ΠΟΤΑΜΙ: οι δυσκολίες ενός Κεντρώου χώρου σε μια χώρα των άκρων

Η μέχρις στιγμής πορεία του ΠΟΤΑΜΙ(ού) δείχνει χαρακτηριστικά σταδιακής «εμπέδωσης» της πολιτικής του παρουσίας στο εκλογικό σώμα, σε μία ιδιαίτερα σκληρή και πολιτικά πολωμένη περίοδο, όπως αυτή πού περνάει η ελληνική κοινωνία την τελευταία πενταετία λόγω Μνημονίου Τα ιδιαίτερα πολιτικά δεδομένα τής περιόδου είναι μία πρώτη βασική διάφορα από άλλες προσπάθειες δημιουργίας πολιτικών φορέων στην περίοδο της Μεταπολίτευσης.

Η δεύτερη διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι στις προηγούμενες περιπτώσεις η «γέννηση» ενός

πολιτικού φορέα ήταν, κυρίως, το αποτέλεσμα τής διαφοροποίησης στελεχών του από την ακολουθούμενη πολιτική του κόμματός τους (ΝΔ ,ΠΑΣΟΚ ,ΚΚΕ και Συνασπισμός). Συχνά δε ισχυρές πολιτικές προσωπικότητες αυτών των κομμάτων ανέλαβαν τέτοιες προσπάθειες, με κυριότερες από αυτές τίς περιπτώσεις στελεχών όπως οι Νίκος Κωνσταντόπουλος, Γεράσιμος Αρσένης, Δημήτρης Τσοβόλας, Κωστής Στεφανόπουλος, Δημήτρης Αβραμόπουλος, Αντώνης Σαμαράς, Στέφανος Μάνος Πάνος Καμμένος, Ντόρα Μπακογιάννη, Φώτης Κουβέλης, Σπύρος Λυκούδης.

Είναι προφανές ότι και μόνο η αναφορά των παραπάνω ονομάτων δείχνει ότι υπήρχε σταθερή τάση αμφισβήτησης του δικομματικού συστήματος από πολιτικούς με μακρόχρονη παρουσία στην πολιτική ζωή της χώρας, η οποία πήρε τον χαρακτήρα πολιτικής «χιονοστιβάδας» την περίοδο του Μνημονίου.

Το ΠΟΤΑΜΙ δεν είναι, βέβαια, προϊόν πολιτικής παρθενογένεσης, αλλά αποτέλεσμα τής πρωτοβουλίας του δημοσιογράφου Σταύρου Θεοδωράκη -και προφανώς κάποιων συνεργατών του- ο οποίος διείδε με αναμφίβολη διορατικότητα το κενό εκπροσώπησης που προέκυπτε από τα προβλήματα και τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις στο ΠΑΣΟΚ και την ΔΗΜΑΡ και επεδίωξε να εκφράσει αυτό που θα μπορούσε να περιγραφεί κάπως απλουστευτικά ως Προοδευτικό Κέντρο. Επιπλέον, ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι αυτό έγινε σε μία περίοδο όπου άλλες προσπάθειες (Κίνηση των 58) οι οποίες στόχευσαν στην συνεργασία στον χώρο κυρίως τής Κεντροαριστεράς, σύντομα απαξιώθηκαν την ίδια περίοδο όπου το ΠΟΤΑΜΙ κυριολεκτικά διεμβόλιζε τους πολιτικούς «χώρους» της ανανεωτικής αριστεράς (ΔΗΜΑΡ) και των φιλελευθέρων (ΔΡΑΣΗ και άλλες κινήσεις).

Οι συνωμοσιολογικού χαρακτήρα αναλύσεις που ήθελαν αυτός ακριβώς να είναι ο στόχος της δημιουργίας του πολιτικού αυτού φορέα είναι το γνωστό και ανέξοδο σενάριο που συνοδεύει το κάθε πολιτικό εγχείρημα -πόσο μάλλον όταν είναι πετυχημένο -στον ελληνικό δημόσιο βίο….

