170 χρόνια ιστορίας της Νεοελληνικής Τέχνης στη Συλλογή Κατσίγρα

Είναι ευτύχημα που η Συλλογή του Γ.Ι. Κατσίγρα απέκτησε τη δικής της στέγη και είναι στη διάθεση του φιλότεχνου κοινού, μέσα από τις άνετες και φιλόξενες αίθουσες της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας, τόνισε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Λαρισαίων, πρόεδρος της Δημοτικής Πινακοθήκης, Απ. Καλογιάννης στη σημερινή εκδήλωση-αφιέρωμα στο μεγάλο δωρητή Γεώργιο Ι. Κατσίγρα.

«Ο εξαιρετικά μεγάλος αριθμός έργων Νεοελλήνων καλλιτεχνών, το μεγάλο επίσης χρονολογικό εύρος της Συλλογής, η σπανιότητα ορισμένων πινάκων, αλλά και η αναγνωρισμένη ποιότητά τους, συνιστούν μια Συλλογή με ολοκληρωμένο χαρακτήρα

και με στυλιστική πληρότητα, με τρόπο που την καθιστούν εφάμιλλη πολλών άλλων ελληνικών συλλογών, εξειδικευμένων στην ελληνική τέχνη του 19ου και του 20ού αιώνα», πρόσθεσε ο δήμαρχος Λαρισαίων.

Ο Γ.Ι. Κατσίγρας είναι από τους πιο ονομαστούς συλλέκτες νεοελληνικής τέχνης, έχοντας δημιουργήσει μια συλλογή εφάμιλλη πολλών άλλων ομοειδών, όπως του Ε. Κουτλίδη, του Ε. Αβέρωφ, του Α. Γ. Λεβέντη, του Τέλλογλου κ.ά., επώνυμων συλλογών που αναφέρονται σε μια περίοδο που ξεκινά από τον όψιμο 19ο αιώνα, κορυφώνονται με έργα καλλιτεχνών του μεσοπολέμου και καταλήγουν σε επιλογές έργων που ανήκουν σε καλλιτέχνες των δεκαετιών ’60 και ’70.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο, υπογράμμισε ο δήμαρχος Λαρισαίων, είναι ότι η Συλλογή Γ.Ι. Κατσίγρα δημιουργήθηκε σε μια επαρχιακή πόλη, τη Λάρισα, και σε μια ιδιαίτερα πολιτικά και κοινωνικά κρίσιμη εποχή για την Ελλάδα, όπως ήταν τα χρόνια αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο και τον εμφύλιο πόλεμο.
Ο Κατσίγρας άρχισε να συλλέγει έργα τέχνης από τη δεκαετία του ’50 και με τον καιρό δημιούργησε μια πολύ αξιόλογη συλλογή με έξυπνες ως επί το πλείστον επιλογές, καθιστώντας τον εαυτό του μια προσωπικότητα με θεσμικό ρόλο πλέον στον πολιτισμό, με φήμη που γρήγορα ξεπέρασε τα όρια της πόλης του.
Το πάθος του για τη συλλογή έργων τέχνης δεν τον εγκατέλειψε ποτέ και συνέχιζε να αγοράζει έργα μέχρι το τέλος της ζωής του, για σαράντα περίπου χρόνια, συλλέγοντας τελικά περισσότερα από εφτακόσια έργα Ελλήνων καλλιτεχνών του τέλους του 19ου αιώνα και των πρώτων δεκαετιών του 20ού, καθώς και ορισμένα έργα από άλλες περιόδους, όπως είναι ο 18ος αιώνας, αλλά και η περίοδος της μεταπολεμικής τέχνης.

Στη σπουδαιότητα της πολιτιστικής παρακαταθήκης του Γ. Κατσίγρα για τη Λάρισα αναφέρθηκε ο δήμαρχος Λαρισαίων, πρόεδρος της Δημοτικής Πινακοθήκης Απ. Καλογιάννης

