Ιστορική επιτυχία της Ελληνικής Προεδρίας η συμφωνία για την τραπεζική ένωση

Με την συμφωνία που επετεύχθη στην ολονύκτια και τελευταία διαδικασία τριλόγου για τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης θεμελιώνεται πλέον ο δεύτερος πυλώνας της Τραπεζικής Ένωσης. Οι διαπραγματεύσεις διήρκεσαν πάνω από 16 ώρες και οι τρεις πλευρές (Επιτροπή, Συμβούλιο, Ευρωβουλή) κατέληξαν σε συμβιβασμό στις οκτώ το πρωί, ώρα Ελλάδος. Από την πλευρά του Συμβουλίου οι διαπραγματεύσεις έγιναν από τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, ως προεδρεύοντα του ECOFIN στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας.

Η ελληνική Προεδρία πέτυχε συμβιβασμό με περιορισμένες παραχωρήσεις προς τους ευρωβουλευτές, μειώνοντας το χρόνο που θα χρειαστεί για τη συγκέντρωση των 55 δις ευρώ για τη χρηματοδότηση του Ταμείου Εξυγίανσης και περιορίζοντας το ρόλο που θα διαδραματίζουν τα κράτη μέλη στη διαδικασία λήψης απόφασης σχετικά με την υπαγωγή προβληματικών τραπεζών στη διαδικασία εξυγίανσης. Η ομάδα του Γιάννη Στουρνάρα χειρίστηκε περισσότερους από 50 νομοθετικούς φακέλους και κατάφερε να φέρει εις πέρας μια διαπραγμάτευση με πολλές διακυμάνσεις και ακόμη περισσότερα σύνθετα ζητήματα.

«Η σημερινή πολιτική συμφωνία σχετικά με τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης (SRM) ολοκληρώνει την τραπεζική ένωση. Αυτό θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη και σταθερότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές και να βοηθήσει στην αποκατάσταση της χορήγησης πιστώσεων προς την οικονομία», δήλωσε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, επισημαίνοντας τον ενθουσιασμό που προκαλεί η απόφαση αυτή πριν από τις ευρωεκλογές και συγχαίροντας την Ελληνική Προεδρία για το αποτέλεσμα των προσπαθειών της.

Αντίστοιχα εγκωμιαστικά ήταν τα σχόλια του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν Βαν Ρομπάι, που χαρακτήρισε την συμφωνία «κρίσιμο βήμα για την επίτευξη της τραπεζικής ένωσης» και συνεχάρη την Ελληνική Προεδρία για «το μεγάλο αυτό επίτευγμα».

Ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς δήλωσε ότι «σήμερα είναι μια πολύ σημαντική μέρα για την Ευρώπη, γιατί έγινε ένα τεράστιο βήμα προόδου. Ένα άλμα, με την ολοκλήρωση του μεγαλύτερου μέρους της τραπεζικής ένωσης» επισημαίνοντας ότι αυτή η συμφωνία αποτελεί «επιτυχία για την ευρωπαϊκή αξιοπιστία και την επιτυχία του τραπεζικού τομέα».

Ο Έλληνας πρωθυπουργός εκτίμησε πως ο SRM θα αποτελέσει ασπίδα προστασίας για το ευρώ και θα προστατεύει την Ευρώπη από την επανάληψη οικονομικών κρίσεων, σαν αυτή που ζήσαμε.

Ο Γάλλος Επίτροπος, Μισέλ Μπαρνιέ, που μετείχε στις διαπραγματεύσεις ως εκπρόσωπος της Κομισιόν, δήλωσε ότι «ο σημερινός συμβιβασμός επιτρέπει να ολοκληρωθεί η αρχιτεκτονική της τραπεζικής ένωσης για την ευρωζώνη».

Ο κ. Μπαρνιέ σημειώνει ότι το εγχείρημα «υποστηρίζεται από ένα κατάλληλο σύστημα χρηματοδότησης και μια αποδεκτή διαδικασία λήψης αποφάσεων,που θα επιτρέψει να διαχειρίζεται αποτελεσματικότερα τις τραπεζικές κρίσεις».

Ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης ή Εκκαθάρισης (SRM) δημιουργείται για την μελλοντική αντιμετώπιση ενδεχόμενων «μολυσματικών» κινδύνων για την οικονομία της ευρωζώνης, από ενδεχόμενες περιπτώσεις πτώχευσης ή από διαφαινόμενο κίνδυνο πτώχευσης. Στόχος της ΕΕ είναι να βάλει ένα τέλος στην εποχή των μαζικών διασώσεων, με έναν αυτοχρηματοδοτούμενο μηχανισμό που θα έχει τη δυνατότητα ταχύτατης αντίδρασης έναντι κάθε κινδύνου από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Ευρώπη.

Ο κ. Μπαρνιέ εκτιμά ότι ο νέος μηχανισμός «θα συμβάλει περαιτέρω στην επιστροφή στην οικονομική σταθερότητα δημιουργώντας έτσι τις κατάλληλες συνθήκες για τον χρηματοπιστωτικό τομέα να δανείζουν και πάλι στην πραγματική οικονομία, η οποία είναι απαραίτητη για την εδραίωση της οικονομικής ανάκαμψης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας».

