Ο Βασίλης Κιμούλης μεταφράζει το βιβλίο του Bandi «H Καταγγελία»

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ,

ΜΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Κάπως έτυχε κι αυτός είναι ο δεύτερος Ασιάτης συγγραφέας που αναλαμβάνω να μεταφράσω στα ελληνικά (από τα αγγλικά τον πρώτο, από τα γαλλικά τον δεύτερο). Δεν είναι διάσημος σαν τον Μουρακάμι, βέβαια, ούτε καν μακρινοί ξάδερφοι δεν είναι λογοτεχνικά. Μπορώ ωστόσο να σκεφτώ μια χτυπητή ομοιότητα: Όπως ο Ιάπωνας ομότεχνός του αρέσκεται στην εικόνα-σύμβολο του πηγαδιού (όπως, π.χ., στην περίπτωση ενός από τους ήρωές του, που απομονώνεται στον πάτο ενός ξερού

πηγαδιού, για να καθαρίσει το μυαλό του και να δει εσωτερικά), έτσι κι οι ήρωες του Βορειοκορεάτη Μπαντί είναι σαν να κοιτάζουν με λαχτάρα τον ουρανό μέσα από ένα πηγάδι.

Η μετάφραση της Καταγγελίας με δυσκόλεψε, όχι μόνο γιατί κάθε μετάφραση σε βάζει να αναμετριέσαι με τα όρια των εκφραστικών δυνατοτήτων, δηλαδή τις ελλείψεις σου, κι ας έχει ανοίξει άλλος το δρόμο για σένα. Αλλά γιατί οι λέξεις κόβουν σαν το χαρτί, ακόμα και στην εποχή της απευθείας αναμετάδοσης πολέμων στη βολή του σπιτιού σου.

Η λογοτεχνία, από την άλλη, δεν υπαγορεύει όπως η κάμερα την εικόνα. Όσο ρεαλιστική κι αν είναι η πένα του συγγραφέα, αφήνει ελεύθερη τη φαντασία να ζωγραφίσει μόνη της, όπως θέλει και μπορεί, τον καμβά των λέξεων. Και η λογοτεχνική δεινότητα του άγνωστου Βορειοκορεάτη είναι τόσο μεγάλη, έχει τη στόφα των κλασικών (ήδη οι βιβλιοκριτικοί τον συγκρίνουν με τους Ρώσους, τον Τσέχοφ ή τον Γκόγκολ, κι όχι άδικα), που σου δίνει σε ανύποπτο χρόνο το κλειδί, που μονάχα αφότου κοντεύεις να φτάσεις στο τέλος κάθε διηγήματος, καταλαβαίνεις ποια πόρτα σου ανοίγει. Είναι γιατί ξέρει να υφαίνει τις ιστορίες του με τη μαεστρία των μεγάλων νουάρ συγγραφέων, γνωρίζει πώς να αλλάζει ταχύτητες στο όχημα που ταξιδεύει τον αναγνώστη του, ελέγχει απόλυτα το ρυθμό της πρόζας του κι ανεβοκατεβαίνει κλίμακες με μια ανάσα – να τελικά κι άλλη μια ομοιότητα με τον Μουρακάμι, που γράφει σαν να παίζει σαξόφωνο.

Όμως αυτό που διατρανώνει το λογοτεχνικό του εκτόπισμα, είναι η υποδόρια ειρωνεία και το χιούμορ που διατρέχει και τις πιο παράλογες καταστάσεις στα διηγήματά του – κι από εκεί ακριβώς είναι που πηγάζει, από το παράλογο, εκείνο το στοιχείο στο έργο του, που κάποιες στιγμές τον φέρνει απροσδόκητα κοντά στους Ευρωπαίους συναδέλφους του από το χώρο του θεάτρου, κι ας είναι αμφίβολο αν κυκλοφορεί, ελεύθερα τουλάχιστον, ο Μπέκετ ή ο Ιονέσκο στην πατρίδα του. Το χιούμορ, πάλι, εντέλει του χαρίζει μια τρυφερή ματιά στα ανθρώπινα, σε πείσμα του σπαρακτικού και οργισμένου «γιατί» που αντηχεί σαν επωδός παντού.

Τολμηρή μαρτυρία-καταγγελία, λογοτεχνία με κλασική υφή, ματιά μέσα από τις λέξεις σε μια περίκλειστη, σχεδόν άγνωστη κοινωνική πραγματικότητα, που ωστόσο τροφοδοτεί συχνά με ειδήσεις μεταξύ του γκροτέσκου και της αποκαλυπτικής φρίκης τη Δύση – τι σημασία έχει; Ο Μπαντί συγκλονίζει με τη δύναμη της λογοτεχνίας.

Βασίλης Κιμούλης

Η συλλογή διηγημάτων Η καταγγελία του Βορειοκορεάτη Bandi κυκλοφορεί σε μετάφραση του Βασίλη Κιμούλη από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος. (σελ.: 256, τιμή: 14,99 €).

Παρουσίαση του βιβλίου στη «Βιβλιοθήκη του Πρώτου» μπορείτε να ακούσετε εδώ.

Ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε αρχαία ελληνική φιλολογία και γλωσσολογία στο ΑΠΘ. Εργάζεται ως σύμβουλος επικοινωνίας, επιμελητής εκδόσεων και μεταφραστής. Ανάμεσα στα άλλα, έχει μεταφράσει μυθιστορήματα του Χαρούκι Μουρακάμι (Μετά το σεισμό, «Ωκεανίδα» 2009, Νότια των συνόρων, δυτικά του ήλιου, «Ωκεανίδα» 2010, Για τι πράγμα μιλάω, όταν μιλάω για το τρέξιμο, «Ωκεανίδα» 2011), του Χρήστου Τσιόλκα (Το χαστούκι, «Ωκεανίδα» 2010), το φιλοσοφικό δοκίμιο Τι είπε στ’ αλήθεια ο Νίτσε των Ρόμπερτ Κ. Σόλομον και Καθλίν Μ. Χίγκινς («Μεταίχμιο» 2012). Παράλληλα ζωγραφίζει («Απουσίες», ατομική έκθεση, «Bartesera», Αθήνα 2012 – «Το πιο μακρύ ταξίδι ξεκινάει μ’ ένα βήμα», ομαδική έκθεση, Βιβλιοπωλείο εκδόσεων Αιώρα, Αθήνα 2014-2015).