ΕΕ: Δεν βγαίνει πλέον η συνταγή της γερμανικής λιτότητας, η Ευρωζώνη "ψηφίζει" ανάπτυξη

Η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών, που κλονίστηκε ιδιαίτερα μετά το κούρεμα των κυπριακών καταθέσεων, αποτελούν πλέον τις δύο βασικές προτεραιότητες της συντριπτικής πλειονότητας των χωρών της ευρωζώνης, αλλά και της Κομισιόν, ενώ όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στο ότι και το Βερολίνο θα μετατοπιστεί από τις ακραίες θέσεις του. Οι εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν για την πορεία της οικονομίας της ευρωζώνης φέτος και του χρόνου έδωσαν ένα πολύ πειστικό επιχείρημα στις χώρες εκείνες που εδώ και μήνες ζητούσαν χαλάρωση του ρυθμού δημοσιονομικής εξυγίανσης, ώστε να απελευθερωθούν πόροι για την ανάπτυξη.

Η Κομισιόν στις 22 Φεβρουαρίου προέβλεπε υποχώρηση του ΑΕΠ στην ευρωζώνη 0,3% το 2013 και επιστροφή στην ανάπτυξη με αύξηση του ΑΕΠ της τάξης του 1,4% το 2014. Τώρα αναθεωρεί προς το χειρότερο προβλέποντας ύφεση 0,4% φέτος και ανάπτυξη 1,2% το 2014. Η αναθεώρηση αυτή προς το χειρότερο θα μπορούσε να θεωρηθεί επουσιώδης, ωστόσο ήταν η τέταρτη στη σειρά μέσα στους τελευταίους 12 μήνες, που σημαίνει ότι υπάρχει πολύ σοβαρό πρόβλημα ανάκαμψης της οικονομίας.

Η διάγνωση της επιτροπής που γίνεται στην έκθεση είναι σαφής ως προς τα αίτια της περατεταμένης καθίζησης της οικονομίας της ευρωζώνης. Πιστεύει ότι αυτό οφείλεται στην αβεβαιότητα που επικρατεί στους κόλπους των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Αβεβαιότητα που συρρικνώνει την εσωτερική ιδιωτική κατανάλωση αναστέλλει τις επενδύσεις και εκτοξεύει στα ύψη την ανεργία, δεδομένου ότι οι περισσότερες χώρες εφαρμόζουν προγράμματα λιτότητας και δεν έχουν δυνατότητα αύξησης των δημόσιων δαπανών για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.

Με άλλα λόγια, η γερμανική «συνταγή» που έχει επιβληθεί στο Νότο της ευρωζώνης και βασίζεται στον παραλογισμό του Βερολίνου, ότι η δημοσιονομική εξυγίανση θα οδηγήσει περίπου αυτόματα σε ανάπτυξη, δεν βγαίνει στην πράξη. Και οι επιπτώσεις αυτής της πολιτικής δεν έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο μόνο το Νότο (27% ανεργία στην Ελλάδα και την Ισπανία, 17,7% στην Πορτογαλία, 16% στην Κύπρο), αλλά μεταφέρονται πλέον και στον «ενάρετο» Βορρά της ευρωζώνης.

Η Ολλανδία, χώρα με την καλύτερη πιστοληπτική ικανότητα (ΑΑΑ), είναι η πρώτη από το «κλαμπ» των ισχυρών και σκληρών που έπεσε θύμα της ύφεσης γιατί απλούστατα αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα με τις εξαγωγές της προς τις εξουθενωμένες από τη λιτότητα χώρες του Νότου. Η ολλανδική κυβέρνηση, που… πυροβολούσε στο Εurogroup την Ελλάδα και τις άλλες μνημονιακές χώρες να πάρουν πρόσθετα μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος, τώρα ζητάει χρόνο από την Κομισιόν γιατί δεν μπορεί να μειώσει το έλλειμμα κάτω από το 3% και δεν θέλει να πάρει πρόσθετα μέτρα. Πού φτάσαμε…

Από τις πέντε μεγαλύτερες χώρες και οικονομίες της ευρωζώνης μόνο η Γερμανία θα έχει ανάπτυξη το 2013 κι αυτή θα είναι οριακή (0,4). Οι άλλες τέσσερις θα βρεθούν εγκλωβισμένες στην ύφεση: η Ισπανία -1,5%, η Ιταλία -1,3%, η Γαλλία -0,1% και η Ολλανδία -0,8%. Με εξαίρεση τη Γαλλία που πέρυσι είχε μηδενική ανάπτυξη, οι άλλες τρεις βρίσκονταν και το 2012 σε ύφεση. Ολα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι πρέπει κάτι να γίνει και άμεσα, ώστε η οικονομία να εξέλθει από την ύφεση και η ρευστότητα του τραπεζικού τομέα να στραφεί πάλι στις επιχειρήσεις, κυρίως στις ΜΜΕ, που έχουν στην κυριολεξία στεγνώσει και κλείνουν κατά δεκάδες χιλιάδες κάθε μέρα στην ευρωζώνη.

