Όλα τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα για τις νευροεκφυλιστικές νόσους – Συνέντευξη με τον Καθηγητή Παναγιώτη Βλάμο

Την ανάδειξη θεμάτων των επιστημών της Γενετικής, της Γηριατρικής και της Έρευνας και Πρόληψης νευροεκφυλιστικών ασθενειών έχουν ως στόχο τα συνέδρια GeNeDis, που ξεκίνησαν το 2014 και διεξάγονται κάθε δύο χρόνια, από το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Το φετινό 5ο συνέδριο θα έχει τίτλο, “Ψηφιακή Μεταρρύθμιση στον χώρο των Νευροεκφυλιστικών Νόσων” και θα διεξαχθεί στη Ζάκυνθο, με τη συμμετοχή επιστημόνων από την Ελλάδα

“Πρόκειται για ένα ιδιαιτέρως σημαντικό ερευνητικό πεδίο. Η επιμήκυνση του προσδόκιμου ορίου ζωής στη σύγχρονη εποχή έχεις ως αποτέλεσμα και την ολοένα αυξανόμενη εμφάνιση ασθενειών στον ηλικιωμένο πληθυσμό. Στη κατεύθυνση αυτή δεν είναι τυχαίο πως ένας άνθρωπος προσβάλλεται από άνοια κάθε τρία δευτερόλεπτα, ενώ το ετήσιο κόστος της άνοιας υπολογίζεται παγκοσμίως σε ένα τρις εκατομμύρια δολάρια, ποσό που αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2030”, αναφέρει σε συνέντευξή του στο enikos.gr, ο Παναγιώτης Βλάμος, Καθηγητής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και πρόεδρος του Τμήματος Πληροφορικής.

Εξηγεί το στόχο των παγκόσμιων συνεδρίων GeNeDis, το ερευνητικό πεδίο του Εργαστηρίου Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου και τις σημαντικές συνεργασίες που έχει αναπτύξει όπως με πανεπιστήμιο Johnς Hopkins στην Αμερική και την από κοινού σύσταση της Eλληνικής Πρωτοβουλίας ενάντια στη Νόσο Αλτσχάιμερ.

Ακολουθεί η συνέντευξη του Καθηγητή Παναγιώτη Βλάμου

Ερ. Κύριε καθηγητά τι είναι τα συνέδρια GeNeDis και πότε ξεκίνησαν;

Απ. Τα συνέδρια GeNeDis ή όπως είναι ο ακριβής τίτλος τους «Genetics, Geriatrics and Neurodegenerative Diseases Research» ( «Γενετική, Γηριατρική και στην έρευνα των Νευροεκφυλιστικών νόσων») αποτελούν μία σειρά παγκόσμιων συνεδρίων που εγκαινιάστηκαν το 2014 από το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου. Από τότε διεξάγονται ανελλιπώς ανά 2 χρόνια (Κέρκυρα 2014, Σπάρτη 2016, Τορόντο 2018 και διαδικτυακά το 2020 λόγω της πανδημίας). Τα συνέδρια αυτά αποσκοπούν στην ανάδειξη των θεμάτων των επιστημών της Γενετικής, της Γηριατρικής και της Έρευνας και Πρόληψης νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Πρόκειται για ένα ιδιαιτέρως σημαντικό ερευνητικό πεδίο. Η επιμήκυνση του προσδόκιμου ορίου ζωής στη σύγχρονη εποχή έχεις ως αποτέλεσμα και την ολοένα αυξανόμενη εμφάνιση ασθενειών στον ηλικιωμένο πληθυσμό. Στη κατεύθυνση αυτή δεν είναι τυχαίο πως ένας άνθρωπος προσβάλλεται από άνοια κάθε τρία δευτερόλεπτα, ενώ το ετήσιο κόστος της άνοιας υπολογίζεται παγκοσμίως σε ένα τρις εκατομμύρια δολάρια, ποσό που αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2030. Τα συνέδρια GeNeDis αποσκοπούν στην παρουσίαση των νέων εξελίξεων και των καινοτόμων εφαρμογών και για τον λόγο αυτό επικεντρώνονται στην παρουσίαση του έργου διακεκριμένων επιστημόνων και ερευνητών της Ελλάδας και του εξωτερικού.Το φετινό GeNeDis, με θέμα «Ψηφιακή Μεταρρύθμιση στον χώρο των Νευροεκφυλιστικών Νόσων» θα είναι υβριδικό. Θα διεξαχθεί στη Ζάκυνθο και συγκεκριμένα στις εγκαταστάσεις του Τμήματος Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίουαλλά και εξ ’αποστάσεως από τις 20 έως τις 23 Οκτωβρίου 2022. Το συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.

