Σχοινάς στην Καθημερινή: Ο Γιούνκερ άρπαξε την Ελλάδα από την άβυσσο

Συνέντευξη στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ παραχώρησε ο εκπρόσωπος Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς και μιλάει για όλα, ακόμα και για το αν θα επέστρεφε στην Ελλάδα, προκειμένου να εμπλακεί στην πολιτική σκηνή της χώρας.

Δηλώνει ΖανΚλοντικός, ενώ ταυτίζει την Ελλάδα με τον Άρη, την αγαπημένη του

ομάδα, καθότι Βορειοελλαδίτης, και στην ερώτηση: «Πόσο μοιάζει η Ελλάδα με τον Άρη που από την Α΄ Εθνική βρέθηκε στη Γ΄; «, γελάει και λέει πως και ο Άρης και η Ελλάδα έχουν εξαιρετικό brand name, μεγάλη ιστορία αλλά και οι δύο έπεσαν θύματα κακοδιαχείρισης και μιας τάσης προς εύκολες λύσεις. Η διαφορά τους; Ο,τι «όλος ο πλανήτης θέλει η Ελλάδα να πετύχει, ενώ ο ΠΑΟΚ θέλει τον Άρη να αποτύχει», διαπιστώνει.

Απόσπασμα από την «περιγραφική» συνέντευξη που παραχώρησε στην Ελένη Βαρβιτσιώτη

Όταν ξεκίνησε το 2014 η θητεία αυτής της Επιτροπής, ο Γιούνκερ την αποκάλεσε «Κομισιόν της τελευταίας ευκαιρίας», γιατί έπρεπε να αποδείξει ότι δεν είναι «ένας οργανισμός που κοιτάει τον αφαλό του» όπως λέει ο Μ. Σχοινάς. Όμως κανένας δεν υπολόγιζε ότι τους πρώτους μήνες θα προστεθούν στην ήδη δύσκολη ατζέντα η Ελλάδα, το Brexit, η κρίση Ρωσίας-Ουκρανίας, το μεταναστευτικό, η επίθεση στις Βρυξέλλες.

«Ήταν επιτροπή τελευταίας ευκαιρίας, έχοντας να διαχειριστεί τα δέκα υπάρχοντα θέματα. Φαντάσου τώρα με τις πολυκρίσεις» λέει.

Από την τζαμαρία του εστιατορίου περνάει εκείνη την ώρα ο Ζ.-Κ. Γιούνκερ και αφού κοιτάει μέσα και βλέπει τον Μ. Σχοινά χτυπάει το τζάμι και τον χαιρετάει. «Είμαι ΖανΚλοντικός» μου λέει και περιγράφει τον επικεφαλής του ως απλό, πηγαίο, ανεπιτήδευτο, θυμίζοντας τους συμπατριώτες του Βορειοελλαδίτες που δεν έχουν διπλή και τριπλή ανάγνωση.

Τέλος στον μεσσιανικό λόγο, να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη της Ε.Ε.

Ενώ φτάνει το κυρίως πιάτο μας, το ψάρι ημέρας, τσιπούρα στον φούρνο με ντομάτα και μαϊντανό είναι η ώρα για τα πιο δύσκολα θέματα. Η περυσινή διαπραγμάτευση των Αλ. Τσίπρα και Γ. Βαρουφάκη που οδήγησε τη χώρα κυριολεκτικά με το ένα πόδι έξω από το ευρώ.

Με είχε προειδοποιήσει ότι δεν θα ήθελε να αναφερθεί στο συγκεκριμένο θέμα, αλλά ήλπιζα ότι μπορεί με το φαγητό και τη συζήτηση να άλλαζε γνώμη. «Τα γεγονότα είναι ακόμα νωπά και δεν έχουμε να κερδίσουμε πολλά κοιτώντας πίσω» μου λέει και η απογοήτευσή μου δεν κρύβεται.

Ενώ είχαμε αποφασίσει να μη συνοδεύσουμε το γεύμα μας με αλκοόλ, σχεδόν ταυτοχρόνως νιώθουμε την ανάγκη να παραγγείλουμε κρασί. Με λίγη περισσότερη πίεση, ο Μ. Σχοινάς λέει ότι από όλη αυτή την περίοδο κρατάει τις παρακάτω σκηνές.

«Τη δακρυσμένη και συγκινησιακά φορτισμένη κραυγή του Γιούνκερ στη συνέντευξη Τύπου της 29ης Ιουνίου. “Η Ελλάδα είναι Ευρώπη και η Ευρώπη είναι Ελλάδα”» θυμάται να λέει ο Γιούνκερ σε μία έκκληση στον ελληνικό λαό για να ψηφίσει «ναι» και μου έρχονται και εμένα οι μνήμες της κατάμεστης αίθουσας Τύπου εκείνης της Δευτέρας μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος και λίγες ώρες μετά με κλειστές τράπεζες.