Η κορυφαία ωστόσο στιγμή της ζωής του Γεωργίου Ι. Κατσίγρα, όπως τόνισε ο δήμαρχος Λάρισας, Απ. Καλογιάννης «είναι η απόφασή του να δωρίσει την πολύτιμη συλλογή του στον Δήμο Λάρισας το 1981, με την προϋπόθεση να δημιουργηθεί στη μεγάλη αυτή θεσσαλική πόλη Δημοτική Πινακοθήκη, όρος εξαιρετικά δημιουργικός και επωφελής για την ελληνική κοινωνία και ιδίως τη νεολαία που θα έχει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για καλλιτεχνική παιδεία, εθνική αυτογνωσία, αισθητική καλλιέργεια και για σεβασμό της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Το Δημοτικό Συμβούλιο με την 350/1981 ομόφωνη απόφασή του κάνε αποδεκτή τη δωρεά.
Ακολουθεί με την 155/1983 απόφαση του Δ.Σ η σύσταση του ΝΠΔΔ με τον τίτλο «Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας – Μουσείο Γ. Ι. Κατσίγρα» και αρχίζει ο σχεδιασμός για την υλοποίηση κτιριακής υποδομής για τη στέγαση της Συτλλογής.
Το 1984 με την 68/84 απόφασή του ο Δήμος Λαρισαίων τιμά τον γιατρό και δωρητή με το Χρυσό Μετάλλιο της πόλης.
Σήμερα η Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας, με τη Συλλογή Γ.Ι. Κατσίγρα βασικό μέρος του πολιτιστικού αποθέματός της, είναι ένα πραγματικό κόσμημα όχι μόνο για την πόλη της Λάρισας, αλλά και για τη χώρα ολόκληρη, αφού υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις πλέον για πολιτιστική ανάπτυξη, για έρευνα και για τη γόνιμη προώθηση των σύγχρονων καλλιτεχνικών προβληματισμών.
Ο Γ.Ι. Κατσίγρας τιμήθηκε επίσης από την ελληνική πολιτεία για την πολύπλευρη δραστηριότητά του στην ελληνική κοινωνία και για τη συμβολή του στην προώθηση του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού, παίζοντας σημαντικό ρόλο στη θεσμική και ιστορική λειτουργία της Τέχνης. Τιμήθηκε για την προσφορά του ως γιατρός και ως επιστήμονας, τιμήθηκε για τη συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση, για την αισθητική και καλλιτεχνική του παιδεία και καλλιέργεια, αλλά και για τη μεγάλη του προσφορά στην πόλη που τον ανέδειξε, γεγονός που προδίδει σπάνιο χάρισμα και ευγένεια ψυχής.

Είναι φανερό ότι τα έργα τέχνης δεν ήταν για τον Κατσίγρα το μέσον για κοινωνική καταξίωση, αλλά ήταν έκφραση της αγάπης του για τον νεοελληνικό πολιτισμό, για τα έργα που ικανοποιούσαν βαθύτερους στόχους και οράματα μιας χαρισματικής προσωπικότητας.
Η Συλλογή Γ.Ι. Κατσίγρα έχει όλα τα στοιχεία της αντιπροσωπευτικότητας για μια συγκεκριμένη περίοδο της νεοελληνικής τέχνης, και από τους πρώτους που εκτίμησαν τη σπουδαιότητα της Συλλογής Γ.Ι. Κατσίγρα ήταν ο διευθυντής, τότε, της Εθνικής Πινακοθήκης Δημήτρης Παπαστάμος, ο οποίος προλόγισε τον κατάλογο στην πρώτη έκθεση της Συλλογής, που έγινε το 1982, ένα χρόνο ύστερα από τη μεγάλη δωρεά του συλλέκτη.
Ο χαράκτης Α. Τάσσος δήλωσε: «Οι πίνακες της συλλογής καλύπτουν χρονολογικά μια μεγάλη περίοδο της νεοελληνικής ζωγραφικής και χαρακτικής και ότι πολλά έργα συμπληρώνουν ίσως μερικά της συλλογής της Εθνικής μας Πινακοθήκης». Μετά την Εθνική Πινακοθήκη και τη Συλλογή Κουτλίδη, είναι μία από τις σημαντικότερες που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα» 1988.
Αν θα ήθελε κανείς να ορίσει τα χρονικά όρια της Συλλογής Γ.Ι. Κατσίγρα, αυτά περιλαμβάνουν περίπου εκατόν εβδομήντα χρόνια ιστορίας της νεοελληνικής τέχνης», κατέληξε ο κ. Καλογιάννης.

Η Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας που φιλοξενεί το θησαυρό της συλλογής του Γ.Ι. Κατσίγρα

Στην εκδήλωση μίλησαν επίσης ο γιατρός Νικ. Παπαθεοδώρου για τον «Γεώργιο I. Κατσίγρα ως προσωπικότητα και ιατρό», η κ. Συραγώ Τσιάρα (Ιστορικός Τέχνης, Διευθύντρια Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης) με θέμα «Ο συλλέκτης Γεώργιος Κωστάκης και η συλλογή ρωσικής πρωτοπορίας στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης», ο κ. Κωνσταντίνος Δάμτσας (μέλος Διοικητικού Συμβουλίου Μουσείου Αλ. Κ. Δάμτσα Δήμου Βόλου) για τη «δωρεά του Α.Κ. Δάμτσα στον Δήμο Βόλου», η κ. Χρύσα Δραντάκη (Κοινωνιολόγος Τέχνης, Προϊστάμενη της Διεύθυνσης Πολιτισμού του ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ Δήμου Βόλου, επιμελήτρια του Μουσείου Αλ. Κ. Δάμτσα) για τις «Εκλεκτικές συγγένειες των δύο συλλεκτών και δωρητών Γ.Ι. Κατσίγρα και Αλ. Κ. Δάμτσα στο πλαίσιο μιας τυπολογίας των συλλεκτών».
Την εκδήλωση συντόνισε η κ. Άννυ Ψάρρα – Περίφανου, Αντιπρόεδρος της Δημοτικής Πινακοθήκης – Μουσείου Γ.Ι. Κατσίγρα, δημοτική σύμβουλος.