολέμου ή κατά της ανθρωπότητας που διαπράττονται από ένοπλες δυνάμεις – όπως απαιτείται για αυτά τα δύο αδικήματα– παρά για το πιο γενικό αδίκημα του εγκλήματος της επίθεσης. Ακόμα κι αν ο Πούτιν κατηγορείτο, θα έπρεπε να συλληφθεί σε ένα κράτος που –σε αντίθεση με τη Ρωσία– αποδέχεται τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.Τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να διώκουν άτομα ανεξαρτήτως της ιθαγένειάς τους και όπου έχει διαπραχθεί αδίκημα, εάν έχουν θεσπίσει τους λεγόμενους νόμους της οικουμενικής δικαιοδοσίας. Ακόμα και η Ρωσία έχει νόμους οικουμενικής δικαιοδοσίας. Ωστόσο, ακόμη και αν υπήρχε μια προσπάθεια επίκλησης της οικουμενικής δικαιοδοσίας για έναν άλλο αρχηγό κράτους, θα εξακολουθούσε να υπάρχει το σημαντικό εμπόδιο να συλληφθεί ο Πούτιν και να παραπεμφθεί σε δίκη. Αυτό πιθανότατα θα απαιτούσε την απομάκρυνσή του από το αξίωμα και στη συνέχεια την έκδοσή του από ένα νέο ρωσικό καθεστώς με πιο εγκάρδιες σχέσεις με τη διεθνή κοινότητα.

2 ντοκιμαντέρ για να δεις και να καταλάβεις καλύτερα τι γίνεται αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία

Ποια αδικήματα διώκονται από το ΔΠΔ;

Υπάρχουν τέσσερα αδικήματα που διώκει το ΔΠΔ: εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, γενοκτονία και έγκλημα επίθεσης.

Τα εγκλήματα πολέμου περιλαμβάνουν σκόπιμη δολοφονία, εκούσια πρόκληση μεγάλου πόνου, εκτεταμένη καταστροφή και κατάχρηση της περιουσίας, καθώς και σκόπιμη στόχευση αμάχου πληθυσμού ή αντικειμένων – κτηρίων.

Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας περιλαμβάνουν τη δολοφονία «που διαπράχθηκε ως μέρος μιας εκτεταμένης ή συστηματικής επίθεσης που στρέφεται εναντίον οποιουδήποτε άμαχου πληθυσμού».

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Μπορεί ο Πούτιν να τιμωρηθεί από δικαστήριο για τον πόλεμο στην Ουκρανία; εμφανίζεται στο iPop.