Μετά από μια αρχική φάση αμηχανίας και πολυγλωσσίας στον πολιτικό του λόγο το ΠΟΤΑΜΙ δείχνει να προσανατολίζεται, μέσω θέσεων και δηλώσεων, στη σταθερή προώθηση μίας «κεντρώας» πολιτικής ατζέντας σε μία περίοδο εξαιρετικά κρίσιμη για την πολιτική ζωή της χώρας. Ο δημόσιος λόγος του εξακολουθεί, πάντως, να εκφράζεται κυρίως από τον Σταύρο Θεοδωράκη -κάτι που προβληματίζει, αν ληφθεί υπόψη ότι η δημιουργία του κόμματος συνοδεύτηκε από τίς γνωστές τάσεις «είσοδισμού» από στελέχη με εμπειρία και ικανότητες (όπως άλλωστε συμβαίνει και με τον ΣΥΡΙΖΑ και συνέβη στην δεκαετία τού ’80 με το ΠΑΣΟΚ)

Η καλή του επίδοση στις ευρωεκλογές και η αυξητική τάση της επιρροής του στις δημοσκοπήσεις αναδεικνύει, κατά την γνώμη του γράφοντος, ορισμένα από τα ζητήματα τα οποία φαίνεται ότι θα επηρεάσουν το διακύβευμα τής πολιτικής επιβίωσής του σε αυτή τη χώρα των άσκοπων κραυγών και των βολικών άκρων. Συγκεκριμένα:

1. Απαιτείται η δημιουργία ενός στελεχικού δυναμικού από άτομα με εμπειρία και καλή παρουσία στον επαγγελματικό, επιστημονικό τους χώρο ή προερχόμενα από την δυναμικά αναπτυσσόμενη κοινωνία των πολιτών (το ευρωψηφοδέλτιο ήταν μία ευχάριστη έκπληξη)

2. Ο πολιτικός λόγος και οι αντίστοιχες πολιτικές θέσεις έχει σημασία να εκφράζουν τον ορθό λόγο και τον κοινό νου -»αξίες» οι οποίες έχουν χάσει το νόημά τους σε μία κοινωνία με βασικό χαρακτηριστικό της τη διάχυτη κοινωνική ανομία.

3. Οι πολιτικές προτάσεις, σε μία χώρα με πολλούς και ποιοτικούς πόρους και ικανό και μορφωμένο ανθρώπινο δυναμικό, πρέπει να είναι καινοτόμες αλλά και ρεαλιστικές, χωρίς αποκλεισμούς, μηδενισμούς και υποτίμηση όλων όσων έγιναν μέχρι τώρα από άλλους πολιτικούς φορείς.

4. Αποφασιστικά θετική στάση στην ανάγκη εμπέδωσης μίας κουλτούρας διαλόγου ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα και την προώθηση τής ιδέας των κυβερνήσεων συνεργασίας στην βάση ενός από κοινού προγράμματος διακυβέρνησης -όπως συμβαίνει σε όλα τα σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη μετά και από την πλήρη αποτυχία τού μονοκομματικού μοντέλου στη χώρα μας.

5. Αντιπαράθεση με τον στείρο, αντιαναπτυξιακό και απλουστευτικό πολιτικό λόγο των πολιτικών των άκρων, που υποτιμά συχνά ως απολιτική κάθε πρόταση που είναι αποτέλεσμα μίας ρεαλιστικής πολυπαραγοντικής ανάλυσης και όχι προϊόν των συνηθισμένων αναχρονιστικών και συντηρητικών κομματικών στερεοτύπων!

Το κοντινό μέλλον θα δείξει εάν τελικά το ΠΟΤΑΜΙ θα μπορέσει να διαδραματίσει ένα ουσιώδη ρόλο στην πολιτική ζωή, αποφεύγοντας τις εύκολες έως τώρα επιλογές πολλών από τα λεγόμενα «μικρά» κόμματα: την επιλογή του κόμματος μονοσήμαντης διαμαρτυρίας ή την επιλογή του κόμματος επιτήδειου ουδέτερου…. Το εκλογικό σώμα αλλά και η χώρα ζητούν συμμέτοχους όχι αμέτοχους πολιτικούς φορείς και η σύγχρονη ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει το δρόμο …

* Ο καθηγητής Πάρις Τσάρτας είναι πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου