Το αλαλούμ και τα νομοθετικά κενά με τις άδειες των ψυχαγωγικών παιχνιδιών κοστίζει ζωές

Τον περασμένο Μάιο συνελήφθη κύκλωμα «επιχειρηματιών» οι οποίοι με πλαστές γνωματεύσεις και σφραγίδες είχαν εγκαταστήσει 36 λούνα παρκ σε διάφορους δήμους

Το τελευταίο τετράμηνο δύο τραγικά δυστυχήματα συνέβησαν σε Μύκονο (θαλάσσια παιχνίδια) και Ελληνικό (λούνα παρκ) στερώντας τη ζωή από δύο παιδιά, 10 και 13 χρόνων αντίστοιχα.

Μπορεί κάποιος να ανοίξει λούνα παρκ αν δεν είναι άνεργος; Χορηγείται άδεια ψυχαγωγικών παιχνιδιών σε πόλη που είναι μεγαλύτερη των 3.000 κατοίκων; Το Paintball είναι παιχνίδι υπαίθριας ή στεγασμένης δραστηριότητας; Παράδοξα, ίσως, τα παραπάνω ερωτήματα αλλά καθόλου… αδιάφορα αφού έχουν ευθεία σχέση με το νομοθετικό καθεστώς που διέπει τα ψυχαγωγικά παιγνίδια κάθε μορφής τα οποία λειτουργούν χιλιάδες επιχειρήσεις στην επικράτεια, με αλλά και χωρίς την άδεια του κράτους.

Τα τραγικά δυστυχήματα που συνέβησαν το τελευταίο τετράμηνο και στέρησαν τη ζωή από δύο παιδιά 10 και 13 χρόνων σε θαλάσσια παιχνίδια στη Μύκονο και σε λούνα παρκ στο Ελληνικό, εκτός από βαθύ πόνο, προκάλεσαν και φόβο σε όλους τους εμπλεκομένους. Για ένα χρονικό διάστημα, θα είναι πολύ δυσκολότερο σε έναν επιχειρηματία να λειτουργήσει χωρίς άδεια. Για κάποια ελεγκτική αρχή και πρωτίστως για τους δήμους που προσυπογράφουν τις άδειες (ακόμη και εάν δεν έχουν τρόπο να ελέγξουν την εφαρμογή των όρων τους) θα είναι απείρως δυσκολότερο να «κάνουν τα στραβά μάτια».

Το πρόβλημα όμως είναι ότι συχνά ήταν αυτό ακριβώς το περίπλοκο και αντιφατικό νομοθετικό πλαίσιο που έκανε πολλούς να «κάνουν τα στραβά μάτια». Τέτοιας μορφής αντιφάσεις διαπιστώνονται και από τους υψηλόβαθμους υπηρεσιακούς παράγοντες της ειδικής επιτροπής που συστάθηκε με αποστολή να καταρτίσει νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις αδειοδοτήσεις των επιχειρήσεων ψυχαγωγικών παιγνιδιών.
Ας αναφέρουμε ένα ενδεικτικό παράδειγμα:

● Στο νόμο 2323 του 1995 που ήρθε να ρυθμίσει το «υπαίθριο εμπόριο» (με αρμόδιο τότε υπουργό Εμπορίου τον Κ. Σημίτη) μπήκε διάταξη που όριζε ευθέως ότι εγκαταστάσεις όπως «τα λούνα παρκ, οι πίστες αυτοκινητιδίων και τα τσίρκο» εντάσσονται στο υπαίθριο εμπόριο, στάσιμο ή πλανόδιο.

● Δέκα χρόνια αργότερα, σε Προεδρικό Διάταγμα (12/2005) για την εφαρμογή των ρυθμίσεων του νόμου 2323, επαναλαμβάνεται ότι επιχειρήσεις σχετικές με ψυχαγωγικά παιγνίδια λαμβάνουν άδεια «υπαίθριου εμπορίου». Ανάμεσα στις προϋποθέσεις είναι ο επιχειρηματίας ως φυσικό πρόσωπο να μην έχει οικογενειακό εισόδημα πάνω από 20.000 ευρώ - πρόβλεψη που αφορά και σε κάποιον που ζητάει άδεια να πουλά κεριά σε κάποιο τοπικό πανηγύρι.

● Πέρασαν σχεδόν δέκα χρόνια ακόμη, με τους επιχειρηματίες λούνα παρκ να φωνάζουν και να διαμαρτύρονται για το πώς μπορεί μια τέτοια επιχείρηση, με τόσα έξοδα και τζίρο, να έχει ετήσιο εισόδημα μόνον 20.000 ευρώ ετησίως για να εξασφαλίζει άδεια λειτουργίας. Οι προσπάθειες για εξορθολογισμό της νομοθεσίας δεν απέδωσαν καρπούς και οι δήμοι συνέχιζαν να δίνουν άδειες παρακάμπτοντας προβλέψεις όπως η παραπάνω.

● Σαν να μην ήταν αρκετό το μπάχαλο, ήρθε και νέος νόμος από το υπουργείο Ανάπτυξης, ο 4264 τον Μάιο του 2014, ο οποίος αναφερόταν στο υπαίθριο εμπόριο και όριζε ρητά μεταξύ άλλων ότι κάποιος για να μπορεί να λάβει άδεια άσκησης υπαίθριου εμπορίου έπρεπε να είναι υποχρεωτικά και άνεργος, να μην κατέχει (ο ίδιος και οι στενοί συγγενείς του) άλλη άδεια βιοποριστικού επαγγέλματος και να προηγούνται άτομα με αναπηρίες, πολύτεκνοι, ομογενείς, απεξαρτημένοι και υπό απεξάρτηση.

Ως «κατάσταση που μας δημιούργησε πολλά προβλήματα αφού μας έβαζε στο υπαίθριο εμπόριο» χαρακτηρίζει αυτό που περιγράφουμε παραπάνω ο Γιώργος Σιδέρης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Ψυχαγωγικών Παιγνίων-Η Θεσσαλονίκη. Μας ενημερώνει ότι υπάρχουν πανελλαδικά περίπου 2.000 οικογένειες που ζουν ως επιχειρηματίες στήνοντας σε διάφορα μέρη της Ελλάδας λούνα παρκ σε διάφορους συνδυασμούς και μεγέθη ενώ πολύ περισσότεροι είναι εκείνοι που βιοπορίζονται ως υπάλληλοι. Θεωρεί όμως ότι το πρόβλημα έχει τώρα λυθεί. Πώς; Μέσω ενός εγγράφου που υπέγραψε στις 2/4/2014 υπηρεσιακό στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης, ο γ.δ. Εσωτερικού Εμπορίου Χ. Μπανός. Στο έγγραφο γίνεται ερμηνεία νόμων και διατάξεων και προκύπτει το συμπέρασμα-οδηγία προς τους δήμους ότι η λειτουργία λούνα παρκ είναι δραστηριότητα που απαιτεί «μεγάλη οικονομική επένδυση» και διαφέρει από τις λοιπές δραστηριότητες υπαίθριου εμπορίου από ανέργους.

Ωστόσο, ένα έγγραφο δεν αναδιαμορφώνει το νομικό πλαίσιο με συνέπεια σε πολλούς δήμους να δημιουργούνται ζητήματα και οι εμπλεκόμενοι να καταφεύγουν σε ενστάσεις επί ενστάσεων για να βγάλουν άκρη. Πάντως, το έγγραφο είχε και προφητική αξία καθώς στις αρχές Απριλίου και λίγες μέρες πριν από το ατύχημα στο λούνα παρκ του Δήμου Ελληνικού σημείωνε μεταξύ άλλων ότι «περιήλθαν σε γνώση μας αποφάσεις αρμόδιων φορέων χορήγησης αδειών υπαίθριου εμπορίου, όπου διαπιστώνεται λανθασμένη εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας…!».

«Είναι παράλογο να μας βάζουν στο υπαίθριο εμπόριο και να ζητούν χαρτί ανεργίας και χαμηλό εισόδημα», επισημαίνει ο κ. Σιδέρης. Μας λέει ότι ο ίδιος αλλάζει κάθε χρόνο μέχρι και 15 φορές τόπο εγκατάστασης, πηγαίνοντας κοντά σε τοπικά πανηγύρια, εκδηλώσεις ή σε χώρους που συγκεντρώνεται κόσμος και παίρνοντας κάθε φορά νέα άδεια από το δήμο. «Προηγουμένως πρέπει να έχει έρθει μηχανολόγος, να έχει ελέγξει τα παιχνίδια που θα έχουμε ήδη στήσει και να υπογράψει το “έχει καλώς”. Στήνουμε πέντε έως δέκα διαφορετικά παιγνίδια. Δουλεύουν πολλοί άνθρωποι επί μέρες. Πώς γίνεται να έχουμε τζίρο 20.000 ευρώ το χρόνο;», αναρωτιέται.

