Απλά μαθήματα μακροοικονομίας

Στο δρόμο προς τις κάλπες ας προσπαθήσουμε – όσο δύσκολο και αν είναι – να δούμε τα πράγματα λογικά και στη σωστή τους βάση.Ας γράψουμε- όπως συμβουλεύουν οι ψυχολόγοι- για ποιο λόγο ψηφίζουμε και τι θέλουμε να πετύχουμε. Εκδίκηση , αδιαφορία, συναίνεση, αποδοκιμασία;Πριν όμως ας αναλογιστούμε 5 βασικούς λόγους για τους οποίους αυτές οι εκλογές διαφέρουν από όλες αυτές που έγιναν τα τελευταία 40 χρόνια..

1) Κανένα κόμμα και κανένας αρχηγός δεν μπορεί να τάζει αυξήσεις σε βασικούς μισθούς σε μία χώρα που είναι χρεοκοπημένη

και κινείται μόνο με δανεικά.
2) Τα κόμματα δεν μπορούν να υπόσχονται επαναπροσλήψεις στο δημόσιο σαν να είναι ιδιοκτησία τους. Όσο άδικη και αν ήταν η απόλυση άλλο τόσο θα είναι και μία ενδεχόμενη επαναπρόσληψη ενισχύοντας όλους εκείνους που πιστεύουν ότι οι μεγάλες κορώνες και τα δάκρυα ήταν μόνο για την διατήρηση του πελατειακού κράτους, που αλλάζει χρώμα ανάλογα με το συμφέρον του κόμματος που κυβερνά.Επίσης δεν πρέπει να αφήνουν ούτε κατά διάνοια υπόνοιες για κατάργηση των λίγων φορέων με αξιοκρατία στην Ελλάδα όπως του ΑΣΕΠ.
3) Οι εκλογές αυτές δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα αλλά όλη την Ευρώπη και ακόμα πιο στενά τα 19 κράτη της ευρωζώνης. Το αποτέλεσμα της κάλπης θα προδιαγράψει εξελίξεις που θα επηρεάσουν ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που οι εκλογές που θα γίνουν σε πολλές χώρες της Ευρώπης μέσα στο 2015 θα καθορίσουν ενδεχομένως το μέλλον της.
4) Το παράδοξο είναι όμως ότι παρά την άμεση επίδραση που θα έχουν στην Ευρώπη οι εκλογές στην Ελλάδα πολύ λίγη σημασία έχει πλέον η προσωπικότητα του ηγέτη. Πρέπει να το παραδεχτούμε όσο και αν πονάει ότι τον κόσμο πλέον δεν τον κυβερνούν χαρισματικοί ή παρανοϊκοί ηγέτες όπως τον 20 αιώνα αλλά οι απρόσωπες διεθνείς αγορές…
5) Ούτε καν η φαινομενικά παντοδύναμη Άγκελα Μέρκελ δεν μπορεί να τα βάλει μαζί τους και ίσως αυτό είναι που χρήζει μέγαλης ιστορικής και κοινωνιολογικής ανάλυσης πως μία γυναίκα που γαλουχήθηκε με τις αρχές του κομμουνιστικού καθεστώτος της Ανατολικής Γερμανίας, ασπάστηκε το « φιλελεύθερο δόγμα» των αγορών εφαρμόζοντας κατά γράμμα και χωρίς καμία παρέκκλιση τη νεοκλασσική θεωρία της μακροοικονομίας..

Μία εξήγηση είναι ότι η Άγκελα Μέρκελ όπως κάθε Γερμανός πολίτης είναι απόλυτα πειθαρχημένη.Αυτό σημαίνει ότι στον πόλεμο μεταξύ των δύο σχολών οικονομικής σκέψης ανάμεσα στους νεοκλασσικούς και τους Κευνσιανούς επικράτησαν οι νεοκλασσικοί και σε αυτούς πειθαρχεί.Αν κάνει τον κόπο κάποιος και διαβάσει τα βασικά σημεία της νεοκλασσικής θεωρίας θα δει ότι το επιτελείο της Μέρκελ τα ακολουθεί κατά γράμμα.Η θεωρία αποστρέφεται με κάθε τρόπο τον πληθωρισμό και έχει εμμονή με τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, οι οποίοι είναι γνωστοί και ως Black Zero.
Ας σημειωθεί επίσης ότι την περίοδο που η Μέρκελ εισέρχεται στο πολιτικό σκηνικό η ΕΕ « ασθενεί» ήδη με δυσθεώρητα δημόσια χρέη, ασθενική ανάπτυξη και υψηλό πληθωρισμό..

Για να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός πρέπει να επιλεγεί μία μέθοδος την οποία πρέπει να εφαρμόσει η κυβέρνηση κάθε χώρας για να περιορίσει ή τη ζήτηση- με περικοπές δαπανών και αύξηση φόρων- ή το κόστος που οφείλεται σε αυξήσεις μισθών που δεν αντιστοιχούν στην απόδοση της παραγωγικότητας. Η αλήθεια είναι ότι η περικοπή δαπανών με την αύξηση φόρων είναι ασφυκτική τόσο για τους πολίτες όσο και για την κυβέρνηση που επωμίζεται το οικονομικό αλλά κυρίως το πολιτικό κόστος. Η νεοκλασσική θεωρία όμως υποστηρίζει ότι όσο οδυνηρή και εάν είναι η μετάβαση από τον υψηλό στον χαμηλό πληθωρισμό- καθώς χρειάζεται μεγάλος χρόνος προσαρμογής- οι προσδοκίες θα επιτευχθούν.

Για το λόγο αυτό επιμένει στην τήρηση αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής.Διαβάζουμε σχετικά στο βιβλίο της μακροοικονομίας

« …Η νομισματική συρρίκνωση ωθεί τα επιτόκια υψηλότερα.Η αύξηση του επιτοκίου της αγοράς θα μειώσει την κατανάλωση και τις επενδύσεις οι οποίες με τη σειρά τους θα μειώσουν τη συνολική ενεργό ζήτηση.Η συνολική ζήτηση περιορίζεται μέσω του πολλαπλασιαστή μειώνοντας το προϊον και την απασχόληση , αυξάνοντας την ανεργία.Την επόμενη περίοδο ωστόσο θα υπάρξει υποχώρηση του επιπέδου των τιμών!»

Δηλαδή τι μας λέει με απλά λόγια; Ότι πρέπει να προσαρμοστούμε σε ένα καθεστώς αγοράς με παραλυμένες εργασιακές σχέσεις; Με υψηλή ανεργία; Με κομμένους μισθούς στο μισό και με υψηλούς φόρους; Όσο και αν φαίνεται παρανοϊκό, ναι.Δεν είναι το ιδανικό, ισχυρίζονται οι γκουρού της νεοκλασσικής θεωρίας αλλά μακροπρόθεσμα αποδίδει.Η αγορά αναταράσσεται για να επέλθει ισορροπία αμέσως μετά..Πότε μετά; Άγνωστο..

Οι διάσημοι οικονομολόγοι Μάρκους Μίλερ και Ρόμπερτ Σκιντέλσκι από το 2012 προειδοποιούσαν στους Φαινάνσιαλ Τάιμς αυτό το σκηνικό δεν θα έπρεπε να επαναληφθεί καθώς στοίχειωσε την Ευρώπη με αβάσταχτο φόρο αίματος..

« ..Αποτελεί ιστορική ειρωνεία που οι ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες απέφυγαν την επανάληψη της Μεγάλης Ύφεσης ύστερα από την τραπεζική κρίση να οδηγούνται σε ένα τυφλό αδιέξοδο παρόμοιο με αυτό που οδήγησε στον εξτρεμισμό μετά από εκείνη την καταστροφή.Η γερμανική ιστορική μνήμη κρατά πολύ ζωντανή την ανάμνηση του υπερπληθωρισμού του 1920-23.Αλλά πιθανώς ξεχνά πως ήταν ο αποπληθωρισμός και η Μεγάλη Ύφεση που έφεραν τον Χίτλερ στην εξουσία το 1933…»

Και αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε αυτό ακριβώς στο σημείο.Στον αποπληθωρισμό.Η ευρωζώνη τον αγγίζει και η Ελλάδα έχει κιόλας βυθιστεί.Με απλά λόγια ο αποπληθωρισμός μειώνει τις τιμές σε αγαθά και προϊόντα αλλά ωστόσο λεφτά δεν υπάρχουν για κατανάλωση..

Ποια είναι λοιπόν η δέουσα λύση που μπορεί να εφαρμόσει μία κυβέρνηση για να περάσει τον επικίνδυνο σκόπελο; Ποιο είναι το οικονομικό μοντέλο που θα προτείνει για να ξεπεράσει την κρίση εάν εκλεγεί ο ΣΥΡΙΖΑ και τα άλλα κόμματα με τα οποία θα συνεργαστεί ή και μόνος του αν κατακτήσει την αυτοδυναμία;

Γιατί το να απορρίπτεις ένα σύστημα – το οποίο ομολογουμένως έχει γονατίσει την Ευρώπη – είναι θεμιτό.Αλλά ποιο θα επιλέξεις είναι επίσης αυτό που δείχνει πόσο πραγματικά επιθυμείς να γίνεις η λύση και όχι το πρόβλημα.