Άλλωστε, όπως τονίζει ο Σχοινάς, ο ίδιος προσωπικά και οι άνθρωποι στο δικό του επίπεδο πέρασαν συνολικά 30 ώρες διαπραγμάτευσης για την Ελλάδα. «Στις 30 ώρες ο Γιούνκερ βούτηξε στην άβυσσο και άρπαξε την Ελλάδα. Ηταν οι μέρες που κρέμονταν όλα από μία κλωστή» μου λέει και ξέρω ότι ελάχιστοι άνθρωποι ξέρουν όπως αυτός πόσο λεπτή ήταν εκείνη η κλωστή. Μήπως ήταν τελικά λάθος να πάρει θέση ο Ζ.-Κ. Γιούνκερ σε ένα εθνικό δημοψήφισμα τον ρωτάω, αλλά ο ίδιος δεν θέλει να απαντήσει και προχωράει στη δεύτερη εικόνα από τη διαπραγμάτευση «το κλάμα του συνταξιούχου στα σκαλιά της τράπεζας μετά τα capital controls και το μεγάλο συλλογικό “ουφ” που ακούστηκε το πρωί της 13ης Ιουλίου. Ολα τα άλλα τα κρατάω για μένα».

Η περυσινή διαπραγμάτευση ήταν μία επώδυνη διαδικασία για όλους, ειπώθηκαν σκληρά λόγια, πρωτοφανείς κατηγορίες από μία εκλεγμένη κυβέρνηση σε θεσμούς. Εχει περάσει ένας χρόνος από τότε και τον ρωτάω αν έχουν μείνει πληγές.

«Η εμπιστοσύνη χάθηκε πέρυσι που για επτά μήνες συζητούσαμε την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ. Αυτό που έχει μείνει –δεν μιλάω για κυβερνήσεις, μιλάω για ευρωελληνικές σχέσεις– αλλά βαίνει προς εξομάλυνση, είναι η αποκατάσταση του ελλείμματος της εμπιστοσύνης που χάνεται εύκολα και κερδίζεται δύσκολα». Δεν γίνεται να μη σχολιάσω τις διπλωματικές του απαντήσεις και πόσο προσεκτικά είναι τα λόγια του και εκείνος χαμογελάει, θέλοντας να επιβεβαιώσει τη λεπτή θέση στην οποία βρίσκεται.

Για τον Μ. Σχοινά «όλες αυτές οι ρητορικές πως υπάρχει μία “χρυσή λύση» που θα λύσει όλα τα προβλήματα άκοπα έχουν εξαντληθεί και η εμπιστοσύνη σιγά σιγά επανακτάται».

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Κομισιόν έδειξε πολύ μεγαλύτερη ελαστικότητα με τον Τσίπρα απ’ ό,τι με τον Σαμαρά, τι πιστεύει ο ίδιος; Καταλαβαίνω ότι δεν του αρέσει η ερώτηση, γιατί μου απαντάει λέγοντας ότι είναι σαν να βλέπω την Ελλάδα μέσα από μία πολύ περιορισμένη οπτική. «Είναι σαν να κοιτάς τι έκανε μία κυβέρνηση και τι έκανε η άλλη, ενώ στην Ευρώπη το ζητούμενο είναι αν η Ελλάδα θα αποκτήσει σύγχρονή δημόσια διοίκηση, βιώσιμο φορολογικό σύστημα ή ασφαλιστικό που θα καλύψει 2-3 γενιές». Για τον Μ. Σχοινά πρέπει κάποιοι στην Ελλάδα να έχουν το κουράγιο να πουν τις παρακάτω αλήθειες: «Οφείλουμε να πληρώσουμε συντάξεις στα παιδιά μας, οι πλούσιοι πρέπει να φέρουν τα λεφτά τους μέσα και να πληρώνουν φόρους, η δημόσια διοίκηση πρέπει να λειτουργεί με οργανογράμματα, το κράτος πρέπει να γίνει πάροχος υπηρεσιών και όχι εργοδότης» λέει σχεδόν με μία ανάσα. «Αν δεν έχουμε μία συναντίληψη γι’ αυτά τα πράγματα, τότε θα πέφτουμε θύματα του τι έκανε ο ένας τι έκανε ο άλλος, ενώ στην Ευρώπη η θέση ήταν πάντα ότι αυτά πρέπει να γίνουν».

Το θέμα της δικαιοσύνης και οι ανησυχίες ότι η κυβέρνηση προσπαθεί με κάποιο τρόπο να ελέγξει τις ανεξάρτητες αρχές όπως το ΕΣΡ, την Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών, Ανταγωνισμού δεν είναι θέματα που προβληματίζουν την Επιτροπή;

«Πέρα από το δημοσιονομικό κομμάτι του μνημονίου υπάρχει ένα εξίσου σημαντικό, αν όχι σημαντικότερο στα μάτια πολλών, που είναι η ανάγκη να γίνει η Ελλάδα ένα σύγχρονο μοντέρνο κράτος». Γι’ αυτό και η επόμενη αξιολόγηση δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη μάχη κατά της διαφθοράς, την απλοποίηση και επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, την ενίσχυση των ανεξάρτητων αρχών κ.λπ.

