Η Ελλάδα στη μέση του παγκόσμιου γεωπολιτικού πόκερ (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Οι δηλώσεις των τελευταίων ημερών από διάφορες πλευρές που εμπλέκονται στο ελληνικό ζήτημα δείχνουν ότι υπάρχουν διαφορετικές επιδιώξεις στα μεγάλα διεθνή κέντρα εξουσίας και επομένως η κατάληξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών δεν θα είναι απλή υπόθεση.

Μετά τη συνάντησή της με την Άνγκελα Μέρκελ η Κριστίν Λαγκάρντ είπε ότι πρώτα η Ελλάδα

πρέπει να εφαρμόσει τις λεγόμενες «μεταρρυθμίσεις» και στη συνέχεια να συζητηθεί η ελάφρυνση του χρέους, ενώ τα γερμανικά και τα διεθνή μέσα μετέδωσαν ένα κλίμα συμφωνίας και μια διάθεση του ΔΝΤ να μην πιέσει μέχρι τις γερμανικές εκλογές με απαιτήσεις για χαμηλά πλεονάσματα και ελάφρυνση χρέους στην Ελλάδα.

Μια μέρα μετά, όμως, τρία στελέχη του ΔΝΤ, υφιστάμενοι της κυρίας Λαγκάρντ, μεταξύ των οποίων και ο Πολ Τόμσεν, σε άρθρο τους εκφράζουν επιφυλάξεις για το στόχο των υψηλών πλεονασμάτων και αναδεικνύουν το γεγονός ότι χωρίς ελάφρυνση του χρέους θα τεθεί υπό διακινδύνευση η επιτυχία των στόχων του προγράμματος.

Με τα επιχειρήματά τους, εν ολίγοις, αποδομούν τα επιχειρήματα της Γερμανίας, η οποία θέλει υψηλά πλεονάσματα για πολλά χρόνια στην Ελλάδα, έτσι ώστε να χρειαστεί η μικρότερη δυνατή ελάφρυνση του χρέους.

Διαφωνίες εντός του ΔΝΤ

Είναι γνωστό ότι εδώ και καιρό εντός του ΔΝΤ υπήρχαν δύο τάσεις σχετικά με την Ελλάδα, εκείνη του τεχνοκρατικού προσωπικού υπέρ της σκληρής γραμμής και εκείνη των πολιτικών εκπροσώπων που τάσσονταν υπέρ της ελαστικότητας. Ως ιδιαίτερα αδιάλλακτος φέρεται ο κ. Τόμσεν, στον οποίον αποδίδεται και η βούληση να οδηγήσει το Ταμείο εκτός ελληνικού προγράμματος, με στόχο να καλύψει τις δικές του προσωπικές ευθύνες για τους λανθασμένους χειρισμούς που έγιναν από το 2010.

Η σκληρή γραμμή του ΔΝΤ σημαίνει ότι η Γερμανία δύσκολα θα διατηρήσει και την πίτα σωστή και το σκύλο χορτάτο, εξασφαλίζοντας δηλαδή την παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα χωρίς να δεχθεί ελάφρυνση του χρέους.

Το παιχνίδι του Τραμπ

Από τις ΗΠΑ, ο νέος υπουργός Οικονομικών Στίβεν Μνιούτσιν, σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal τάχθηκε υπέρ της σκληρής γραμμής του ΔΝΤ στο ελληνικό ζήτημα και δήλωσε ότι «συζητάμε με τους εταίρους μας στην Ευρώπη και το ΔΝΤ για αυτό το θέμα, αλλά πρόκειται για ένα θέμα το οποίο αφορά τους Ευρωπαίους». Στο σχετικό δημοσίευμα αναφέρεται ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να στηρίξει το ΔΝΤ προκειμένου να διατηρήσει τη σκληρή του θέση έναντι των έντονων γερμανικών πιέσεων για τη συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα.

Και τούτο όταν μόλις μια μέρα πριν είχε γίνει γνωστό ότι ο κ. Μνιούτσιν ζήτησε από την κυρία Λαγκάρντ να παρέμβει το ΔΝΤ για να ξεκαθαρίσει το παιχνίδι με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες μεταξύ των κρατών -έχοντας ως στόχο κυρίως τη Γερμανία και την Κίνα.

Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ ανοίγουν διάφορα μέτωπα με τη Γερμανία και το ελληνικό ζήτημα είναι ένας μοχλός πίεσης και παρέμβασης στα ευρωπαϊκά πράγματα τον οποίο δεν πρόκειται να αφήσουν ανεκμετάλλευτο.

Ο παράγων Μάρτιν Σουλτς

Την ίδια στιγμή στη Γερμανία, η δημοσκοπική άνοδος του Σοσιαλδημοκράτη Μάρτιν Σούλτς σε συνδυασμό με τις μέτριες -αλλά όχι κακές- επιδόσεις των ακροδεξιών του AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) δείχνει να μετατοπίζει την προεκλογική ατζέντα των Χριστιανοδημοκρατών σε πιο μετριοπαθή ρητορική, χωρίς εξάρσεις υπέρ του Grexit.

Βέβαια, η καμπάνια του κ. Σουλτς εστιάζει σε εσωτερικά θέματα και όχι σε ένα διαφορετικό σχέδιο για την Ευρώπη, ενώ και ο χρόνος μέχρι τις εκλογές το Σεπτέμβριο είναι πολύς οπότε μένει να επιβεβαιωθεί εάν οι τάσεις θα έχουν διάρκεια. Το γεγονός, όμως, είναι ότι οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν πιο θετική στάση απέναντι στην Ελλάδα ενώ υποστηρίζουν και λύσεις όπως το ευρωομόλογο, όσο κι αν δεν αμφισβητούν το βασικό προσανατολισμό των γερμανικών πολιτικών στην Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες.

Είναι σαφές πάντως ότι το ελληνικό ζήτημα έχει γίνει πλέον ένα «χαρτί» το οποίο ενδεχομένως οι ισχυρές δυνάμεις να χρησιμοποιήσουν κατά το συμφέρον τους στην ευρύτερο «γεωπολιτικό πόκερ» που παίζουν μεταξύ τους σε μια περίοδο που οι παγκόσμιες ισορροπίες δείχνουν να επαναπροσδιορίζονται.