Την συμφωνία για την τραπεζική ένωση χαιρέτισαν και οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών συνδικάτων, μετά το τέλος της τριμερούς κοινωνικής συνόδου κορυφής, καθώς εκτιμούν ότι η σταθεροποίηση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος θα ενισχύσει την αξιοπιστία του, θα διευκολύνει την ανατροφοδότηση της αγοράς με ρευστότητα και θα συμβάλει στη ζητούμενη επανεκκίνηση των επενδυτικών δράσεων σε όλη την Ευρώπη.

Η πολιτική συμφωνία που πιστώνεται ως επιτυχία της Ελληνικής Προεδρίας έγινε οριακά, καθώς η νομοθετική επιβεβαίωση του τριλόγου θα γίνει εγκαίρως από το
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη διάρκεια της παρούσας θητείας του, τον Απρίλιο, στο Στρασβούργο.

Από την πλευρά της Ευρωβουλής οι διαπραγματεύσεις έγιναν από έξι γυναίκες και έναν άνδρα ευρωβουλευτή, με εισηγήτρια της έκθεσης προς την ολομέλεια την Πορτογαλίδα Σοσιαλίστρια Elisa Ferreira και βασικές διαπραγματεύτριες την Δανέζα Corine Wortmann Kool (ΕΛΚ) και την Βρετανίδα Sharon Bowles της ομάδας των Φιλελευθέρων.
Η Ελίζα Φερέιρα που ήταν επικεφαλής της διαπραγμετευτικής ομάδας των ευρωβουλευτών, δήλωσε ότι: «Η συμφωνία βελτίωσε την αρχική θέση του Συμβουλίου, όχι μόνο στα μάτια της πλειοψηφίας των ευρωβουλευτών, αλλά και αρκετών κρατών μελών».
Κατά την άποψη των ευρωβουλευτών η συμφωνία βελτιώνει το αρχικό κείμενο των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ με διάφορους τρόπους:
- η διαδικασία πτώχευσης μιας τράπεζας θα ενεργοποιείται από τον εποπτικό μηχανισμό της ΕΚΤ,
- η ολομέλεια του Συμβουλίου Εξυγίανσης, στην οποία θα εκπροσωπούνται όλα τα κράτη μέλη, θα μπορεί να ζητήσει από την ΕΚΤ να λάβει μια τέτοια απόφαση και αν αρνείται να απαιτήσει το Συμβούλιο αυτή την απόφαση. Έτσι, η ΕΚΤ θα αποτελεί την κυρίως «σκανδάλη», αλλά το Συμβούλιο Εξυγίανσης αναλαμβάνει την ευθύνη, στην περίπτωση που η ΕΚΤ διατυπώνει επιφυλάξεις,
- η Κομισιόν θα εγκρίνει το σχέδιο αντιμετώπισης κάθε περίπτωσης ενώ το Συμβούλιο θα εμπλέκεται στη διαδικασία μόνον μετά από ρητή αίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτή η διαδικασία στοχεύει στην αποφυγή πολιτικών παρεμβάσεων, που αποτελούσε και βασική ανησυχία για τους ευρωβουλευτές.
- η προθεσμία για τη λήψη αποφάσεων για την εφαρμογή του μηχανισμού ψήφισμα θα μειωθεί και θα απλοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Έτσι, το διατακτικό κάθε απόφασης πτώχευσης θα μπορεί να εγκρίνεται μέσα ένα Σαββατοκύριακο, στο μεσοδιάστημα από το κλείσιμο των αγορών των ΗΠΑ και το άνοιγμα των ασιατικών αγορών. Αυτό το σημείο ήταν επίσης μια ισχυρή απαίτηση από τους ευρωβουλευτές.
- ένα σύστημα που θα επιτρέπει στο ενιαίο ταμείο τον δανεισμό θα εφαρμοστεί πριν από την έναρξη ισχύος του κανονισμού, προκειμένου να ενισχυθεί η ικανότητα του Ταμείου, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του, οπότε και θα έχει χαμηλή κεφαλαιοποίηση,
- η αμοιβαιοποίηση των "εθνικών συνεισφορών" προς το Ταμείο με 40% επί του κεφαλαίου του το πρώτο έτος, 20% το δεύτερο έτος και το υπόλοιπο ποσό για άλλα έξι χρόνια, διευκολύνει τη σταδιακή και ισόρροπη κεφαλαιακή ανάπτυξη του SRF. Το Ενιαίο Ταμείο θα φτάσει στο επίπεδο-στόχο, για κεφάλαια τουλάχιστον στο 1% των καλυπτόμενων καταθέσεων, σε περίοδο 8 χρόνων.

Ο Ενιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης των τραπεζών θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2015, ενώ η ισχύς της απόφασης για διάσωση των τραπεζών εκ των έσω (bail-in) με εξασφάλιση των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ ανά φυσικό πρόσωπο θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2016.