Ερ. Πριν μας πείτε παραπάνω για το φετινό συνέδριο θα θέλατε να μας πείτε δυο λόγια για το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας και την έρευνα που διεξάγεται σε αυτό;

Απ: Το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας (Bi.Η.E.Lab) του Τμήματος Πληροφορικής του Ιονίου Πανεπιστημίου, το οποίο έχω την χαρά να διευθύνω ιδρύθηκε το 2014. Οι έρευνες των μελών του εργαστηρίου μας επικεντρώνονται σε προβλήματα Βιοπληροφορικής, όπως για παράδειγμα την ανάπτυξη νέας μορφής ψηφιακών βιοτραπεζών, ανοικτών συστημάτων επεξεργασίας υπολογιστικών βιοδεικτών, μοντέλα πρόβλεψης της δευτεροταγούς δομής των πρωτεϊνών, την διερεύνηση των παθολογικών παραγόντων της λανθασμένης αναδίπλωσης των πρωτεϊνών, τη συσχέτιση νευρολογικών διαταραχών με υποκυτταρικές μετρήσεις βιοενέργειας και άλλα σχετικά ζητήματα. Το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας (Bi.Η.E.Lab) απαρτίζεται από 35 μέλη (καθηγητές, ερευνητές, μετα-διδάκτορες, υποψήφιους διδάκτορες και επιστημονικούς συνεργάτες) και μέχρι σήμερα έχει αναπτύξει μια σειρά από σημαντικές συνεργασίες. Ενδεικτικά μονάχα αναφέρω τη συνεργασία με το πανεπιστήμιο Johnς Hopkins στην Αμερική και την από κοινού σύσταση της Eλληνικής Πρωτοβουλίας ενάντια στη Νόσο Αλτσχάιμερ.

Ερ. Πέρα από τα παγκόσμια συνέδρια GeNeDis διεξάγονται και άλλες παράλληλες σχετικές δράσεις από το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας;

Απ:Τα παγκόσμια συνέδρια GeNeDis μπορεί να διοργανώνονται κάθε δύο χρόνια, αλλά στην ενδιάμεση διετία της διεξαγωγής τους πραγματοποιούνται πολυάριθμα παράλληλες εκδηλώσεις με σχετικές θεματικές και προσκεκλημένους διακεκριμένους καθηγητές και ερευνητές από όλον τον κόσμο (Satellite events). Έτσι, στο πλαίσιο του 5ου

Παγκόσμιου Συνεδρίου «GeNeDis 2022», πραγματοποιήθηκαν από τον Φεβρουάριο του 2021 μέχρι σήμερα 24 διαδικτυακές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή πλήθους ερευνητών.

Πέρα αυτών βέβαια τα μέλη του εργαστηρίου Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας έχουν μια διαρκή παρουσία σε άλλα διεθνή συνέδρια και εκδηλώσεις.

Ερ. Ποιος είναι ο στόχος του φετινού συνεδρίου GeNeDis;

Απ:Το φετινό GeNeDis εστιάζεται στο θέμα : «Ψηφιακός μετασχηματισμός στο πεδίο των Νευροεκφυλιστικών Νόσων» και αποτελεί πεδίο αιχμής όλων των σύγχρονων δομών υγείας.

Το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας αποτελεί ιδρυτικό μέλος του European Digital Innovation Hub : “Health Hub”, το οποίο έχει ως αποστολή τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην Υγεία στην Ευρώπη. Ένα σημαντικό μέρος αυτής της προσπάθειας θα κατευθυνθεί στο πεδίο των νευροεκφυλιστικών νόσων και στο πλαίσιο του GeNeDis αναμένουμε να παρουσιαστούν ιδιαίτερα καινοτόμες προσεγγίσεις σε θέματα ψηφιακού μετασχηματισμού.

Ερ. Ποιο είναι το προφίλ των συμμετεχόντων;

Απ:Στο συνέδριο θα γίνει παρουσίαση του έργου διακεκριμένων επιστημόνων – ερευνητών του εξωτερικού και της Ελλάδας. Πρόκειται για ένα ιδιαιτέρως υψηλού επιστημονικού ενδιαφέροντος συνέδριο στο οποίο θα συμμετάσχουν ερευνητές που προέρχονται από διάφορα επιστημονικά πεδία, όπως η νευρολογία, η ψυχολογία, η βιολογία, τα μαθηματικά, οι επιστήμες των δεδομένων κ.α., παρουσιάζοντας τα καινοτόμα ερευνητικά αποτελέσματα στον τομέα της νευροεπιστήμης. Συγκεκριμένα, το φετινό GeNeDis θα έχει 40 βασικούς ομιλητές, από τους οποίους οι περισσότεροι προέρχονται από κορυφαία ινστιτούτα του εξωτερικού, όπως το Πανεπιστήμιο JohnsHopkins, το Ινστιτούτο Νευροφυσιολογίας του Ινστιτούτου Karolinska, το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης (NIA/NIH), το EMBLHeidelberg, το Πανεπιστήμιο Κολούμπια κ.α. Παράλληλα με τις κεντρικές ομιλίες θα παρουσιαστούν 125 πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες και παράλληλα θα διεξαχθούν τρεις συναντήσεις εργασίας (workshops).

Ερ. Η συμμετοχή στα προηγούμενα συνέδρια είχε φτάσει σε πολύ υψηλά νούμερα, Τι αναμένεται για φέτος ;

Απ: Όντως, το πλήθος των συμμετεχόντων του συνεδρίου ήταν πάντα σε υψηλά νούμερα. Η δια ζώσης διεξαγωγή του στο Τορόντο οδήγησε στην συμμετοχή πάνω από 1000 συνολικά συνέδρων, ενώ το προηγούμενο που διεξήχθη διαδικτυακά μέσα στην περίοδο του lockdown οδήγησε στην συμμετοχή ρεκόρ 3.660 συνέδρων!

Φέτος δοκιμαζόμαστε σε μία νέα υβριδική μορφή και 10 ημέρες πριν έχουμε 104 εγγεγραμμένους διά ζώσης και 681 εξ αποστάσεως, χωρίς να υπολογίζουμε τους συμμετέχοντες ομιλητές. Αναμένουμε τις τελικές εγγραφές έως τις 20 Οκτωβρίου.

Ερ. Γιατί επιλέχθηκε ως τόπος διεξαγωγής η Ζάκυνθος;

Απ:Η Ζάκυνθος πέρα από ένα πανέμορφο νησί του Ιονίου, αποτελεί ένα από τα νησιά που στεγάζουν τμήματα του Ιονίου Πανεπιστημίου και σύντομα θα στεγάσει τις βασικές εγκαταστάσεις του Πανεπιστημιακού Ερευνητικού Κέντρου. Αν και περιφερειακό το Ιόνιο Πανεπιστήμιο έχει επιδείξει σπουδαία ερευνητική δραστηριότητα και υψηλού επιπέδου παρεχόμενες σπουδές. Κρίναμε επομένως σωστό να διοργανώσουμε το συνέδριο στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου στην Ζάκυνθο συμβάλλοντας στην περαιτέρω προβολή του ιδρύματος στην παγκόσμια ερευνητική κοινότητα.

Ερ. Πόσο σημαντικό είναι για μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα να διοργανώνει τέτοια συνέδρια;

Απ:Από το 2014, οπότε και ξεκίνησαν τα GeNeDis ο στόχος ήταν να γίνουν ένα σημείο αναφοράς για τους ερευνητές που ασχολούνται με τις νευροεπιστήμες παγκοσμίως. Νομίζω πως 8 χρόνια μετά κάτι τέτοιο το έχουμε επιτύχει και φυσικά είναι ιδιαιτέρως σημαντικό τόσο για το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, που αποτελεί ένα περιφερειακό πανεπιστήμιο, όσο και ευρύτερα για την επιστημονική κοινότητα της χώρα. Τα ονόματα και το πλήθος των προσκεκλημένων ομιλητών, αλλά και οι αριθμοί των συμμετεχόντων καταδεικνύουν την απήχησή του και εντάσσουν τα Ιόνια Νησιά και την Ελλάδα ευρύτερα στον επιστημονικό χάρτη των νευροπιστημόνων. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2018 ίσως ήταν η πρώτη φορά που ένα ελληνικό ερευνητικό εργαστήριο διοργάνωσε παγκόσμιο συνέδριο σε άλλη ήπειρο.

Ερ. Τι άλλο έχουμε να περιμένουμε από το Εργαστήριο Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας (BiΗELab) μετά το φετινό GeNeDis;

Απ:Το Εργαστήριό μας συνδέεται όλο και περισσότερο με υποδομές και ενέργειες που αναμένουμε να συμβάλλουν σημαντικά στον μετασχηματισμό της χώρας μας σε πεδίο αριστείας της μεταφραστικής έρευνας και ταυτόχρονα εφαρμογής των βέλτιστων πρακτικών στο πεδίο των νευροεκφυλιστικών νόσων σε εθνικό επίπεδο.