Πάντως, η προϋπόθεση της ανεργίας δεν είναι και η μόνη που απαιτεί ξεκαθάρισμα. Στο νόμο 4264/14 και το άρθρο 25 περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων πρόβλεψη ώστε να μην επιτρέπεται η άσκηση πλανόδιου εμπορίου «σε δήμους με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων». Λεπτομέρεια ή αβλεψία;
Και μόνον η σύλληψη τον περασμένο Μάιο κυκλώματος «επιχειρηματιών» οι οποίοι με πλαστές γνωματεύσεις και σφραγίδες είχαν εγκαταστήσει 36 λούνα παρκ σε διάφορους δήμους δείχνει πόσο σαθρό είναι το έδαφος στο οποίο στήνονται μηχανές που σχεδιάστηκαν για να διασκεδάζουν υποτίθεται με ασφάλεια, παιδιά και μεγάλοι. «Επειτα απ’ όσα έγιναν δεν πιστεύω ότι υπάρχει πλέον κάποιος που λειτουργεί χωρίς άδεια ή δήμος που θα κάνει τα στραβά μάτια», μας λέει ο Γ. Σιδέρης, αναφερόμενος στα πρόσφατα δυστυχήματα. Αρκεί όμως ο φόβος ή το φιλότιμο για να καλύψει τα χάσματα των νόμων;

Ανύπαρκτοι ελεγκτικοί μηχανισμοί λόγω ασάφειας

Σημαντικές ελλείψεις έως και ολοσχερής απουσία νομοθετικού πλαισίου διαπιστώνονται για τον έλεγχο της λειτουργίας πολλών ψυχαγωγικών παιγνιδιών και ειδικά εκείνων που γέννησε η τεχνολογική εξέλιξη τα τελευταία χρόνια.

Το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνον από τους ειδικούς και τους υπηρεσιακούς παράγοντες που συμμετέχουν στην ειδική επιτροπή για την κατάρτιση νέου νομοθετικού πλαισίου. Το αντιλαμβάνεται και ο καθένας που θα σκεφτεί ότι τα δύο πρόσφατα δυστυχήματα δεν συνέβησαν σε κλασικά παιγνίδια λούνα παρκ αλλά σε εγκαταστάσεις που μετρούν λίγα χρόνια λειτουργίας.

Οι κατά τόπους δήμοι είναι εκείνοι που άκουσαν τα «εξ αμάξης» αλλά, βάσει των νόμων και της σκληρής πραγματικότητας, δεν είναι εκείνοι που μπορούν να ελέγξουν την ασφαλή λειτουργία περίπλοκων παιγνιδομηχανών, όπως αυτές που συναντούμε σε υδροπάρκα-νεροτσουλήθρες, τα «όπλα» που παίρνουν βολίδες χρώματος (paintball) ακόμη και ένα ψυχαγωγικό παγοδρόμιο - ειδικά εάν λειτουργεί σε κλειστό χώρο.

Είναι άλλοι οι μηχανισμοί (Λιμενικό, Πυροσβεστική, Υγειονομικό, ΕΛΟΤ -πιστοποιητές, ιδιώτες μηχανικοί κ.λπ.) που καλούνται να ελέγξουν την ασφαλή λειτουργία στηριζόμενοι, όμως, σε κάποιο νομικό πλαίσιο. Ομως διαπιστώνεται, μεταξύ άλλων, ότι:

1 Υπάρχει ασάφεια για το εάν τελικά εντάσσονται στο πλαίσιο των υπαίθριων παιγνιδιών:

● τα παγοδρόμια εμπορικού και όχι αθλητικού σκοπού

● τα γήπεδα 5 επί 5

● τα παιχνίδια με όπλα χρωμοβολίδων (paintball)

● τα υδροπάρκα και οι νεροτσουλήθρες

● παιγνιδοκατασκευές με κερματοδέκτη όπως αυτές που συναντούμε συχνά έξω από περίπτερα

2 Δεν υπάρχει κανένα νομικό πλαίσιο για να αδειοδοτούνται ψυχαγωγικές δραστηριότητες εντός κτηρίων.

3 Δεν υπάρχουν διακριτές διαδικασίες αδειοδότησης με κριτήριο το αντικείμενό τους.

4 Δεν διαχωρίζονται οι δραστηριότητες ανάλογα με το επίπεδο της επικινδυνότητάς τους ώστε να υπάρχουν αντίστοιχες διαδικασίες αδειοδότησης.