Διότι οι αυξήσεις , οι επαναπροσλήψεις και η μείωση φόρων χωρίς σχεδιασμό φέρνουν πληθωρισμό και σε ακραίες περιπτώσεις υπερπληθωρισμό, τον οποίο βίωσε όλη η Ευρώπη στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου..
Η ιστορία έχει καταγράψει και τον στασιμοπληθωρισμό τη δεκαετία του 70 όπου είχε παρατηρηθεί το περίεργο φαινόμενο της ταυτόχρονης αύξησης πληθωρισμού και ανεργίας.

Ακόμα και στην απίθανη – κατά πολλούς αλλά όχι ακατόρθωτη – επιστροφή στο εθνικό μας νόμισμα δεν είναι πολλά τα 15 χρόνια που έχουν περάσει από την έλευση του ευρώ στην Ελλάδα για να μη θυμόμαστε ότι πριν έρθει το ενιαίο νόμισμα στη ζωή μας οι υποτιμήσεις της δραχμής ήταν συνεχείς.Μπορεί να μην έπεφτε ο μισθός αλλά οι τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών ήταν τόσο υψηλές που ο καταναλωτής περιοριζόταν στα απολύτως απαραίτητα…

Σε σχετικό άρθρο για την αυτοκρατορία της Μέρκελ και πόσο κινδυνεύει να πέσει από το θρόνο ο αρθρογράφος της Russia Today γράφει:

« Στην περίπτωση της Ελλάδας μία έξοδος από την ευρωζώνη θα ενέπνεε και άλλες χώρες μεγαλύτερες, ίσως την Ιταλία, να θέσει υπό αμφισβήτηση την παραμονή της στην ευρωζώνη.Αλλά μην γελιέστε.Το ευρώ είναι εξαιρετικά συμφέρον για τη Γερμανία λόγω των κερδοφόρων εξαγωγών της.Το τέλος της ευρωζώνης θα σήμαινε και το τέλος της οικονομικής αυτοκρατορίας της Γερμανίας στην Ευρώπη.Επιπλέον η μοναδική χώρα της Ευρώπης που δεν έχει δει το μερίδιο του ΑΕΠ της να μειώνεται είναι η Γερμανία.Η κατάρρευση του ευρώ θα ήταν καταστροφική για τη Μέρκελ..»

Ερμηνεύοντας το άρθρο καταλαβαίνουμε ότι η επιστροφή των χωρών στο εθνικό τους νόμισμα δεν εξαρτάται από τα ίδια τα κράτη αλλά από τη Γερμανία η οποία ακόμα αυτή τη στιγμή έχει την οικονομική δύναμη.
Είναι λοιπόν μάταιο να πιστεύει κανείς επειδή απλά έχει το δίκιο με το μέρος του μπορεί να καθορίσει και τα πράγματα στην διεθνή πολιτικο- οικονομική σκακιέρα.

Κανείς δε διαφωνεί ότι οι μεταρρυθμίσεις έπρεπε να έχουν γίνει χωρίς να χρειάζεται να επιβληθούν από τους υπαλλήλους της τρόϊκας και ότι κάθε χώρα πρέπει να αντιμετωπίζεται από την ΕΕ ξεχωριστά στους δημοσιονομικούς ελέγχους καθώς έχει ιδιαιτερότητες. Γιατί ακόμα και αν μπορούσε να δομηθεί ο κατεστραμμένος παραγωγικός ιστός της Ελλάδας αυτό θα χρειαζόταν πολλά χρόνια αλλά ακόμα και τότε δε θα μπορούσαμε να ανταγωνιστούμε εμπορικά τις μεγαλύτερες σε πληθυσμό χώρες.

Αν τώρα κάποιοι ονειρεύονται επαναστάσεις απέναντι σε ένα απρόσωπο οικονομικό σύστημα θα πρέπει να υποστούν και τις συνέπειες της αποτυχίας.Στη σύγχρονη εποχή οι επαναστάσεις γίνονται την κατάλληλη χρονική στιγμή και με σχέδιο.

Ας μην ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση της Μέρκελ έχει ήδη αρχίσει να αισθάνεται τη δυσαρέσκεια των Γερμανών από τις πολιτικές της επιλογές.Οι πολίτες κουράστηκαν να δίνουν συνεχώς χρήματα στον Νότο, το εμπάργκο στη Ρωσία έχει φέρει τα πρώτα πλήγματα στις εξαγωγές της και η Μπούντενσμπανκ ανακοίνωσε ότι επαναπατρίζει ένα μέρος από τους ράβδους χρυσού που έχει φυλαγμένους σε τράπεζες του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης, πρώτο σημαντικό δείγμα έλλειψης αξιοπιστίας του Βερολίνου απέναντι στο ενιαίο νόμισμα..