Το «αντάρτικο» Μπαρόζο-Ρεν και η υποχώρηση των Γερμανών

Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μανουέλ Μπαρόζο και Ολι Ρεν, αντίστοιχα, έχουν πάρει εδώ και περίπου ένα μήνα σαφέστατες αποστάσεις από το Βερολίνο, ωστόσο, στο πλαίσια της δημοσιοποίησης της εαρινής έκθεσης με τις προβλέψεις, έκαναν ένα αποφασιστικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η Κομισιόν αποφάσισε να εισηγηθεί στο τέλος του μήνα μια διετή παράταση στην επαναφορά του ελλείμματος κάτω του 3% του ΑΕΠ για τη Γαλλία και την Ισπανία. Θα εισηγηθεί επίσης να δοθεί ένας επιπλέον χρόνος στη Σλοβενία και ενδεχομένως δύο χρόνια στην Ολλανδία. Επιπλέον χρόνο θα ζητήσει και ο νέος πρωθυπουργός της Ιταλίας, Ενρίκο Λέτα, ενώ ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο χορήγησης παράτασης στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Δικαιολόγησε τη στάση της επισημαίνοντας ότι έχουν περιοριστεί αισθητά οι μακροοικονομικοί κίνδυνοι λόγω των μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης στα κράτη-μέλη, που άρχισαν να εφαρμόζονται από το 2011, και αυτό της επιτρέπει να εισηγηθεί μια πιο ήπια πολιτική στο δημοσιονομικό τομέα δίνοντας περισσότερο χρόνο σε χώρες της ευρωζώνης.

Οι Γερμανοί στην αρχή αιφνιδιάστηκαν και δεν αντέδρασαν άμεσα, ωστόσο όταν διαπίστωσαν ότι δεν έχουν πλέον συμμάχους και δορυφόρους, αφού χάνοντας τους Ολλανδούς και την Κομισιόν έμειναν μόνο με τους Φινλανδούς, υποχρεώθηκαν να κάνουν ένα βήμα πίσω, συμφωνώντας με την πρωτοβουλία.
Παράλληλα, έχουν μετριάσει σημαντικά και τις ενστάσεις που είχαν για την ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση, όπου για να κερδίσουν χρόνο ζητούσαν αναθεώρηση της συνθήκης. Τώρα δεν το ζητάνε πλέον, ενώ βγαίνουν δημόσια και υποστηρίζουν ότι πρέπει να ληφθούν οι αποφάσεις τον Ιούνιο πάνω στα εκκρεμή θέματα της τραπεζικής ενοποίησης, όπως η σύσταση του ευρωπαϊκού μηχανισμού εξυγίανσης προβληματικών τραπεζών, αλλά και του συστήματος εγγύησης των καταθέσεων και του καθορισμού των όρων για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών από τον ΕΜΣ (ταμείο διάσωσης ευρωζώνης).

Εξακολουθούν, όμως, να… διαφημίζουν τη «συνταγή» της λιτότητας και τελευταία εμφανίζουν συστηματικά σε όλα τα επίπεδα την Ελλάδα ως το πετυχημένο παράδειγμα. Οχι μόνο δεν μας… πυροβολούν πλέον, αλλά μπήκαν και στη λογική των επιβραβεύσεων. Αύριο το Εurogroup ετοιμάζεται να εγκρίνει την εκταμίευση στην Ελλάδα όχι μόνο της δόσης του Μαΐου (4,2 δισ. ευρώ), αλλά και του Ιουνίου (3,3 δισ. ευρώ). Κάτι που δεν έχει ξανακάνει μέχρι σήμερα.

Οι επιδόσεις των προβληματικών χωρών το 2013

Ελλειμμα (% ΑΕΠ) Χρέος (% ΑΕΠ) Ανεργία

Ελλάδα -3,8% 175,2% 27,0%
Πορτογαλία -5,5% 123,0% 18,2%
Ισπανία -6,5% 91,3% 27,0%
Ιρλανδία -7,3% 123,3% 14,2%
Κύπρος -6,5% 109,5% 15,5%

ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΛΟΣ - ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

Δημοσιεύται στον Τύπο της Κυριακής