«Στην Ε.Ε. υπάρχει αντίληψη ότι η Ελλάδα μπήκε στην ΟΝΕ με μία προσαρμογή ονομαστική, αλλά το κόστος της εισαγωγής αποκάλυψε διαρθρωτικές αδυναμίες. Σπάσαμε το παγκόσμιο ρεκόρ του χρέους, κανένα κράτος δεν χρεώθηκε τόσο όσο εμείς. Στο συλλογικό μας υποσυνείδητο όμως έχουμε απωθήσει την αφετηρία όλου αυτού του πράγματος, κανένας δεν σκέφτεται τι έγινε πριν από το Καστελλόριζο. Οι εταίροι θεωρούν ότι ακόμα και αν όλο μας το χρέος σβηστεί, αν δεν επικεντρωθούμε στη διόρθωση αυτών των δυσκολιών, πάλι σε λίγα χρόνια θα βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο».

Η Ευρώπη και όλος ο πλανήτης θέλουν να πετύχει η Ελλάδα

Εκτός από την οικονομική κρίση, η χώρα μας πρωταγωνιστεί και σε μία δεύτερη κρίση της Ε.Ε, τη μεταναστευτική. «Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν όταν πήγαμε με τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς και τον Δ. Αβραμόπουλο στην Κω τον Σεπτέμβριο» θυμάται ο Μ. Σχοινάς.
«Οταν ακόμα δεν είχαν χτιστεί hotspots και η τουριστική σεζόν ήταν εκεί. Σουρεαλιστικό τοπίο χιλιάδες μετανάστες στις παραλίες δίπλα σε ξένους τουρίστες, πρωτοφανής η εικόνα». Η Ελλάδα έχει ευθύνη που έκλεισαν τα σύνορα στον βαλκανικό διάδρομο; ρωτάω. «Η ελληνική πλευρά έχασε λίγο χρόνο μέχρι το τέλος του 2015. Η μη γρήγορη και έγκαιρη οργάνωση των hotspots επέτρεψε αυτές τις μαζικές κινήσεις μέσω των Βαλκανίων προς το κέντρο της Ε.Ε. που αναπόφευκτα οδήγησε στο κλείσιμο του βαλκανικού δρόμου». «Αν είχαν λειτουργήσει από την πρώτη στιγμή τα hotspots, θα είχαμε πολύ πιο εύκολα λύσει το θέμα της μετεγκατάστασης και δεν θα είχε κλείσει και ο δρόμος» λέει και ίσως είναι η πιο άμεσή του απάντηση σε ερώτησή μου μέχρι στιγμής.

Τα ποτήρια με το κρασί γεμίζουν λίγο ακόμα, «άλλωστε είναι Παρασκευή» όπως λέμε και οι δύο. Παρά την κρίση, ο ίδιος θα επέστρεφε στην Ελλάδα με κάποιον ρόλο πολιτικό στο άμεσο μέλλον; Είναι σαφής. Μέχρι τις 31.01. 2019 που λήγει η θητεία του δεν θα βρίσκεται πουθενά αλλού εκτός από τη θέση του εκπροσώπου της Επιτροπής.

Άλλωστε, προσθέτει «η πολιτική όπως είναι φτιαγμένη στην Ελλάδα, είναι για να απωθεί και όχι να προσελκύει» και η συζήτηση πάει σε μία από τις μεγάλες του αγάπες, την ομάδα του Άρη. Πόσο μοιάζει η Ελλάδα με τον Άρη που από την Α΄ Εθνική βρέθηκε στη Γ΄; Γελάει με την ερώτηση και λέει πως και ο Άρης και η Ελλάδα έχουν εξαιρετικό brand name, μεγάλη ιστορία αλλά και οι δύο έπεσαν θύματα κακοδιαχείρισης και μιας τάσης προς εύκολες λύσεις. Η διαφορά τους; Οτι «όλος ο πλανήτης θέλει η Ελλάδα να πετύχει, ενώ ο ΠΑΟΚ θέλει τον Αρη να αποτύχει», λέει γελώντας.

Για τον Μ. Σχοινά που έχει μιλήσει με όλους τους βασικούς παίκτες της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής, Ευρωπαίους, Αμερικανούς, Κινέζους, το G7, λέει πως «δεν έχω ζήσει κανέναν όλα αυτά τα χρόνια που να μη θέλει να πετύχει η Ελλάδα». Ο λόγος εκτός από γεωπολιτικός και πέρα του ισχυρού φιλελληνισμού παγκοσμίως «που παρά τα λάθη μας δεν έχουμε καταφέρει να τον ανατρέψουμε» είναι και πρακτικός.

«Η Ελλάδα έχει δανειστεί και από την οικογένεια τη στενή, την ευρωπαϊκή και από το ΔΝΤ που έχει όλες τις χώρες του κόσμου, άρα ο συγκερασμός όλων αυτών των πραγμάτων δείχνει ότι πρέπει η Ελλάδα να πετύχει».