5 Θα πρέπει πλέον να δοθεί ορισμός του τι είναι και τι δεν είναι λούνα παρκ.

6 Θα πρέπει να προσδιορισθεί ποια είναι η διάρκεια ισχύος για την άδεια μόνιμης εγκατάστασης (λούνα παρκ, τσίρκο, water park, go kart) που σήμερα είναι 5 χρόνια καθώς ισχύει από το 2000 ελάχιστη απόσταση 150 μέτρων από το πλησιέστερο σπίτι.

Το διαδραστικό σινεμά που χωράει σε… τροχόσπιτο

Μια περίπλοκη εγκατάσταση που έχει αρχίσει τους τελευταίους μήνες να εμφανίζεται σε όλο και περισσότερους χώρους ψυχαγωγίας -ειδικά νέων- έχει αναγκάσει τα συναρμόδια υπουργεία να σηκώσουν τα χέρια ψηλά για την αδειοδότησή του.
Θα το συναντήσουμε ως «xd cinema», κάτι σαν εξέλιξη του τρισδιάστατου κινηματογράφου, όπου όμως ο θεατής δεν έχει μόνο τα ειδικά γυαλιά για να βλέπει το θέαμα με βάθος. Η θέση στην οποία κάθεται είναι κατασκευασμένη ώστε να τραντάζεται και να παίρνει μεγάλες κλίσεις ανάλογα με το θέαμα που προβάλλεται ενώ ανεμιστήρες δημιουργούν ρεύματα αέρα όταν ταιριάζει με την εξέλιξη της ταινίας. Αλλες αντλίες μπορεί να δημιουργούν ομίχλη, να βγάζουν συγκεκριμένες μυρωδιές, να ψεκάζουν τους θεατές όταν, για παράδειγμα, κάποιο ζωάκι φταρνίζεται στην οθόνη ή να τους βρέχουν όταν βλέπουν μια καταιγίδα. Οι ταινίες που προβάλλονται είναι ειδικά σχεδιασμένες, συνήθως μικρής διάρκειας και με σενάριο που να ευνοεί τη «συμμετοχή του θεατή».
Πρόκειται για μόδα που ξεκίνησε την τελευταία διετία στο εξωτερικό. Το κόστος για τη μετατροπή μιας κανονικής κινηματογραφικής αίθουσας είναι τεράστιο αλλά έχουν ήδη βρεθεί λύσεις χαμηλού κόστους. Κινεζικές εταιρίες διαφημίζουν μικρά σετ 10-20 θέσεων που πωλούνται από 15 έως 20.000 δολάρια και παρέχουν όλους τους παραπάνω συνδυασμούς με στόχο την παραγωγή περισσότερων συναισθημάτων και τη διαδραστικότητα. Το σετ αυτό μπορεί να μπει σε ένα «τροχόσπιτο» και αυτό να μεταφέρεται όπου θέλει ο διαχειριστής του.
Οπως ήταν φυσικό, οι επιχειρηματίες που θέλησαν να δουλέψουν τέτοια εγκατάσταση ζήτησαν άδεια από τους δήμους. Ενας από αυτούς, ο Δήμος Χανίων ρώτησε στις αρχές του 2013 το υπουργείο Εσωτερικών τι να απαντήσει αφού δεν είχε να κάνει ούτε με σινεμά ούτε με λούνα παρκ ούτε με κάτι άλλο γνωστό. Επειτα από αρκετούς μήνες, που πέρασαν μέχρι να απαντήσουν τα υπουργεία Πολιτισμού και Ανάπτυξης, δηλώνοντας ουσιαστικά αναρμοδιότητα, το υπουργείο Εσωτερικών είπε στο Δήμο Χανίων ότι δεν χρειάζεται ειδική αδειοδότηση. Ετσι, η εγκατάσταση λειτούργησε αυτό το καλοκαίρι. Δεν συνέβη όμως το ίδιο με άλλο ερώτημα που ετέθη από δήμο πολύ μεγαλύτερης πόλης. Τα συναρμόδια υπουργεία δεν έχουν απαντήσει καθόλου ως τώρα.
Ωστόσο, στο συγκεκριμένο δήμο υπάρχει επιχείρηση που διαφημίζεται να λειτουργεί σε κλειστό χώρο κάνοντας μάλιστα και περιοδείες σε άλλες πόλεις με τροχόσπιτο. Πάντως, στην επικοινωνία που επιδιώξαμε με την επιχείρηση, ο εκπρόσωπός της δεν θέλησε να μας απαντήσει.

ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ
[email protected]

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής