Τα όρια της κόντρας Μέρκελ-Τραμπ

Μετά το κάλεσμα της Άνγκελα Μέρκελ για περισσότερη ευρωπαϊκή αυτονομία, ο πρόεδρος Τραμπ απάντησε στην καγκελάριο με ένα tweet σχετικό με τις δαπάνες του ΝΑΤΟ και τη γερμανική απόκλιση από τους στόχους.

Η ένταση στη ρητορική ανέβηκε , αλλά ποια είναι η πραγματική σημασία των εξελίξεων στην πράξη; Όπως σχολιάζουν οι New York Times,

δεν υπάρχει μεγάλο περιθώριο για αλλαγές, τουλάχιστον όχι άμεσες, και τουλάχιστον όχι μεγάλες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι συνηθισμένη σε υψηλές ταχύτητες, όπως δείχνει η στρατιωτική της ένωση, ή ακόμα και το Brexit, όπου μάλιστα επιδιώκει μια άμεση λύση.

Η ανάλυση που φιλοξενεί η εφημερίδα τονίζει δύο σημαντικά στοιχεία σε σχέση με τα σχόλια της Γερμανίδας καγκελάριου: Το ένα είναι η συσπείρωση δυνάμεων γύρω από το ιδανικό της ευρωπαϊκής ενοποίησης, την περίφημη περισσότερη Ευρώπη.

Το άλλο είναι οι ευρωπαϊκοί παραδοσιακοί ρυθμοί εργασίας απέναντι στη φθίνουσα εμπιστοσύνη προς την αμερικανική ηγεσία.

Ως προς την περισσότερη Ευρώπη, η εκλογή Μακρόν στη Γαλλία φαίνεται να καθησύχασε τις αμφιβολίες που το Brexit ενίσχυσε σε συνδυασμό με την απήχηση εθνικιστικών ρητορικών σε διάφορα κράτη της Ένωσης.

Ο γαλλογερμανικός άξονας παραμένει σε ισχύ, προσφέροντας στις χώρες που είναι αποφασισμένες να επενδύσουν στην Ε.Ε. ένα σημείο αναφοράς, απέναντι σε διάφορες τάσεις… φυγής. Η αντίδραση της Άνγκελα Μέρκελ στον πρόεδρο Τραμπ σχετίζεται, βέβαια, και με τον ίδιο, αλλά δεν πηγάζει από αυτόν.

Ο εκπρόσωπος της καγκελάριου τόνισε πως η κυρία Μέρκελ έχει και στο παρελθόν εκφράσει την ανάγκη για ευρωπαϊκή αυτονομία, και αυτό είναι αλήθεια. Ο Ντόναλντ Τραμπ, όμως, αναγκάζει την επίσπευση της επίτευξής της. Αυτό είναι δύσκολο για έναν οργανισμό, ο οποίος δεν φημίζεται για τα αντανακλαστικά του.

Οι New York Times φέρνουν ως παράδειγμα τη σύνοδο της Μπρατισλάβα, όπου το μεγάλο επίτευγμα ήταν η ανάθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή της συγκρότησης ενός πρακτικού σχεδίου για τον καλύτερο συντονισμό των 27 εθνικών στρατών της Ένωσης.

Η πρόοδος είναι σημαντική, αλλά παραμένει σε μεγάλη απόσταση από τον στόχο. Και κάπου εδώ μπαίνει στο πλαίσιο της συζήτησης το ΝΑΤΟ, αλλά και η ουσία της σχέσης Ε.Ε.-Η.Π.Α.

Διότι απούσας μιας ενιαίας, ανεξάρτητης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης, η Αμερική θα εξακολουθήσει να είναι απαραίτητη στην Ευρώπη, όπου οι αμυντικές δαπάνες όλων των κρατών-μελών της Ένωσης είναι σχεδόν οι μισές από τις αντίστοιχες αμερικανικές.

Για όλους αυτούς τους λόγους, οι πραγματικές διαφορές ανάμεσα στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται πως δεν πρόκειται να δώσουν αφορμή σε κάποιο θεαματικό διαζύγιο. Τα διάφορα συμφέροντα αμφότερων των πλευρών είναι τέτοια που δεν θα το επέτρεπαν.

Συγχρόνως, εκείνο που δεν αμφισβητείται είναι πως αυτό που χρειάζεται είναι ένα καινούριο πλαίσιο συνεργασίας, μια και τα συμφέροντα παραμένουν, αλλά η εμπιστοσύνη μάλλον εξαντλείται.