Που οδηγεί η πολιτική κρίση στη Γερμανία

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Η έννοια της «πολιτικής κρίσης στη Γερμανία» έμοιαζε με αντίφαση μέχρι χθες, τουλάχιστον σε ότι αφορά στην μεταπολεμική περίοδο. Με ένα θεσμικό σύστημα σχεδιασμένο για να αποτρέπει την αστάθεια, που οικοδομήθηκε μετά την αρνητική εμπειρία των διαδοχικών κρίσεων της δεκαετίας του 1930 και με μια μακρά παράδοση πολιτικών συναινέσων, η πολιτική ζωή στη χώρα δεν ευνοεί τα αδιέξοδα.

Κι όμως, σήμερα ουδείς μπορεί να προβλέψει πλέον τον τρόπο με τον οποίον θα εξελιχθούν τα πράγματα, ύστερα από την αποτυχία των διαβουλεύσεων για το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού.

Οι

Φιλελεύθεροι του Κρίστιαν Λίντνερ απεχώρησαν, η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι προτιμά νέες εκλογές από μια κυβέρνηση μειοψηφίας, ενώ ο Μάρτιν Σουλτς των Σοσιαλδημοκρατών ξεκαθάρισε για πολλοστή φορά ότι δεν κάνει ξανά κυβέρνηση με τους Χριστιανοδημοκράτες.

Είναι δε αμφίβολο ότι ακόμα και νέες εκλογές θα αλλάξουν το τοπίο, αφού οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έδιναν στα κόμματα τα ίδια -πάνω – κάτω- ποσοστά με τις τελευταίες εκλογές.

Η αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης καταγράφεται ως πολιτική ήττα της Άνγκελας Μέρκελ, ενώ αρκετά μέσα ενημέρωσης μιλούν πλέον για το τέλος της εποχής Μέρκελ.

Τίποτα πλέον δεν αποκλείεται. Από το να αναλάβει άλλος καγκελάριος, να αλλάξουν ηγεσία οι Σοσιαλδημοκράτες και να μπουν σε κυβέρνηση ή, τελικά, να υπάρξει κυβέρνηση μειοψηφίας, ουδείς μπορεί να προβλέψει και αυτό είναι το κυρίαρχο στοιχείο αυτή τη στιγμή.
Δεν είναι ορατό στον ορίζοντα ούτε το πότε ούτε το πώς θα ξεπεραστεί η πολιτική κρίση στη Γερμανία.
Και το γερμανικό κενό εξουσίας, σε μια περίοδο που όλοι περίμεναν τη νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο για να ρυθμίσουν καυτά θέματα της Ευρώπης, δημιουργεί αρκετά προβλήματα. Από το Brexit και τα σχέδια του Μακρόν για θεμελιακές αλλαγές στην ευρωζώνη, μέχρι τα προβλήματα με την Τουρκία και το μεταναστευτικό.

Βέβαια, η γενική αντίληψη είναι ότι το γερμανικό πολιτικό σύστημα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα ρυθμίσει τα πράγματα, χωρίς να οδηγηθεί σε ακραίες καταστάσεις. Άλλωστε η χώρα έχει μακρά ιστορία σταθερότητας, ενώ η γερμανική οικονομία διάγει μια από τις καλύτερες περιόδους.
Γιαυτό και η αγορά συναλλάγματος αλλά και τα χρηματιστήρια δεν έδειξαν σημάδια ανησυχίας.
Ένα από τα θέματα που αναμένουν επίλυση και «καίει» την Ελλάδα είναι το θέμα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους και ο ρόλος που θα έχει το ΔΝΤ.

Η ελληνική κυβέρνηση ήλπιζε να κλείσει την τρίτη αξιολόγηση το ταχύτερο δυνατό έτσι ώστε να μπορέσει να ξεκινήσει το ταχύτερο η συζήτηση για τα λεγόμενα «μεσοπρόθεμα μέτρα» για το χρέος και να αρχίσει η πορεία εξόδου από το τρίτο μνημόνιο.
Δεν είναι μόνο η ελληνική πλευρά που περιμένει, αλλά και το ΔΝΤ το οποίο πρέπει να ξεκαθαρίσει τη στάση του σχετικά με την Ελλάδα, αλλά για να το πράξει πρέπει να έχει στα χέρια του αποφάσεις για το χρέος.
Είναι αμφίβολο, όμως, ότι χωρίς νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο μπορούν να ληφθούν αποφάσεις και η καθυστέρηση είναι σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων.

Από την άλλη πλευρά, βέβαια, μένει να φανεί ποια θα είναι τελικά η σύνθεση της νέας κυβέρνησης, όταν αυτή σχηματιστεί.
Οι Φιλελεύθεροι είναι αρνητικοί σε κάθε είδους παραχωρήσεις προς την Ελλάδα, αλλά το γεγονός ότι τελικά αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τις συζητήσεις για συμμετοχή στην κυβέρνηση δεν σημαίνει αυτομάτως ότι τα εμπόδια εξαλείφθηκαν. Εάν τελικά η χώρα οδηγηθεί σε κυβέρνηση μειοψηφίας, η οποία θα κυβερνά με την ανοχή (και όχι τη στήριξη) των Φιλελεύθερων, θα είναι εξίσου δύσκολο να περάσουν μέτρα υπέρ της Ελλάδας.
Εάν, από την άλλη, με κάποιο τρόπο γίνουν ανατροπές που θα φέρουν στη συγκυβέρνηση τους Σοσιαλδημοκράτες -κάτι που με τα σημερινά δεδομένα μοιάζει αδύνατο- οι συσχετισμοί ίσως να είναι καλύτεροι αφού οι τελευταίοι έχουν πιο ευέλικτες θέσεις σχετικά με το ελληνικό ζήτημα.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η γενικά άκαμπτη στάση της γερμανικής πλευράς και η επιμονή στους κανόνες δύσκολα θα καμφθεί, ενώ η κυβερνητική κρίση στη Γερμανία περιπλέκει τους χειρισμούς για το ελληνικό ζήτημα.
Μένει, επίσης, να φανεί και ποιος θα είναι ο ρόλος της ισορροπίστριας Άνγκελας Μέρκελ, η οποία τα τελευταία χρόνια είχε μεν τηρήσει στο ελληνικό ζήτημα άκαμπτη στάση, αλλά ταυτόχρονα απέτρεψε και τους ακραίους χειρισμούς προς τους οποίους πίεζε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.