Το πόκερ των ισχυρών με μπαλαντέρ το ελληνικό χρέος (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Συμβιβασμοί σε τρία διαφορετικά επίπεδα μεταξύ των μεγάλων παικτών όπως η Γερμανία, το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ φαίνεται ότι είναι απαραίτητοι για να κλείσει το ζήτημα του ελληνικού χρέους και να ολοκληρωθεί η συνολική συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές.

Το βασικό εμπόδιο είναι η διαφωνία μεταξύ ΔΝΤ και Γερμανίας για το πόσο συγκεκριμένη θα είναι η απόφαση για το χρέος.

Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών θα προτιμούσε να περιοριστεί η “λύση” σε μια αναφορά – πολιτική δέσμευση του Eurogroup ότι εάν το πρόγραμμα για την Ελλάδα ολοκληρωθεί επιτυχώς το 2018 θα εφαρμοστούν μέτρα ελάφρυνσης. Τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να περιγραφούν από το Eurogroup, αφού είναι ήδη προσδιορισμένα. Πρόκειται για επιμήκυνση των δανείων, νέα περίοδο χάριτος, επιστροφή των κερδών που έχουν οι κεντρικές τράπεζες και η ΕΚΤ από ελληνικά ομόλογα που δεν κουρεύτηκαν (τα οποία είχαν αγοράσει μισοτιμής, αλλά το ελληνικό Δημόσιο τα εξοφλεί στο ακέραιο στη λήξη τους), καθώς και την κατάργηση ενός “καπέλου” 2% που προβλεπόταν για κάποια δάνεια του 2012.

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι μια τέτοια γενική περιγραφή δεν γίνεται αποδεκτή από το ΔΝΤ, το οποίο έχει ζητήσει πολύ δραστικές και συγκεκριμένες παρεμβάσεις, ήτοι: περίοδο χάριτος στις πληρωμές έως το 2040, επιμήκυνση δανείων έως το 2070 και “οροφή” 1,5% στα επιτόκια για 30 χρόνια.

Το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, μέσω διαρροών στο γερμανικό Τύπο είχε επισημάνει ότι το όριο στα επιτόκια είναι απαράδεκτο διότι θα είχε κόστος στο γερμανικό προϋπολογισμό.

Οι διαρροές αυτές έδωσαν το στίγμα της ουσιαστικής διαφωνίας με το ΔΝΤ, αν και σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές η συζήτηση για τα επιτόκια δεν είναι ουσιαστική, αφού έτσι κι αλλιώς για ένα μεγάλο μέρος του χρέους ο ESM έχει ήδη συνάψει συμφωνίες ανταλλαγής επιτοκίων που διασφαλίζουν χαμηλό κόστος χρήματος στο πλαίσιο των “βραχυπρόθεσμων” μέτρων για το χρέος που εφαρμόστηκαν μετά την πρώτη αξιολόγηση.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, σημαντικές διαφωνίες υπάρχουν και στο εσωτερικό της γερμανικής πολιτικής σκηνής, όπως φάνηκε άλλωστε και από τις πληροφορίες που ήρθαν στο φως για τις πιέσεις των Σοσιαλδημοκρατών προκειμένου να καμφθούν οι σκληρές θέσεις του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αλλά και η παρέμβαση της Άνγκελας Μέρκελ ύστερα από την επικοινωνία του Αλέξη Τσίπρα με την Γερμανίδα καγκελάριο.

Το ελληνικό ζήτημα βρίσκεται πλέον στην καρδιά της γερμανικής προεκλογικής καμπάνιας και μένει να φανεί ποια θα είναι η τελική θέση της κυβέρνησης στο ζήτημα του χρέους.

Το τρίτο επίπεδο στο οποίο παίζεται το παιχνίδι του χρέους είναι το εσωτερικό του ΔΝΤ και η θέση της κυβέρνησης Τραμπ στο ζήτημα.

Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ μέχρι τώρα έχει περιοριστεί σε τυπικές δηλώσεις, με τις οποίες επαναλαμβάνει τη θέση του Ταμείου υπέρ της αναδιάρθρωσης του χρέους. Υποτίθεται ότι η ισχυρή κυρία του Ταμείου μπορεί να δείχνει μια πιο πολιτική ματιά στα πράγματα, ενώ θεωρείται επίσης ότι λαμβάνει υπ΄όψιν της και τις ανάγκες της Γερμανίδας καγκελαρίου, με την οποία άλλωστε μοιράζονται παρόμοιες απόψεις σε θέματα ελεύθερου εμπορίου και παγκοσμιοποίησης.

Όμως στα θέματα αυτά ακριβώς υπάρχει η διαφοροποίηση της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία έχει αναδείξει τις εμπορικές σχέσεις με τη Γερμανία σε υπ΄αριθμόν ένα πρόβλημα και δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήσει το ελληνικό ζήτημα ως αφορμή για να πιέσει το Βερολίνο. Άλλωστε είναι αρκετές οι κυβερνήσεις χωρών μελών του ΔΝΤ, κυρίως εκείνες των αναδυομένων οικονομιών, που εκφράζουν αντιρρήσεις για τη συμμετοχή του Ταμειου στη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών κρατών.

Δεν αποκλείεται, επομένως, ο συμβιβασμός όλων των πλευρών στο ζήτημα του χρέους να αποδειχθεί ιδιαίτερα περίπλοκη και χρονοβόρα υπόθεση.