Οι "έξυπνοι" τρόποι με τους οποίους φοροδιέφευγε η Apple

Η δυνατότητα της αμερικανικής τεχνολογικής εταιρείας Apple να προστατεύει κέρδη πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη φορολογία, βασίσθηκε σε ένα ασυνήθιστο «παράθυρο» της φορολογικής νομοθεσίας της Ιρλανδίας, που σχεδιάσθηκε για να βοηθήσει τη χώρα να προσελκύει ξένες επενδύσεις και να δημιουργεί θέσεις απασχόλησης.

Η έρευνα της αμερικανικής Γερουσίας αποκάλυψε χθες ότι η Apple —που κατασκευάζει τα iPhones, τα iPads και τους υπολογιστές Mac— διοχέτευε τα κέρδη της σε συσταθείσες στην Ιρλανδία θυγατρικές εταιρείες της, οι οποίες δεν δήλωναν φορολογικοί κάτοικοι σε καμία χώρα του κόσμου.

Η Apple δήλωσε χθες ότι οι σχετικές συμφωνίες χρονολογούνται πριν από 30 χρόνια και προέκυψαν μετά από διαπραγματεύσεις με την Ιρλανδία, η οποία έχει προκαλέσει από πολύ καιρό την οργή εταίρων της —όπως της Γαλλίας και της Γερμανίας— επειδή βοηθά τις πολυεθνικές επιχειρήσεις να αποφεύγουν να πληρώνουν φόρο για τις πωλήσεις που κάνουν στις εγχώριες αγορές τους.

Οι ετήσιες εκθέσεις της Apple δείχνουν ότι την τελευταία τριετία η εταιρεία κατέβαλε φόρους που αντιστοιχούν μόλις στο 2% των πωλήσεων της στο εξωτερικό ύψους 74 δις. δολαρίων. Η Apple προωθεί το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων αυτών μέσω τριών εταιρειών που έχουν συσταθεί στην Ιρλανδία, αλλά δεν υπόκεινται πουθενά για φορολογικούς σκοπούς. Οι αμερικανικοί νόμοι, που επιτρέπουν στις εταιρείες της χώρας που έχουν συσταθεί στο εξωτερικό να μην πληρώνουν φόρους στην Αμερική, επέτρεψαν την ολοκλήρωση της φοροαποφυγής.

Ο επικεφαλής της Apple για θέματα φορολογίας Φίλιπ Μπούλοκ δήλωσε χθες στη μόνιμη υποεπιτροπή της Αμερικανικής Γερουσίας ότι μία από τις τρεις θυγατρικές της, η Apple Operations International (AOI), δεν έχει υποβάλει φορολογική δήλωση σε καμία χώρα για μία 5ετία. Και οι τρεις θυγατρικές είχαν εγγραφεί στην Ιρλανδία το 1980 και εγγράφηκαν ξανά το 2006, αποκτώντας τη δυνατότητα βάσει της ιρλανδικής νομοθεσίας να μη δημοσιεύουν ετήσιους ισολογισμούς. Ο φορολογικός εταίρος στο Δουβλίνο της διεθνούς λογιστικής εταιρείας Grant Thornton Πίτερ Βέιλ δήλωσε ότι είναι νόμιμο, αλλά όχι σύνηθες, για εταιρείες που έχουν συσταθεί στην Ιρλανδία να μην είναι φορολογικοί κάτοικοι της χώρας. Ο Βέιλ πρόσθεσε ότι εάν ένας όμιλος έχει τουλάχιστον μία θυγατρική που λειτουργεί στην Ιρλανδία —όπως έχει η Apple με μονάδες που απασχολούν 4.000 εργαζόμενους—, μπορεί να συστήσει μία εταιρεία που δεν θα θεωρείται φορολογικός κάτοικος της Ιρλανδίας, με τον όρο ότι «ο κεντρικός έλεγχος της διοίκησής της» είναι εκτός της χώρας. Πράγματι, η υποεπιτροπή ανακοίνωσε ότι οι συνεδριάσεις των διοικητικών συμβουλίων της AOI και της Apple Sales International (ΑSΙ) γίνονταν στις ΗΠΑ, όπου είχαν την έδρα τους και τα περισσότερα μέλη των διοικητικών συμβουλίων. Τα στοιχεία της Apple έδειξαν ότι ο σημερινός διευθύνων σύμβουλός της Τιμ Κουκ και ο σημερινός υπεύθυνος για τα οικονομικά της Πίτερ Οπενχάιμερ ήταν μέλη των διοικητικών συμβουλίων και των τριών θυγατρικών στην Ιρλανδία από τα τέλη της περασμένης 10ετίας.

Η Βρετανία επέτρεπε επίσης τη σύσταση εταιρειών στην επικράτειά της χωρίς να είναι φορολογικοί κάτοικοί της, αλλά προχώρησε στην αλλαγή του συστήματος αυτού πριν από 20 χρόνια για να σταματήσει τη φοροαποφυγή, δήλωσε η βοηθός καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Warwick Πενέλοπε Τακ. Αντίθετα, η Ιρλανδία δεν άλλαξε τη νομοθεσία της, πιθανόν επειδή δεν είχε την ίδια ανησυχία για την απώλεια φορολογικών εσόδων, δήλωσε ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Δουβλίνου Έιμον Ουόλς. Ο μικρός πληθυσμός της Ιρλανδίας σημαίνει ότι η παραγωγή των πολυεθνικών επιχειρήσεων είναι σχετικά μικρή όσον αφορά τις εγχώριες πωλήσεις και τα κέρδη.

Ο Κουκ δήλωσε στην υποεπιτροπή ότι η Apple προσελκύσθηκε στην Ιρλανδία το 1980, όταν η χώρα άρχισε να προσφέρει κίνητρα σε τεχνολογικές επιχειρήσεις για να αποκτήσει βιομηχανική βάση. «Από τις αρχές της δεκαετίας του '90, η ιρλανδική κυβέρνηση υπολόγιζε το φορολογητέο εισόδημα της Apple με τρόπο που ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής να ήταν χαμηλά στη μονοψήφια κλίμακα», κατέθεσε ο κ. Μπούλοκ.

Η Ιρλανδία δήλωσε ότι η μικρή φορολογία που πληρώνει η Apple δεν είναι δικό της λάθος και κατηγόρησε τη φορολογική νομοθεσία άλλων χωρών. Οι μονάδες λιανικών πωλήσεων της αμερικανικής εταιρείας στη Γερμανία και τη Βρετανία αγοράζουν τα προϊόντα τους από τις ιρλανδικές θυγατρικές της. Οι τιμές καθορίζονται σε επίπεδο που διασφαλίζουν ότι οι θυγατρικές στις μεγάλες χώρες δεν θα δηλώνουν σημαντικά κέρδη και επομένως ότι η Apple θα αποφεύγει τη φορολογία για τις πωλήσεις τις στις μεγαλύτερες αγορές. Το 2011, η βρετανική θυγατρική της Apple παρουσίασε κέρδη 31 εκατομμυρίων λιρών για πωλήσεις 860 εκατ. λιρών και κατέβαλε φόρο 9 εκατ. λιρών. Η θυγατρική της Apple στη Γαλλία κατέγραψε το ίδιο έτος ζημιές 21 εκατ. ευρώ για πωλήσεις 346 εκατ. λιρών και πλήρωσε φόρο 7 εκατ. ευρώ, ενώ η θυγατρική στη Γερμανία σημείωσε ζημιά 4 εκατ. ευρώ για πωλήσεις 174 εκατ. ευρώ και δεν πλήρωσε καθόλου φόρο.

Η εταιρεία ηλεκτρονικών πωλήσεων Amazon πληρώνει χαμηλούς φόρους για τα κέρδη της από το εξωτερικό μέσω μία εταιρείας που έχει συστήσει στο Λουξεμβούργο. Η Google πληρώνει επίσης χαμηλούς φόρους, κατευθύνοντας τις πωλήσεις της στο εξωτερικό μέσω μίας ιρλανδικής μονάδας, η οποία καταβάλει το μεγαλύτερο μέρος των κερδών της σε μία θυγατρική στις Βερμούδες. Η G20, η ομάδα των 20 μεγαλύτερων αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων οικονομιών, ζήτησε από τον ΟΟΣΑ (Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) να διερευνήσει το θέμα της μεταφοράς των επιχειρηματικών κερδών.