Αν είναι να διαλέξω φαί ή βιβλίο θα διαλέξω βιβλίο‏

Αντέχω ακόμη και σε αυτές τις ζοφερές οικονομικά ημέρες την «πολυτέλεια» της αγοράς βιβλίων. Θεωρώ αδιανόητο να δω ένα ενδιαφέρον βιβλίο και να προτιμήσω αντί να το αγοράσω να επιλέξω οτιδήποτε άλλο γιά να δώσω τα χρηματά μου.

Αν, μάλιστα, υπάρχει ακραίο δίλημμα να φάω ή να αγοράσω βιβλίο η επιλογή μου θα είναι η δεύτερη. Είμαι σίγουρος, ότι όποιος διαβάζει αυτή τη στιγμή δεν με πιστεύει, ότι προτιμώ να στερηθώ γιά μία ημέρα το φαγητό μου, αλλά να αγοράσω ένα βιβλίο. Κι επειδή δεν με νοιάζει καθόλου τι πιστεύει ο

Χθες λοιπόν κατέβηκα γιά άλλη μία φορά, όπως κάνω τα τελευταία τριάντα χρόνια από τότε που τον γνώρισα, το δικό μου «ναό» της γνώσης. Το υπόγειο εκπτωτικό βιβλιοπωλείο στο κέντρο της Αθήνας και περιηγήθηκα γιά μία ολόκληρη ώρα.
Μιά «αδελφή ψυχή» και συνάδελφος από την παλιά μου δουλειά στο ραδιόφωνο, ο Σπύρος Ηλιάδης σε μία από τις ατέλειωτες συζητήσεις μας στην αρχή της κρίσης μου είχε εξομολογηθεί ότι «τώρα που έχω οικονομικό πρόβλημα και δυσκολεύομαι να αγοράζω όποια βιβλία θέλω, νιώθω σαν να μου κλέβουν μαζί με το πορτοφόλι και την ψυχή».

Πάγωσα όταν το άκουσα, γιατί ένιωθα ακριβώς το ίδιο. Το να μου στερήσεις την ευτυχία της ανάγνωσης βιβλίων είναι για εμένα ένας μικρός θάνατος. Η περιπλανησή μου στις εκατοντάδες τίτλους και εξώφυλλα βιβλίων με οδήγησε τελικά σε έναν πολύ μικρό «θησαυρό», διαστάσεων μόλις 20 επί 10 και μόλις με 90 σελίδες.

Μιά επιλογή ποιημάτων του Ισπανού Αντόνιο Ματσάδο. Οι εκδόσεις Εκάτη το κοστολόγησαν μόλις 7 ευρώ που, με την έκπτωση του συγκεκριμένου βιβλιοπωλείου, το αγόρασα έξι ευρώ. Συνειδητοποιείτε τι αγοράζετε με έξι ευρώ;

Οι καπνιστές ενάμισι πακέτο τσιγάρα, που σε οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια γρηγορότερα στο θάνατο και σε σοβαρές μη αναστρέψιμες ασθένειες. Οι λάτρεις του καφέ δύο φραπέδες, ίσως και ενάμισι. Οι οδηγοί αυτοκινήτων έξι λίτρα βενζίνη -σήμερα που βρίσκεται στο ναδίρ της τιμής της στο 1,50 την τελευταία πενταετία – που αντιστοιχεί σε μιά απόσταση περίπου 30 χιλιομέτρων με ένα ΙΧ μέσου κυβισμού. Οι φανατικοί του γρήγορου φαγητού τρία σουβλάκια ή μία πίτσα.

Θέλω να πω, δηλαδή, ότι αν δώσεις τα έξι ευρώ θα αγοράσεις ένα βιβλίο που θα κερδίσεις μόρφωση, ιδέες, πνευματικές εικόνες και θα το έχεις μιά ζωή, θα το διαβάσουν κι άλλοι στην οικογένειά σου ή θα το δανείσεις. Και δεν θα πάθεις τίποτα – αντιθέτως καλό θα κάνεις στην υγεία σου -αν δεν καπνίσεις για μία ημέρα (ένας μέσος καπνιστής καπνίζει ενάμισι πακέτο την ημέρα), δεν πιείς δύο φραπέ γιά μία ημέρα (ένας μέσος «εραστής» του φραπέ πίνει δύο κάθε μέρα), δεν οδηγήσεις γιά τριάντα χιλιόμετρα επί έναν μήνα δηλαδή περπατάς ένα χιλιόμετρο την ημέρα, ή δεν φας τρία σουβλάκια γιά μιά ημέρα, δεν θα πάθεις στερητικό σύνδρομο.

Δεν προτρέπω κανέναν, για να μην παρεξηγηθώ να αγοράσει το βιβλιαράκι με τα ποιήματα του Ματσάδο. Κάποιος μπορεί να τα λατρέψει και κάποιος μπορεί να «κλαίει» τα έξι ευρώ και να με «καταριέται» που προτίμησε να μην… καπνίσει…
Αλλά λέω ότι μπορεί να βρει μικρά αριστουργήματα με έξι ευρώ ή λίγα περισσότερα, άντε δέκα.

Γιά την ιστορία ο Ματσάδο ήταν ένας τρυφερός και γλυκός άνθρωπος, ένας λυρικός ποιητής, που έζησε από το 1875 έως το 1939. Εμπνεύστηκε τα ποιήματά του από τη συζυγό του Λεονόρ που πέθανε πολύ νέα και τον βύθισε στη θλίψη -χωρίς να νομίζει κανείς, όμως, ότι οι επινοήσεις του είναι μελαγχολικές ή σκοτεινές.

Το πιο διάσημο ποιημά του «Ο διαβάτης» ή «Ο οδοιπόρος» – (ανάλογα τον μεταφραστή) που έχει χρησιμοποιηθεί ως η βασική φιλοσοφία στο σενάριο της εκπληκτικής κινηματογραφικής ταινίας «Ο συνήγορος» λέει:
«Διαβάτη τα ίχνη σου είναι ο δρόμος και τίποτε άλλο. Διαβάτη δεν υπάρχει δρόμος. Ο δρόμος γίνεται βαδίζοντας».

Και η άλλη εκδοχή:
«Οδοιπόρε ο δρόμος είναι μόνο τα δικά σου χνάρια. Γιατί δεν υπάρχει δρόμος. Οδοιπόρε ανοίγεις δρόμο περπατώντας».

Όσο γιά η φιλοσοφική διάθεση του Ματσάδο, αυτή συμπυκνώνεται σε μόνο ένα τετράστιχο:
«Είναι καλό να γνωρίζεις ότι τα ποτήρια είναι γιά να πίνουμε. Άσχημο είναι να μην ξέρουμε σε τι χρησιμεύει η δίψα».